Urinewegstelsel

• Verzorging
• Secundair onderwijs

Vandaag

• het uitscheidingsstelsel: urinewegstelsel
• het spijsverteringsstelsel
  

Het uitscheidingsstelsel

• Uitscheiding = verwijderen van afvalstoffen uit het lichaam.
  
• Afvalstof urinestelsel = urine.
  

OEFENING: cursus p.5

aandoeningen urinewegstelsel

Aandoeningen van het urinewegstelsel

• urineretentie
  
• te weinig urineproductie
• incontinentie
• verstopping van de urinewegen
• prostaatvergroting
• ontsteking
• verminderde nierwerking

 

Urineretentie

• Blaas = een ‘opslagtank’ voor het afvalproduct urine.

• Volle blaas = plassen
• Urineretentie: onvolledige blaaslediging

Urineretentie

- acute urineretentie 

  pijnlijk blaas, niet in staat om te urineren, sondage! 

- chronische urineretentie 

  niet-pijnlijke blaas

Urineretentie

- voorbeschikkende factoren

  obstructie, infectie, medicatie, 

  neurologische  aandoeningen, postoperatief, …

- uitlokkende factoren

  pijn, trauma, immobilisatie, anesthesie, constipatie,  

  diuretica, acute ziekte,…

Urineretentie: symptomen

Zeer variërend!

• Moeite om de urinestroom op gang te brengen
  
• Zwakke stroom
  
• Behoefte voelen om te gaan, maar kunnen niet beginnen.
  
• Veel moeten gaan
  
• Behoefte voelen om meteen te gaan
  
• ZV kan urine “lekken” (overloopincontinentie)
  
• Helemaal niet meer kunnen plassen of alleen heel kleine 
   hoeveelheden.

Verminderde urineproductie

Plassen is nodig --> giftige afvalstoffen verwijderen

 

Hoeveel ml urine produceert een gezond persoon gemiddeld /24u?

Verminderde urineproductie

cursus p. 7

Verminderde urineproductie: oorzaak

Diverse oorzaken: 

• Braken/diarree
• Overmatig zweten
  
• Oedeemvorming
  
• Nierproblemen
  
• Te weinig drinken
  

Verminderde urineproductie: symptomen

Verminderde urineproductie: symptomen

• Donkergele kleur en scherpe geur, soms bloed 
• ZV gaat weinig naar het toilet 
• Luiers zijn minder snel nat dan gewoonlijk
  
• Verhoogde lichaamstemperatuur
  
• Pijn in de lumbale regio, buik
  
• Misselijkheid, braken, diarree
  
• Daling van de bloeddruk 
• Zwelling
  
• Koorts
  

Acties als zorgkundige

Acties als zorgkundige

Nierstenen: Preventie

•  hoeveelheid ingenomen vocht observeren
• hoeveelheid urine-uitscheiding 
• aandacht voor de geur en kleur van de urine
• persoonlijke hygiëne 
• niet roken en geen alcohol drinken
  

Nierstenen

Nierstenen: oorzaken

Cursus p. 9

Nierstenen kunnen veroorzaakt worden door

kalkophopingen in het nierbekken.

Nierstenen: symptomen

• Vage, lage rugpijn bij grote stenen
  
• Hevige pijn in de rug en/of de liesstreek 
• Misselijkheid en braken
  
• Bloederige urine door beschadiging slijmvlies
  
• Blaasontsteking
  

Nierstenen: acties

• Verwittig de arts
  
• Voldoende water met weinig zouten min. 1,5 l/d 
• Voorzichtig met zuivelproducten  
• Observaties doorgeven aan verantwoordelijke

Verminderde nierfunctie

Nieren werken blijvend onvoldoende 

 Afvalstoffen blijven in het bloed

 Chronische nierinsufficiëntie

cursus p.10

Verminderde nierfunctie: oorzaken

• Veel mogelijke oorzaken. 
• vnl. diabetes en hypertensie 

cursus p.10

Verminderde nierfunctie: symptomen

+ Weinig tot geen urineproductie

+ Misselijkheid en braken

+ Vermageren of juist oedeemvorming

+ Hoofdpijn

+ Hypertensie

+ Verwardheid of suf zijn

+ Jeuk

+ Droge huid

Acties als zorgkundige

+ ZV produceert weinig/geen urine --> arts 

+ Opvolgen vochtbalans en urinedebiet.

+ Observaties doorgeven aan de verantwoordelijke.

+ ZV moet zich aan zijn dieet houden 

Wat is incontinentie?

Incontinentie

Men kan spreken van incontinentie wanneer er geen controle meer is over de sluitspier waardoor er ongewild urine- of stoelgangverlies is. 

cursus p.10

Incontinentie: oorzaken 

Oefening cursus p. 11:

 

Noteer de juiste letter bij de juiste verklaring.

Incontinentie: acties 

Incontinentie: acties 

+ Corrigeer houding ZV op het toilet

+ Geef ZV voldoende te drinken  

+ Training bekkenbodemspieren

+ Mictietraining

+ Medicatie nakijken

+ Goed incontinentiemateriaal 

+ Goede lichaamshygiëne --> decubitus vermijden.

Prostaatvergroting

• De prostaat = een klier
  
• Rondom de plasbuis + onder de ingang van de blaas
  
• Ouder wordende: groter onder invloed van hormonen
• Een ander woord hiervoor is prostaathypertrofie
• Leegplassen van de blaas wordt moeilijker

 

cursus p. 11 

Prostaatvergroting: symptomen

Prostaatvergroting: symptomen

+ Langdurig plassen

+ Minder krachtige urinestraal

+ Vaker plasdrang, telkens enkele druppels

+ De blaas kan zich niet meer volledig ledigen

+ Nadruppelen na het plassen

Urineweginfectie

Blaasontsteking:  irritatie of infectie van het blaasslijmvlies

 

cursus p.12

+ Micro-organismen (= microben) in de blaas

+ Blaas wordt onvolledig geledigd

+ ZV drinkt niet voldoende

+ Blaassonde.

Symptomen van een UWI

Urineweginfectie: symptomen

+ Dikwijls en dringend moeten plassen

+ Branderige pijn voor, tijdens en na urineren

+ Troebele urine, soms met bloed bij

+ Soms koorts en algemeen ziektegevoel

+ Bij bejaarde ZV: vreemd gedrag

 

 

cursus p.13

Urineweginfectie: acties

Urineweginfectie: acties

+ Laat ZV voldoende drinken 

+ Intieme hygiëne 

+ Observaties doorgeven aan de verantwoordelijke.

 

 

Nierontsteking

Bij een nierontsteking is er sprake van ontsteking in de nierfilters 

 

cursus p.13

+ Micro-organismen in de nieren

Nierontsteking: symptomen

+ Troebele urine, al dan niet met bloed bij

+ Hoge koorts tot meer dan 39°C

+ Algemeen gevoel van ziekte en zwakte

+ Pijn in de onderrug en het bekken

 

Nierontsteking: acties

+ Arts!

+ Laat ZV voldoende drinken 

+ Intieme hygiëne 

+ Observaties doorgeven aan de verantwoordelijke.