Laboratorium rekenen en wiskunde: inleiding

• Wiskunde
• MBO
• Studiejaar 3

Laboratorium rekenen en wiskunde

Laboratorium rekenen en wiskunde

• mededelingen
• programma
• les vandaag
• resumeren

niks vergeten?

lessonup?

Laboratorium rekenen en wiskunde

• programma

Les 1: introductie en kader

1.1     Inleiding

1.2    Kwaliteit en kwaliteitssystemen

1.3    GLP en Sterlab

1.4    Kwaliteit van chemische bepalingen

Les 1: introductie en kader

1.1     Inleiding

• betrouwbare analyseresultaten zijn belangrijk
• basiskwaliteit
• uitvoeringskwaliteit
• kwaliteitsborging

kwaliteitsborging

Kwaliteitsborging is het geheel van alle geplande en systematische activiteiten, die nodig zijn om het vertrouwen te geven dat een product of dienst voldoet aan de gestelde kwaliteitseisen

uitvoeringskwaliteit

"...de vakkundige uitvoering van een bepaling"
(wat is een bepaling in dit geval?)

basiskwaliteit

De hele organisatie van een laboratorium moet zo goed zijn dat er geen fouten of vergissingen worden gemaakt (of dat die fouten en vergissingen snel worden hersteld

Waarom zijn betrouwbare analyseresultaten belangrijk?

Les 1: introductie en kader

1.2     Kwaliteit en kwaliteitssystemen

• kwaliteit 
• wat is belangrijk in een kwaliteitssysteem?
• Het nut van een kwaliteitssysteem
• voordelen van een ISO 9002 certificaat 
• welke onderwerpen staan in een kwaliteitshandboek? 
• Uitleggen is een kwaliteitsaudit?

kwaliteit

Kwaliteit is het geheel aan eigenschappen en kenmerken van een product of dienst, dat van belang is om te voldoen aan vastgelegde of vanzelfsprekende behoeften

kwaliteit op peil houden door organisatorische zaken goed te regelen (en vastleggen in kwaliteitssysteem) voorbeelden?

Nut

Het nut van een kwaliteitssysteem is dat het de garantie biedt dat de geleverde producten of diensten voldoen aan de gestelde eisen.

kwaliteitsaudit

Een (externe) audit is een systematisch en onafhankelijk onderzoek om vast te stellen, of de kwaliteitszorg op de juiste wijze worden uitgevoerd

onderwerpen

In een kwaliteithandboek staan procedures beschreven die relevant zijn voor de bedrijfsorganisatie en het kwaliteitssysteem. Naast de dagelijkse werkzaamheden staan er ook bijvoorbeeld onderwerpen als inkoop, uitvoering, veiligheid en kwaliteitscontrole (analyse) in vermeld.

voordelen

voordelen van een iso 9002 certificaat zijn dat;

• je de afnemers van jou producten of diensten kunt laten zien dat je een erkend kwaliteitssysteem hebt en dat je daar naar werkt;
• jou producten of diensten voldoen aan de te verwachten kwaliteit;
• het mogelijk tot extra clienten of omzet leidt;
• het aanzien wordt vergroot.

Wat was het nut van een kwaliteitssysteem?

1. een kwaliteitssysteem biedt de mogelijkheid dat de geleverde producten of diensten voldoen aan de te verwachten behoefte
2. het biedt de garantie dat de geleverde producten of diensten voldoen aan de gestelde eisen
3. een kwaliteitssysteem biedt de garantie dat de geleverde producten of diensten voldoen aan de vanzelfsprekende behoeften
4. het biedt de mogelijkheid dat de geleverde producten of diensten voldoen aan de gestelde eisen

Les 1: introductie en kader

1.3     GLP en Sterlab

• kwaliteitsaspecten voor laboratorium
• GLP regels
• SOP
• erkenningsprocedure voor testlaboratoria

GLP regels

GLP (Good Laboratory Practice) regels gaan over de organisatie in het laboratorium en over de manier waarop een onderzoek wordt voorbereid, uitgevoerd, gecontroleerd, gerapporteerd en gearchiveerd. (de regels zeggen niets over de technische uitvoering van bepalingen)

SOP

Een SOP (standard operating procedures) is een beschrijving van de activiteiten die gericht zijn op 1 doel. De activiteiten kunnen door meer dan 1 medewerker worden uitgevoerd.  voorbeelden?

erkenningsprocedure

Een laboratorium dat wil worden erkend als testlab zorgt  voor een goed werkend kwaltietsysteem waarin staat aan welke kwalteitseisen het laboratorium wil voldoen. Daarnaast moet er een lijst zijn van bepalingen waarvoor erkenning wordt aangevraagd via de raad van Accreditatie. De erkenningsprocedure voor testlaboratoria verloopt als volgt:

• het schriftelijke materiaal wordt bestudeerd;
• een team van deskundigen bezoekt het laboratorium voor een audit. Het team loopt een paar dagen mee en contoleert of de bepalingen goed worden uitgevoerd, de apparatuur op orde is en etikettering voldoet etcetera;
• Het certificaat wordt al dan niet uitgereikt

kwaliteitsaspecten

belangrijke kwaliteitsaspecten voor de basiskwaliteit van testlaboratoria zijn:

• organisatie en personeel;
• ruimtelijke voorzieningen, apparatuur, materiaal en reagentia;
• standaardwerkwijzen;
• opslag en bewaren van materiaal en gegevens

SOP betekent?

1. Standard operational proof
2. Statement of purpose
3. Standard operating procedures
4. State online procedures

GLP betekent

1. Goede laboratorium praktijk
2. Geen laboratorium practicum
3. Goedkope laboratorium practicant
4. Grote laboratorium praktijk

Les 1: introductie en kader

1.4     Kwaliteit van chemische bepalingen

• wat is een representatieve steekproef?
• ontsluitingsprocedures
• foutbronnen bij uitvoering van chemische analyses
• eerstelijns-, tweedelijns- en derdelijnscontroles

steekproef

een representatieve steekproef is een hoeveelheid materiaal, waarvan de samenstelling overeenkomt met de gemiddelde samenstelling van de hele partij waaruit die steekproef afkomstig is.

1e, 2e en 3e lijnscontole

Eerstelijnscontrole: Door laboratoriummedewerker zelf, kritisch houding. referentiestoffen kunnen worden gebruikt om werking van instrumenten te controleren. Op basis van deze controle kunnen tijdens het proces al corrigerende maatregelen worden genomen.

Tweedelijnscontrole: Door laboratoriummedewerker en leiding, door refentiestoffen te onderzoeken. Bij de medewerker is niet altijd bekend dat het om een referentiestof gaat.

Derdelijnscontrole: Hierbij zijn meerdere laboratoria betrokken. (interlaboratoriumcontrole) Alle betrokken labs deel van goed gehomogeniseerd monster toesturen en resultaten vergelijken.

foutbronnen

De analyse kan nog zo goed zijn uitgevoerd maar als de weegschaal niet was geijkt zijn de resultaten op zijn minst onbetrouwbaar. Foutenbronnen in het proces zijn dus naast de mens ook :

• niet goed onderhouden apparaten, niet gekalibreerde apparaten, niet geijkte apparaten;
• idem voor balansen thermometers, pipetten, maatkolven etc;
• niet of verkeerd gereinigd gereedschap en hulpmiddelen;
• niet of verkeerd gereinigde werkplek.

ontsluiten

ontsluiten = toegankelijk maken.
Vaak door bepaalde stof in oplossing te brengen. Vaak ook bij verhoogde temperaturen. Vluchtige stoffen kunnen dan makkelijk ontwijken en verloren gaan, Om dat te voorkomen zijn procedures opgesteld en vastgelegd in normvoorschriften.

een referentiemonster-onderzoek kan behoren tot een ....

1. eerstelijnscontrole
2. tweedelijnscontrole
3. derdelijnscontrole
4. schijncontrole

Les 1: introductie en kader

Volgende week:

meer begrippen uit de statistiek, berekeningsmethoden en opgaven.

Nu:

vragen en opgaven maken die bij deze les horen.

De vragen digitaal

vragenlijst

Les 1: introductie en kader

Resumeren:

Waar hebben we het de afgelopen anderhalf uur over gehad?