Beeldspraak

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Doelen

1. Aan het einde van de les weet ik wat beeldspraak is.
2. Aan het einde van de les kan ik een vergelijking en metafoor herkennen.
3. Aan het einde van de les weet ik waarom beeldspraak gebruikt wordt.

Wat is letterlijk en figuurlijk taalgebruik?

Figuurlijk betekent dat je met woorden iets anders bedoelt dan je letterlijk zegt.

 

Letterlijk betekent dat je met woorden precies zegt wat je bedoelt.

Beeldspraak

Beeldspraak is figuurlijk taalgebruik. Je bedoelt niet letterlijk wat je zegt, maar gebruikt beelden om iets sterker uit te drukken. Vandaag komen drie vormen van beeldspraak voorbij: de vergelijking, de metafoor en de personificatie.

De vergelijking

Bij een vergelijking gebruik je een beeld om 

eigenschappen van iets of iemand (het object) 

te benadrukken. 

Hoe groot (eigenschap) een hond (object) is, bijvoorbeeld, 

kun je aangeven door hem te vergelijken 

met een kalf (beeld).

"De jongen die een tien had gehaald was zo trots als een pauw."
Wat is hier het object?

1. De jongen
2. een pauw
3. trots

"De jongen die een tien had gehaald was zo trots als een pauw."
Wat is hier de eigenschap?

1. De jongen
2. een pauw
3. trots

"Meester Rick is zo sterk als een beer."
Wat is het beeld?

1. Meester Rick
2. een beer
3. sterk

Waarom beeldspraak

1. Beeldspraak kan teksten duidelijker maken.
2. Beeldspraak maakt teksten aantrekkelijker/leuker.

Metafoor

• Een vergelijking zonder verbindingswoord en zonder object

Voorbeeld:

• Als student woonde ik in een zwijnenstal.

Spreekwoorden en uitdrukkingen zijn ook vaak metaforen

Voorbeeld:

• Daar komt de aap uit mouw.

Verschil vergelijking/ metafoor

Vergelijking: Die kamer van jou lijkt wel een zwijnenstal

Metafoor: Je moet die zwijnenstal eens opruimen

Verschil: het woordje 'lijkt' en zonder object 'kamer'

Vergelijking: De voetballers vechten na de wedstrijd als kemphanen.

Metafoor: De trainer moest de kemphanen na de wedstrijd uit elkaar trekken.

Verschil: het woordje 'als' en geen object 'voetballers'.

Bij de vergelijking wordt het object in de werkelijkheid genoemd (de kamer, de voetballers). Bij de metafoor vermeld je alleen het beeld. 

Welke zin bevat een metafoor?

1. Jouw ogen zijn als sterren.
2. Wat een boom van een kerel.
3. Als het kalf verdronken is, dempt men de put.
4. Dat meisje lijkt wel een prinses, zo elegant!

"Het schip van de woestijn loopt steeds langzamer."

1. metafoor
2. vergelijking

"Dat oude dametje is zo mager als een lat." Is dit een metafoor of een vergelijking?

1. metafoor
2. vergelijking

Personificatie

Een niet menselijk ding (plant, dier, voorwerp) krijgt een menselijke eigenschap.

De wind waait door de bomen.

De wind danst door de bomen.

De zon lacht me toe.

"Wolken en zon spelen haasje over."
Is dit een personificatie?

1. ja
2. nee

"Het papier is geduldig."
Is dit een personificatie?

1. ja
2. nee

0

Afsluiting

1. Aan het einde van de les heb ik een beter beeld van de soorten beeldspraak.
2. Aan het einde van de les kan ik in het dagelijks leven beeldspraak herkennen.