Les 3/07

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

WATER

- Waterkringloop 

- Rivieren 

Welk water is geschikt voor mens, dieren en planten (dus ook landbouw?)

1. Zoet
2. Zout

Zouden er in de toekomst oorlogen over water kunnen ontstaan? Waarom wel of waarom niet?

Van al het water op aarde is 97,5% zout en 2,5% zoet.

Maar van dat weinige zoete water, is maar 1% daadwerkelijk te gebruiken...

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je

1. uitleggen waarom er in de toekomst conflicten over water zouden kunnen ontstaan;

2. uitleggen uit welke stappen de waterkringloop bestaat en deze verwerken in een schema ;

3. het stroomgebied van een rivier verdelen in een bovenloop, middenloop en benedenloop en uitleggen wat de verschillen tussen deze delen van de rivier zijn;

4. de bovenloop, middenloop en benedenloop van een rivier herkennen op een afbeelding;

5. het verschil in transport van sediment tussen de bovenloop, middenloop en benedenloop uitleggen.

Waterkringloop 

Korte waterkringloop:

Zon verdampt zeewater -> lucht met waterdamp stijgt op (wolk) -> waterdamp koelt af -> waterdamp wordt water (condensatie) -> neerslag (regen of sneeuw) -> terug de zee in (regenwater)

Lange waterkringloop:

Zon verdampt zeewater -> lucht met waterdamp stijgt op (wolk) -> wolk wordt door wind naar land geblazen -> neerslag (regen of sneeuw) -> terug de zee in; water stroomt via rivieren en grondwater (afstroming) OF water wordt opgenomen in grond (infiltratie) 

Begrippen die je moet kennen 

1. Afstroming 

2. Condensatie 

3. Infiltratie

4. Verdamping 

5. Neerslag 

Waterkringloop 

De indeling van de rivier in drie stukken

De rivier in verschillende stukken

Een rivier kun je in drie stukken verdelen:

	Waar?	Stroomsnelheid water	sediment	transport sediment
bovenloop	hoog in de bergen	heel hoog	rotsblokken	verwering
middenloop	in het dal	gemiddeld	grind, zand en klei	erosie
benedenloop	delta die in zee stroomt	heel laag	zand en klei	sedimentatie

De rivier in verschillende stukken

Verwering = het afbreken van hele stukken gesteente.

Erosie = het afschuren van gesteente (dunne laagjes)

Sedimentatie = het blijven liggen van sediment (rotsblokken, grind, zand en klei) -> het water is niet sterk genoeg meer om (bepaald) sediment mee te nemen.

Hoeveel procent van al het water op aarde is zoet?

1. 97,5%
2. 50%
3. 2,5%
4. 1%

Hoeveel procent van al het zoete water op aarde is beschikbaar voor gebruik?

1. 97,5%
2. 50%
3. 2,5%
4. 1%

Welk deel van de rivier zien we op de afbeelding?

1. Bovenloop
2. Middenloop
3. Benedenloop

Welk deel van de rivier zien we op de afbeelding?

1. Bovenloop
2. Middenloop
3. Benedenloop

Welk deel van de rivier zien we op de afbeelding?

1. Bovenloop
2. Middenloop
3. Benedenloop

Opwarming v.d. aarde & water

wat voor effect heeft opwarming van de aarde op rivieren?

Opwarming v.d. aarde & water

wat voor effect heeft opwarming van de aarde op rivieren?

- water verdampt meer -> minder water in rivieren

- minder water = minder makkelijk kunnen transporteren door scheepvaart 

- transportkosten stijgen 

WATER

- functies van water

- waterstress 

- waterbesparing 

- Drinkwater

Waar gebruiken wij water voor?

Functies van water voor de mens

Water heeft verschillende functies die voor de mens van levensbelang zijn -> 

1. Drinkwater

2. Huishouden en persoonlijke verzorging

3. Recreatie

4. Landbouw -> landbouw gewassen en vee kunnen niet zonder voldoende zoetwater

5. Industrie -> In de industrie wordt zoetwater gebruikt bij het maken van producten (=proceswater) en om machines te koelen (=koelwater)

Het produceren van plantaardige / dierlijke producten kost meer water.

1. Plantaardige producten
2. Dierlijke producten

Water als grondstof van allerlei producten

Voor de productie van vrijwel alles is water nodig ->

Als proceswater - het water is echt nodig om een product te maken

Als koelwater - water wordt gebruikt om machines te koelen

Waterstress

Wanneer mensen steeds minder water hebben om van te leven, is er sprake van waterstress.

Er zijn vier oorzaken voor de toenemende waterstress:

 1. Klimaatverandering -> het wordt op sommige plekken warmer en droger.

 2. Toenemende welvaart -> hoe rijker een land, hoe meer water er verbruikt wordt.

 3. Snel groeiende bevolking -> hoe meer mensen, hoe meer water er verbruikt wordt.

4. Vervuiling van waterbronnen -> vervuild water kun je niet drinken.

Waarom zal de waterstress in de toekomst toenemen? Noem 2 redenen.

Wat kun jij zelf doen om water te besparen?

Waterbesparing

Omdat de waterstress in de toekomst alleen maar zal toenemen, moeten we nadenken over manieren om water te besparen ->

1. Duurzaam consumeren -> wij zelf gaan zuiniger om met water door bijvoorbeeld een waterbesparende douchekop, het doorspoelen van de wc met regenwater, de kraanuitzetten tijdens het tandenpoetsen, enz.

2. Duurzaam produceren -> bedrijven gaan zuiniger om met water door bijvoorbeeld machines te koelen met regenwater/ water uit rivieren.