De wet zorg en dwang

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 3

Wet Zorg en dwang

Casus mevrouw Brouwer

Als ik binnenkom zit ze altijd op dezelfde plek, bij het raam. Mevrouw Brouwer heeft dementie in een vergevorderd stadium en woont alleen. Ze is onlangs op haar pantoffels naar het park gelopen. Daar wist ze de weg naar huis niet meer en begon ze te dwalen. De politie heeft haar uiteindelijk thuis gebracht. Op verzoek van haar kinderen draaien we nu, na elk bezoek, de voordeur op slot.

Waarom is de deur op slot doen een beperkende maatregel?

1. Omdat mevrouw er niet van op de hoogte is.
2. Omdat gasten nu een sleutel nodig hebben.
3. Omdat je haar vrijheid beperkt (buiten gaan).

Mag jij als verzorgende de deur op slot doen?

1. Nee, dat mag niet in een thuissituatie.
2. Ja, want mevrouw is wilsonbekwaam.
3. Ja, als de familie toestemming geeft.
4. Ja, want mevrouw kan dit niet zelf beslissen.

Wilsonbekwaam

Iemand die niet voor zichzelf kan beslissen, wordt wilsonbekwaam genoemd voor die bepaalde beslissing.

De huisarts, geriater of specialist ouderengeneeskunde bepaalt samen met andere behandelaars of een cliënt wilsbekwaam is om een bepaalde beslissing over diens zorg of behandeling te nemen. Dit wordt vastgelegd in het dossier.

Nieuwe situatie

Mevrouw is wilsbekwaam en vraagt jou of je de deur op slot wilt doen. 

“Ik wil niet nog eens verdwalen in mijn ochtendjas hoor! Doe alsjeblieft de deur op slot kind". 

Mag jij de deur op slot doen?

1. Ja, want mevrouw is wilsbekwaam.
2. Nee, dit mag nooit i.v.m. de brandveiligheid
3. Ja, als mevrouw en de huisarts het goedkeuren.

Wilsbekwame cliënten

Bij wilsbekwame cliënten die er zélf om vragen, mag je vrijheidsbeperkende maatregelen, zoals het op slot doen van de deur, wel gebruiken. 

Voorwaarde is: 

- mevrouw begrijpt wat er gebeurt

- mevrouw begrijpt de risico's.

 Jouw taak als zorgprofessional: uitleg geven en inschatten.

Als er sprake is van een structurele afspraak (bijvoorbeeld elke avond als je haar naar bed brengt, doe je de deur achter je op slot), neem het dan op in het zorgleefplan.

Structurele afspraak?

Als er sprake is van een structurele afspraak (bijvoorbeeld elke avond als je haar naar bed brengt, doe je de deur achter je op slot), neem het dan op in het zorgleefplan.

Terug naar de wilsonbekwame cliënt

Mevrouw is in een vergevorderd stadium van dementie. 

Jij wilt en mag de deur niet op slot doen. Je gaat samen met de familie op zoek naar andere manieren om mevrouw de juiste zorg te kunnen bieden.

Wat kun je doen?

1. Familie doet elke dag de deur op slot.
2. Ik bespreek medicatie aanpassen met huisarts.
3. Ik onderzoek met familie het gevaar van het gedrag
4. We geven mevrouw een mobiele telefoon.

Onderzoek

• Wat is precies het probleem?

Doe een risico-inventarisatie.

- Wat is de oorzaak van het gedrag van de cliënt?

- Wat is de invloed van de omgeving op de cliënt?

- Zijn er alternatieve, effectieve maatregelen waarmee de cliënt instemt?

- Wat is haar kwaliteit van leven op dit gebied?

Onderzoek

- Is het echt onveilig als mevrouw de straat op gaat? 

Waar gaat zij naar toe? 

- Kan iemand mevrouw in de gaten houden en dit in kaart brengen? 

- Hoeveel risico vinden de familie en jullie als professionals acceptabel om de kwaliteit van leven (en dus vrijheid) zo groot mogelijk te houden?

Bespreek ook de hiernaast genoemde punten.

Welke alternatieve oplossingen kun je bedenken?

1. Een GPS-zender in overleg met mevrouw.
2. Inschrijven in verpleeghuis.
3. Familie gaat bij haar inwonen.
4. Een sensor bij de deur die waarschuwt.

Regels wet zorg en dwang

Kern: Nee, tenzij……

Het uitgangspunt: 

- Dwangmaatregelen horen niet thuis in de zorg voor ouderen en gehandicapten.

- Gevaarlijke situaties moeten altijd met vrijwillige zorg worden opgelost, ook bij ernstig probleemgedrag.

Waar: in instellingen, logeeropvang, kleinschalige woonvormen en thuis 

Alleen waar professionele zorg betrokken is!

Meer weten?

www.zorgvoorbeter.nl

www.vilans.nl

Alternatievenbundel Vilans