De wet zorg en dwang

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 3

Wet Zorg en dwang

Even opfrissen; Patiëntenveiligheid

Patiëntveiligheid is de situatie waarin patiënten zo min mogelijk risico lopen op onbedoelde lichamelijke of psychische schade tijdens de behandeling in een zorginstelling. 

Risico kan ontstaan wanneer hulpverleners niet volgens professionele standaarden handelen of door tekortkomingen van het zorgsysteem.

Even opfrissen; om patiëntveiligheid te kunnen waarborgen:   ?

-Protocollen.

-Wetten:  Wet BIG, WGBO, Kwaliteitswet zorginstelling, IGZ

-Organisaties:  De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ)

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZA).

Landelijk meldpunt zorg (LMZ)

Casus mevrouw Brouwer

Als ik binnenkom zit ze altijd op dezelfde plek, bij het raam. Mevrouw Brouwer heeft dementie in een vergevorderd stadium en woont alleen. Ze is onlangs op haar pantoffels naar het park gelopen. Daar wist ze de weg naar huis niet meer en begon ze te dwalen. De politie heeft haar uiteindelijk thuis gebracht. 

Op verzoek van haar kinderen draaien we nu, na elk bezoek, de voordeur op slot.

Waarom is de deur op slot doen een beperkende maatregel?

1. Omdat mevrouw er niet van op de hoogte is.
2. Omdat gasten nu een sleutel nodig hebben.
3. Omdat je haar vrijheid beperkt (buiten gaan).

Mag jij als verzorgende / verpleegkundige de deur op slot doen?

1. Nee, dat mag niet in een thuissituatie.
2. Ja, want mevrouw is wilsonbekwaam.
3. Ja, als de familie toestemming geeft.
4. Ja, want mevrouw kan dit niet zelf beslissen.

Wilsonbekwaam

Iemand die niet voor zichzelf kan beslissen, wordt wilsonbekwaam genoemd voor die bepaalde beslissing.

De huisarts, geriater of specialist ouderengeneeskunde bepaalt samen met andere behandelaars of een cliënt wilsbekwaam is om een bepaalde beslissing over diens zorg of behandeling te nemen. Dit wordt vastgelegd in het dossier.

Nieuwe situatie

Mevrouw is wilsbekwaam en vraagt jou of je de deur op slot wilt doen. 

“Ik wil niet nog eens verdwalen in mijn ochtendjas hoor! Doe alsjeblieft de deur op slot kind". 

Mag jij de deur op slot doen?

1. Ja, want mevrouw is wilsbekwaam.
2. Nee, dit mag nooit i.v.m. de brandveiligheid
3. Ja, als mevrouw en de huisarts het goedkeuren.

Wilsbekwame cliënten

Bij wilsbekwame cliënten die er zélf om vragen, mag je vrijheidsbeperkende maatregelen, zoals het op slot doen van de deur, wel gebruiken. 

Voorwaarde is: 

- mevrouw begrijpt wat er gebeurt

- mevrouw begrijpt de risico's.

 Jouw taak als zorgprofessional: uitleg geven en inschatten.

Als er sprake is van een structurele afspraak (bijvoorbeeld elke avond als je haar naar bed brengt, doe je de deur achter je op slot), neem het dan op in het zorgleefplan.

Structurele afspraak?

Als er sprake is van een structurele afspraak (bijvoorbeeld elke avond als je haar naar bed brengt, doe je de deur achter je op slot), neem het dan op in het zorgleefplan.

Terug naar de wilsonbekwame cliënt

Mevrouw is in een vergevorderd stadium van dementie. 

Jij wilt en mag de deur niet op slot doen. Je gaat samen met de familie op zoek naar andere manieren om mevrouw de juiste zorg te kunnen bieden.

Wat kun je doen?

1. Familie doet elke dag de deur op slot.
2. Ik bespreek medicatie aanpassen met huisarts.
3. Ik onderzoek met familie het gevaar van het gedrag
4. We geven mevrouw een mobiele telefoon.

Onderzoek

• Wat is precies het probleem?

Doe een risico-inventarisatie.

- Wat is de oorzaak van het gedrag van de cliënt?

- Wat is de invloed van de omgeving op de cliënt?

- Zijn er alternatieve, effectieve maatregelen waarmee de cliënt instemt?

- Is het echt onveilig als mevrouw de straat op gaat?

- Hoeveel risico vinden de familie en jullie als professionals acceptabel om de kwaliteit van leven (en dus vrijheid) zo groot mogelijk te houden?

Welke alternatieve oplossingen kun je bedenken? 

Regels wet zorg en dwang

Kern: Nee, tenzij……

Het uitgangspunt: 

- Dwangmaatregelen horen niet thuis in de zorg voor ouderen en gehandicapten.

- Gevaarlijke situaties moeten altijd met vrijwillige zorg worden opgelost, ook bij ernstig probleemgedrag.

Waar: in instellingen, logeeropvang, kleinschalige woonvormen en thuis 

Alleen waar professionele zorg betrokken is!

Wat betekent dit voor mevrouw Brouwer?

Omdat zij nog thuis woont, maar er is wel professionele zorg betrokken en daarom mag de deur niet zomaar op slot. 

Wet zorg en dwang

Waar denk je aan bij de Wet zorg en Dwang

Krankzinnige wet

Hierin stond niet het belang van de verstandelijk beperkte (het individu) centraal maar vooral het belang van de maatschappij.

BOPZ

Na de krankzinnige wet, kregen wij te maken met de wet BOPZ. 

 Deze wet regelde de gedwongen opname en behandeling van mensen met een psychiatrische aandoening, dementie of een verstandelijke beperking.

Bopz naar Wet Zorg en Dwang

1 januari 2020 is Bopz vervangen door twee andere wetten: 

- Wet verplichte GGZ

- Wet zorg en dwang

Meer gericht op de rechten van de cliënt .

Voor wie geldt de WZD

Een cliënt valt onder de wet zorg en dwang:

• Als er een verklaring is van een deskundig arts waaruit blijkt dat hij in verband met een psychogeriatrische aandoening of verstandelijke beperking is aangewezen op zorg en/of;
  
• Een persoon beschikt over een indicatie van het CIZ voor langdurige zorg met als grondslag een psychogeriatrische aandoening of verstandelijke beperking.
  

Sinds wanneer bestaat de Wet Zorg en Dwang

1. 1 januari 2020
2. 1 juli 2020
3. 1 januari 2021
4. 1 juli 2021

Wanneer mag je volgens de Wet zorg en dwang onvrijwillige zorg toepassen?

1. Als er 'ernstig nadeel' dreigt
2. Als de cliënt een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie) heeft of een verstandelijke beperking
3. Als er geen andere oplossing is om 'ernstig nadeel' te bestrijden
4. Alle drie zijn een voorwaarde

In de wet zorg en dwang wordt gesproken over de zorgverantwoordelijke; wie kan dat zijn binnen de organisatie bij de wet zorg en dwang

1. altijd een arts
2. minimaal niveau 3
3. diegene die verantwoordelijk is voor het zorgplan

Hoe vaak moet volgens de Wet zorg en dwang een nieuwe maatregel geëvalueerd worden (niet toegepast in noodsituatie)?

1. Minimaal elke 4 weken
2. Minimaal elk half jaar
3. In eerste instantie 3 maanden en daarna 6 maanden
4. Minimaal elk jaar

Mic/Mim Melding

veilig zorg

• Voorkómen van risico's en incidenten
  
• Herkennen van risico's die schade kunnen veroorzaken
  
• Nemen van maatregelen om risico's te verminderen/voorkomen
  
• Incidenten analyseren -> effectieve en preventieve maatregelen nemen
  
• Verbeteren en borgen

Wat is het doel van het melden van incidenten?

Doel van incidenten melden

• Leren van situaties
• Kwaliteit van zorg verbeteren 
• Verschil tussen incident, calamiteit en complicatie

Incident

Onverwachte gebeurtenis die betrekking heeft op kwaliteit van zorg, waardoor een client schade heeft opgelopen, had kunnen oplopen of nog kan oplopen. Ook bijna-ongelukken/gevaarlijke situaties

Calamiteit

Niet beoogde of onverwachte gebeurtenis die betrekking heeft op de kwaliteit van zorg én die leidt tot ernstig schadelijk gevolg of de dood van een client.

Complicatie

Onbedoelde of ongewenste uitkomst van een zorghandeling. Geen schade doordat iets in de zorg niet goed ging

Ik vind dat degene die de fout heeft gemaakt de MIC melding moet doen

Wanneer een MIC invullen?

• Geaccepteerd risico: Bij een vermijdbare situatie alsnog melden. Voorbeeld: Een medicatiefout wordt op tijd ontdekt voordat de patiënt het medicijn inneemt.
• Bijna incidenten (cat 1): Iets wat een potentieel probleem had kunnen zijn, maar uiteindelijk een positieve of neutrale afloop had.
• Meevaller (cat 2) Iets wat een potentieel probleem had kunnen zijn, maar uiteindelijk een positieve of neutrale afloop had.
• Tegenvaller (cat 3), melden Teamleider mogelijk Prisma PRISMA: is een methode om incidenten te analyseren en oorzaken te achterhalen. Een incident met negatieve gevolgen, maar zonder ernstige schade.
• Calamiteit (cat 4), melden TL/kwaliteit, altijd Prisma, IGJ : Een ernstig incident met grote impact op de patiënt/cliënt, zoals overlijden of blijvende schade.

• direct na constatering incident (zelfde dienst)
• door betrokken medewerker, of medewerker die constatering doet
• via systeem naar aandachtsvelder/EVV/wijkvpk/TL -> vullen aan, analyseren en zetten vervolgacties uit. Maken melding actueel en archiveren 

cat. 1 Bijna-incident

• bespreken client/vertegw
• rapportage gesprek in ecd
• mic invullen
• rapporteren ecd
• bespreken relevante zorgverleners
• (verbeter)acties opnemen in melding

cat. 2 Meevaller

• bespreken client/vertegw
• rapportage gesprek in ecd
• mic invullen
• rapporteren ecd
• bespreken relevante zorgverleners
• (verbeter)acties opnemen in melding

cat.3 Tegenvaller

• EHBI
• bespreken client/vertegw
• rapportage gesprek in ecd
• mic invullen
• rapporteren ecd
• direct melden TL
• bespreken relevante zorgverleners
• (verbeter)acties in melding

cat.4 Calamiteit

• EHBI
• direct melden TL
• bespreken client/vertegw
• rapportage gesprek in ecd
• client/vert starten Prisma
• mic invullen
• rapporteren ecd
• TL: Casemanager, kwaliteit,raad van bestuur, Prisma (RvB -> Inspectie gezondheidzorg)

MIM melding?

• fysieke en/of verbale agressie of geweld;
• ongewenst of aangepast gedrag;
• (seksuele) discriminatie/intimidatie;
• bijt-, spuug-, prik- snij- spataccident;
• pesten;
• meldingsplichtig arbeidsongeval 
• gevaarlijke situatie;
•  bijna incident;
• ongeval/ongeluk;

Opdracht

opdracht thieme: voorbehouden handelingen: medicatie: module 9:2 en 3

module 7: 2 en 3

MIC invullen