Les 1.3.1 Zuivere stoffen en mengsels

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Les 1.3 Zuivere stoffen en mengsels

Planning

• Vorige les: practicum
• Les 1.3 Zuivere stoffen en mengsels
• Maken opgaven
• (nakijken opgaven) 

Vorige les: practicum

Les 1.3 Zuivere stoffen en mengsels

Zuivere stoffen en mengsels

• Zuivere stof: wanneer de stof uit alleen maar één soort stof/moleculen bestaat.
• Mengsel: een stof dat uit twee of meerdere soorten stoffen/moleculen bestaat.
  

Zuivere stof en mengsel

Zuivere stof

• Smeltpunt
  
• Stolpunt
  
• Kookpunt

Mengsel

• Smelttraject
• Stoltraject
• Kooktraject

• bestaat uit 1 soort moleculen
• dus smeltpunt (=stolpunt) + kookpunt 
• temperatuur constant bij faseovergang

• bestaan uit meerdere soorten moleculen
• dus een smelt- en kooktraject
• temperatuur niet constant bij faseovergang

            Zuivere stoffen                         Mengsels               

Welke faseovergang vind hier plaats?

1. Stollen
2. Koken (verdampen)
3. Smelten
4. Condenseren

Is deze diagram van een zuivere stof of mengsel

1. Dit is een stoltraject en dus van een zuivere stof
2. Dit is een stolpunt en dus van een zuivere stof
3. Dit is een stolpunt en dus van een mengsel
4. Dit is een stoltraject en dus van een mengsel

Is deze diagram van een zuivere stof of mengsel

1. Dit is een smelttraject en dus van een zuivere stof
2. Dit is een smeltpunt en dus van een zuivere stof
3. Dit is een smeltpunt en dus van een mengsel
4. Dit is een smelttraject en dus van een mengsel

Wat stelt het diagram hiernaast voor?

1. Vaste stof, zuivere stof, dat gaat smelten
2. Vaste stof, mengsel, dat gaat smelten
3. Vloeistof, zuivere stof, dat gaat stollen
4. Vloeistof, mengsel, dat gaat stollen

Wat stelt het diagram hiernaast voor?

1. Vaste stof, zuivere stof, dat gaat smelten
2. Vaste stof, mengsel, dat gaat smelten
3. Vloeistof, zuivere stof, dat gaat stollen
4. Vloeistof, mengsel, dat gaat stollen

groepen mengsels

Heterogene mengsels

Homogene mengsels

Homogene mengsel

De stoffen in een homogeen mengsel zijn volledig met elkaar vermengd. Op macroniveau zijn de afzonderlijke stoffen niet van elkaar te scheiden. Homogene mengsels bevinden zich in één fase (vast, vloeibaar of gas)

• Oplossing: heldere, soms gekleurde vloeistof, waarin een of meer stoffen zijn opgelost. (bv Zeewater: oplossing van zout in water)
• Gasmengsel: is een mengsel van meerdere gassen. (bv lucht: een mengsel van stikstof, zuurstof en koolstofdioxide)
  

Oplossing

Oplossing: helder, soms gekleurde vloeistof, waarin één of meer stoffen zijn opgelost.

• Stof die je oplost kan zijn: vast, vloeibaar of gas
  
• De vloeistof waarin je de andere stof oplost, heet het oplosmiddel. 

Water is het meest voorkomende oplosmiddel. Andere oplosmiddelen:

• Wasbenzine: voor het oplossen van vet.
  
• Aceton: oplossen van nagellak (aceton zit in nagellakremover)
  
• Alcohol: voor het oplossen van vet. (bv ramen wassen)

oplossing

Heterogeen mengsel:  de bestanddelen zijn niet goed gemengd. Onder een microscoop zijn de verschillende stoffen nog te zien.

• Suspensie: troebel mengsel van een vaste stof die slecht oplost in een vloeistof  (bv krijt en water) (bezinken)

• Emulsie: troebel mengsel van vloeistoffen, waarbij kleine vloeistofdruppeltjes van de ene vloeistof zijn verdeeld in een andere vloeistof (bv water en olie)
• Rook: mengsel van een vaste stof die fijn verdeeld is in een gas(bv lucht en fijnstof)
• Nevel: mengsel van kleine vloeistofdruppeltjes verdeeld in een gas(bv mist)

Suspensie

• Suspensie: troebel mengsel van fijn verdeelde vaste stof die zweeft in een vloeistof.

• Bezinken: meestal zakt de vaste stof na enige tijd na beneden.
  
• Bv. Krijt in water
  

suspensie

Emulsie

• Emulsie: mengsel van vloeistoffen, waarbij druppeltjes van de ene vloeistof zweven in de andere.
  
• Emulgator: zorgt ervoor dat twee vloeistoffen niet ontmengen (dus hij laat de twee vloeistoffen mengen)
  
• Bv. Mayonaise
  

Werking emulgator

Homogene mengsels

• Bestanddelen zijn volledig met elkaar vermengd. 
• Op macroniveau zijn de afzonderlijke stoffen niet van elkaar te scheiden. 
• Homogene mengsels bevinden zich in één fase (vast, vloeibaar of gas)
• Oplossing, gasmengsel

Heterogene mengsels

• Bestanddelen zijn niet goed gemengd. 
• Onder een microscoop zijn de verschillende stoffen nog te zien.
• Suspensie, emulsie, rook, nevel

groepen mengsels

Homogeen mengsel

Heterogeen mengsel

Emulsie

Oplossing

Rook

Legering

Suspensie

Vaste stoffen mengsel

Nevel

Gas mengsel

Sleep het begrip naar de juiste afbeelding.

schuim

emulsie

nevel/mist

suspensie

oplossing

rook

Homogeen mengsel

Heterogeen mengsel

Rook is een mengsel van een                                  stof in een                . 

Schuim is een mengsel van een         

in een                .

Nevel is een mengsel van een                

in een                .

gas

vloeistof

gas

vloeistof

gas

vaste

Maken: 5 t/m 8 (vanaf blz 30)

5

• a) Suiker en aluminiumfolie kun je zuiver noemen, omdat deze maar uit één stof bestaan.
  
• b) Jenever kun je een homogeen mengsel noemen, omdat de vloeistof helder is en je de stoffen in het mengsel niet kunt zien.
• c) Melk, sinaasappelsap, Duo Penotti en Engelse drop kun je heterogene mengsels noemen, omdat ze niet helder zijn en/of niet homogeen van kleur.

6

7

• a) Je ziet verschillende vormen, dus verschillende soorten moleculen. Conclusie: het is eenmengsel.
• b) Omdat je drie soorten deeltjes ziet, betekent dit dat er in dit mengsel drie verschillende soorten stoffen zitten.

8

• a) Wasbenzine is een mengsel. Op het etiket staat dat wasbenzine een kooktraject heeft van 100 tot 140 °C. Ook staat er dat het meerdere stoffen bevat. 
• b)