6.3 Het begin van de opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 1

De opstand les 3

Wat gaan we doen vandaag?

-Lesdoelen

-Het begin van de Opstand

-Wereldeconomie (VOC & WIC)

-Filmpje

Lesdoelen

Tijdens deze les leer je:

- wie de hoofdrolspelers waren tijdens de Nederlandse opstand

- wat het Wilhelmus is

- wat een landvoogdes, hagenpreken en kettervervolgingen zijn

- waarom er een beeldenstorm was vanaf 1566

- op welke manier Filips II reageerde op de beeldenstorm

- op welke manier de Republiek der verenigde zeven Nederlanden ontstond

- op welke manier de Republiek bestuurd werd

- dat er in de 17e eeuw een wereldeconomie ontstond

- op welke manier de VOC enrom veel geld verdiende voor de Nederlanden

- wat de WIC is en welke rol zij in de wereldhandel speelde

Wie is dit?

Nederland

• Zeventien gewesten --> de Nederlanden (rond 1550)

• Hierin had ieder gewest zijn:
  

1. eigen wetten
2. eigen geldsoort 
3. eigen streektaal 

• Karel V --> landheer van de Nederlanden.
• Plaatsvervanger --> stadhouder (bv. Willem van Oranje).
  

onderdeel van het Spaanse rijk

• In 1555 sterft Karel v --> zijn zoon Filips II volgt hem op.
• Stelt Margaretha van Parma aan als landvoogdes.
• Deze regeerde in naam van Filips II de over de Nederlanden.
  

Een centraal bestuur?

• Wat Filips wilde:
  

1. één Nederland
2. Overal dezelfde wetten en regels
3. Geen protestanten (wel katholieken)
   

• Centralisatie: Als een vorst of een regering een bepaald gebied vanuit een punt wil gaan besturen
  

• Bestaat dat nu nog steeds?

X

Filips II begon actief met het vervolgen van ketters; iedereen die niet in het katholieke geloof geloofden. Hij liet verdachten opsporen door inquisiteurs en liet ze veroordelen tot de doodstraf. Een veel voorkomende doodstraf uit deze periode is levend verbrand worden op de brandstapel.

Beeldenstorm

• Veel protestanten, maar ook katholieken, vonden de straffen veel te zwaar.

• Een aantal belangrijke Nederlandse edellieden, waaronder Willem van Oranje, gingen op bezoek bij Margaretha van Parma om te pleiten voor godsdienstvrijheid.
• Margaretha van Parma stuurde een brief naar Filips II. 
• Terwijl men wachtte op een reactie brak de Beeldenstorm (1566) uit...

De ijzeren hertog

• Filips II was woedend over de beeldenstorm. Hij stuurde zijn beste generaal, Hertog Alva, naar de Nederlanden om de taken van Margaretha over te nemen.

• Hertog Alva richtte een nieuwe rechtbank op om de boosdoeners van de beeldenstorm te straffen: de Raad der Beroerten.

• Ondertussen was Willem van Oranje met een aantal andere edellieden naar Duitsland gevlucht.

Ontstaan VOC

• Rond 1600: vraag naar specerijen steeg
  
• Dus prijs specerijen steeg
  
• Kon voordelig zijn -->
  
• Oprichting verschillende compagnieën
• 1602 samen gaan compagnieën --> VOC 
• VOC = Verenigde Oost-Indische Compagnie 

De vaarroute van de VOC en de WIC:

Hierna: Wat is de WIC nog meer?

WIC