H3 Producentengedrag paragraaf 1

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Leerdoelen § 1: het aanbod in de markt

• Je kunt aan de hand van voorbeelden het verschil tussen constante en variabele kosten uitleggen en berekenen.
• Je kunt uitleggen wat proportioneel, progressief en degressief variabele kosten zijn.
• Je kunt gemiddelde variabele en gemiddelde constante kosten berekenen.
• Je kunt uitleggen wat marginale kosten zijn en je kunt hiermee rekenen.

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.

3.1       Kosten en omzet

Een ondernemer zal een product op de markt willen brengen als:

kosten < opbrengsten of als opbrengsten > kosten.

In dat geval maakt hij winst.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

3.1       Kosten en omzet

Een ondernemer zal een product op de markt willen brengen als:

kosten < opbrengsten of als opbrengsten > kosten.

In dat geval maakt hij winst.

De kosten die een bedrijf maakt kun je onderverdelen in:

Constante kosten: 
Kosten die niet veranderen als je meer of minder gaat produceren.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

3.1       Kosten en omzet

Een ondernemer zal een product op de markt willen brengen als:

kosten < opbrengsten of als opbrengsten > kosten.

In dat geval maakt hij winst.

De kosten die een bedrijf maakt kun je onderverdelen in:

Constante kosten: 
Kosten die niet veranderen als je meer of minder gaat produceren.

Variabele kosten:
Kosten die wel veranderen als je meer of minder gaat produceren.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

3.1       Kosten en omzet

In formulevorm ziet dat er zo uit.

Als de variabele kosten per product even groot zijn, noem je dat proportioneel.

Proportioneel variabele kosten: 
Kosten die in verhouding evenveel toe- of afnemen als de productieomvang.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Voorbeeld verschil constante en variabele kosten

Jullie gaan een schoolfeest organiseren. 

De constante kosten zijn bijvoorbeeld de huur van de zaal en het inhuren van een dj. Deze kosten blijven hetzelfde, ongeacht het aantal leerlingen dat komt. 

De variabele kosten zijn de drankjes en snacks die per leerling worden gekocht. Hoe meer leerlingen er komen, hoe hoger deze kosten worden.

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Voorbeeld grafiek totale en variabele kosten

De kosten voor de zaalhuur en dj zijn € 500.
De inkoop van drank en snacks zijn € 5 per leerling.


De formule voor de totale kosten luidt nu:
TK =  500 + 5q
q = aantal leerlingen dat je verwacht

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

2.2       De kosten zijn niet altijd gelijk

De variabele kosten zijn niet altijd proportioneel.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

2.2       De kosten zijn niet altijd gelijk

De variabele kosten zijn niet altijd proportioneel.

Degressief variabele kosten:
Variabele kosten die per product dalen als de productieomvang stijgt.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

2.2       De kosten zijn niet altijd gelijk

De variabele kosten zijn niet altijd proportioneel.

Degressief variabele kosten:
Variabele kosten die per product dalen als de productieomvang stijgt.

Progressief variabele kosten:
Variabele kosten die per product stijgen als de productieomvang stijgt.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Voorbeeld degressieve variabele kosten

Als leerlingen grote hoeveelheden decoraties of ingrediënten voor een schoolfeest inkopen, krijgen ze kwantumkorting. Bijvoorbeeld, het kopen van één ballon kost € 0,50, maar een pak van 100 ballonnen kost €40 (€ 0,40 per ballon). Hoe meer ze kopen, hoe lager de kosten per ballon.

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Voorbeeld progressieve variabele kosten

Bij het schoolfeest huren leerlingen het kantinepersoneel in voor het maken van de snacks.  Als het personeel overuren moet maken om deze extra productie te halen, moeten ze overwerkloon betaald krijgen, wat hoger is dan het normale loon. Dus naarmate er meer geproduceerd wordt, stijgen de loonkosten per extra snack.

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

2.2       De kosten zijn niet altijd gelijk

Degressief, proportioneel en progressief totale variabele kosten:

Degressief variabel:
de totale variabele kosten stijgen minder dan evenredig

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

2.2       De kosten zijn niet altijd gelijk

Degressief, proportioneel en progressief totale variabele kosten:

Degressief variabel:
de totale variabele kosten stijgen minder dan evenredig.

Proportioneel variabel:
de totale variabele kosten stijgen evenredig.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

2.2       De kosten zijn niet altijd gelijk

Degressief, proportioneel en progressief totale variabele kosten:

Degressief variabel:
de totale variabele kosten stijgen minder dan evenredig.

Proportioneel variabel:
de totale variabele kosten stijgen evenredig.

Progressief variabel:
de totale variabele kosten stijgen meer dan evenredig.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

3.1       Kosten en omzet

Als je weet hoeveel je totale kosten zijn, kun je deze terug

rekenen naar de kosten per product, je gemiddelde kosten.

GTK: 
Totale kosten per product.

GVK:
Variabele kosten per product.

GCK:
Constante kosten per product.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

grafiek gemiddelde totale, constante en variabele kosten

De kosten voor de zaalhuur en dj zijn € 500.
De inkoop van drank en snacks zijn € 5 per leerling.


De formule voor de GTK is nu:
GTK =  TCK + TVK = 500 + 5q = 500 + 5

                      q                 q            q

GCK = 500

              q

GVK = 5q = 5

             q

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Aan de slag

Maak opgave 3.2 en 3.6

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet over hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. Hierbij modelleert de docent eerst en laat daarna de leerlingen actief inoefenen. De ondersteuning wordt geleidelijk afgebouwd. De docent zorgt voor afwisseling in oefentypes en maakt gedurende de les het leren zichtbaar. De docent zet bijvoorbeeld in op hardop denken opdrachten en koppelt daar een geïnformeerde vervolgstap aan.

3.1       Kosten en omzet

Wat kost het om één extra product te produceren?
Daarvoor kijk je naar de marginale kosten.

Marginale kosten: 
De toename van de totale kosten als gevolg van het produceren van één extra product.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

3.1       Kosten en omzet

Wat kost het om één extra product te produceren?
Daarvoor kijk je naar de marginale kosten.

Marginale kosten: 
De toename van de totale kosten als gevolg van het produceren van één extra product.

Zijn de variabele kosten proportioneel,
dan geldt GVK = MK

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

uitwerking marginale kosten

De kosten voor de zaalhuur en dj zijn € 500.
De inkoop van drank en snacks zijn € 5 per leerling.


De marginale kosten laten zien hoeveel de totale kosten toenemen wanneer er één extra leerling bij komt. De marginale kosten worden bepaald door de variabele kosten, aangezien de constante kosten niet veranderen. ​

Aangezien de kosten voor de inkoop gelijk blijven, zijn deze proportioneel en dus gelijk aan € 5. En dus gelijk aan de GVK.

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Aan de slag

Maak opgave 4 op pagina 76.

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet over hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. Hierbij modelleert de docent eerst en laat daarna de leerlingen actief inoefenen. De ondersteuning wordt geleidelijk afgebouwd. De docent zorgt voor afwisseling in oefentypes en maakt gedurende de les het leren zichtbaar. De docent zet bijvoorbeeld in op hardop denken opdrachten en koppelt daar een geïnformeerde vervolgstap aan.

3.1       Kosten en omzet

De opbrengst van de productie moet voldoende zijn om de 

kosten te kunnen betalen.

De totale opbrengst (TO) bereken je door de prijs (P) 

met de afzet (Q) te vermenigvuldigen.

Totale opbrengst (TO):

De prijs van een product keer het aantal verkochte producten (= afzet).

Gemiddelde opbrengst (GO):

De opbrengst per product.

Marginale opbrengst (MO):

De toename van de omzet als gevolg van het verkopen van één extra product.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Aan de slag

Maak opgave 7 en 8 op pagina 77 en 78.

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet over hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. Hierbij modelleert de docent eerst en laat daarna de leerlingen actief inoefenen. De ondersteuning wordt geleidelijk afgebouwd. De docent zorgt voor afwisseling in oefentypes en maakt gedurende de les het leren zichtbaar. De docent zet bijvoorbeeld in op hardop denken opdrachten en koppelt daar een geïnformeerde vervolgstap aan.