Paragraaf 2.2 Broeikasaarde

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Opbouw van het hoofdstuk

Paragraaf 1: Woestijnaarde

Paragraaf 2: Broeikasaarde

Paragraaf 3: IJstijdaarde 

Paragraaf 4: Reconstructie van klimaten uit het verleden (al besproken)

Vragen

- Zoek in de paragraaf een antwoord op de volgende vragen:

- Over welk tijdvak gaat de paragraaf? Hoe lang geleden is deze begonnen en wanneer eindigde deze?

- Wat zijn de klimatologische kenmerken van dit tijdvak?

 - Wat zijn de oorzaken van dit klimaat? Welke processen speelden of spelen een rol?

- Wat zijn de gevolgen van dit klimaat?

- Wat kunnen we nu leren van de toenmalige klimaatverandering?

Paragraaf 2.2 broeikasaarde

Doelen: 
- Je kan uitleggen waarom er tijdens het Krijt sprake was van een broeikasaarde

- Je weet waardoor er een abrupt einde kwam aan broeikasaarde. 

Geologische tijdschaal

Het Krijt was een enorm warme periode in de geschiedenis van de aarde. 
Hiernaast zie je dat het Krijt (tijdperk) tijdens 66-144 miljoen jaar geleden heerste.

Jura en Trias

Pangea valt uiteen

Door mantelpluimen met hotspots brak het supercontinent pangea uiteen. De gebieden die hierdoor lager kwamen te liggen (de slenken) liepen vol met water. 
Midden atlanische rug in de Atlantische oceaan is hier een voorbeeld van. 

Massa extincties

Zeespiegel

Door deze plaatbewegingen ontstond een groot oppervlak aan nieuwe oceaanbodem. De zeespiegel in die tijd stond 200 tot 300 meter hoger dan nu.

Het bergend vermogen van de oceanen nam af door de grote hoogte van de mid-oceanische ruggen.

Stijgende zeespiegel

Ook door de enorme warmte toen (zie afbeelding hiernaast) steeg de zeespiegel. 

Wanneer water namelijk warmer wordt zet het uit en neemt het dus meer plek in --> stijging van de zeespiegel. 

Koolzuurgas

Door het snel uiteendrijven van de platen ontstaan vulkaanuitbarstingen --> grote hoeveelheden vulkanische gassen in de atmosfeer.

 Hierdoor ontstond een zeer hoog CO2-gehalte in de atmosfeer.

(ppm = parts per million)

Waar is al dat koolzuurgas gebleven? 

Koolzuurgas & koolstofcyclus

De CO2 in de lucht verbindt zich met waterdruppels en vormt koolzuur -->

Dit zwakke zuur valt samen met de neerslag op de gesteenten op aarde -->

Het natrium (Na), het kalium (K) en het calcium (Ca) waar de mineralen van deze gesteentes uit bestaan, lossen op en vormen klei -->

Deze klei wordt door de rivieren en het grondwater samen met het koolzuur naar de zee gebracht -->

Hier maken allerlei beestjes er kalkskeletten van. Uiteindelijk worden er dikke kalklagen gevormd.

Mergelgroeve in Limburg

Verklaring van Ijstijden

Hoe kun je weten wat het klimaat in het verleden was?

Paleoklimatologie: wetenschap die de klimaten uit het verleden reconstrueert o.a. door:

- Boringen in oceaanbodems;

- Boringen in ijskappen;

- Koolstofdatering;

- Geomorfologisch onderzoek (kenmerkende landschapsvormen);

- Dendrochronologie (boomringen);

- Historische bronnen: archieven, schilderijen.

_¹⁶O - ¹⁸O

Te gebruiken om terug te gaan tot 400.000 jaar geleden. 16O verdampt sneller, 18 O minder snel. Als er in een boring veel 18O voorkomt is dat een indicator van een lagere temperatuur.

¹⁴C-methode: koolstofdatering

In elk levend organisme komt koolstof voor. Bij het afsterven van het organisme neemt deze hoeveelheid af, door de resterende hoeveelheid koolstof te meten kun je een deeltje dateren.

Geschiedenis van de aarde

In de geschiedenis van de aarde zijn er vaker klimaatveranderingen geweest:

- Perm: Woestijnaarde

- Krijt: Broeikasaarde

- Kwartair: IJstijdaarde