Talent 4.5 Woordenschat betekenis onbekende woorden achterhalen HV1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Woordenschat

Deze les

• zetten we alle woordraadstrategieën op een rij
• oefenen we de toepassing van de strategieën
• maken we opdrachten van 4.5 en 5.5

Wat is een samenstelling?
Geef ook een voorbeeld, als je het weet!

Samenstelling

• Een samenstelling is een combinatie van twee of meer woorden die elk ook los kunnen voorkomen. 
• Soms moeten er wel letters af of bij om een goede samenstelling te maken: rodekool (rood - kool), kindertekening (kind – tekening).
  
• Het laatste deel van de samenstelling is meestal het belangrijkst voor de betekenis: een valkuil is een kuil waarin je kunt vallen, en een topprestatie is een prestatie die top is. 

Wat is een synoniem?
Geef ook een voorbeeld, als je het weet!

Synoniem

• Synoniemen zijn woorden die hetzelfde of bijna hetzelfde betekenen.
• Kom je een onbekend woord tegen in de tekst, kijk dan of er een synoniem in de buurt staat. Soms staat er een signaalwoord of leesteken bij. Bijvoorbeeld:
• met andere woorden: De consument, met andere woorden de koper, wordt verkeerd voorgelicht.
• oftewel, of: Kinderen voelen zich slap of futloos.
• haakjes: De dosis (hoeveelheid) medicijnen staat op de verpakking.
• komma’s: Verbindingen in het brein, de hersenen, worden afgebroken.

Tip: synoniemen.net

Wat zijn de synoniemen in de volgende zinnen:
Deze soep is echt uitstekend! Buitengewoon hoe ze dat gemaakt hebben.

Aan welke signaalwoorden kun je tegenstellingen herkennen?

Signaalwoorden die tegenstellingen 'aankondigen'

Wat is een woordraadstrategie?

De omschrijving uit de context halen

In een tekst worden moeilijke woorden soms uitgelegd. Zo’n omschrijving staat in de buurt (= de context) van het moeilijke woord en wordt soms met signaalwoorden aangegeven zoals: betekenen, heten, zogenaamd of dat wil zeggen. Bijvoorbeeld:

Bloedcirculatie betekent het rondstromen van het bloed in je lichaam.

Barbaars, dat wil zeggen wreed, slecht en gemeen.

3 woordraadstrategieën

Je hebt nu drie manieren geleerd om de betekenis van een woord te achterhalen:

1 Kijk of het een samenstelling is en of je een deel kent.

2 Kijk of er een synoniem of tegenstelling in de buurt staat.

3 Zoek een omschrijving in de tekst eromheen.

Wat betekent altruïstisch?
Hoewel zijn gedrag als altruïstisch werd geprezen, bleek hij juist heel egoïstisch te zijn.

Even oefenen...

noteer de volgende woorden op een blaadje:

Exoplaneet

Jupiter

Lichtjaar

Kosmos

Oerknal

Aan de slag

Maak van 4.5 opdracht 12 en 13 

Maak van 5.5 opdracht 11 en 12