3.4 - Voedselrelaties

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 3

Organismen leven samen

Hoofdstuk 3 - Organismen leven samen

3.1 -  Organismen in hun omgeving

3.2 - Planten

3.3 - Energierijke stoffen

3.4 - Voedselrelaties

3.5 - Kringlopen

3.3 - Energierijke stoffen

Herhaling

Fotosynthese vindt plaats in...

1. de bladgroenkorrels
2. cytoplasma
3. celkern
4. celmembraan

Wat heb je niet nodig voor fotosynthese?

1. mineralen
2. zonlicht
3. water
4. koolstofdioxide

Bij verbranding ontstaat er:

1. koolstofdioxide en glucose
2. glucose en zuurstof
3. koolstofdioxide en zuurstof
4. koolstofdioxide en water

Een plant kan de gemaakte glucose omzetten in...

1. Brandstoffen
2. Bouwstoffen
3. Beschermende stoffen
4. Alle antwoorden zijn goed

Hiernaast zie je een peen. Welk deel van de plant eet je bij het eten van een peen?

1. Stengel
2. Wortel
3. Blad
4. Vrucht

Een peen is een verdikte wortel die reservestoffen bevat.
Hoe komen de reservestoffen in de peen?

1. via bastvaten
2. via houtvaten
3. via haarvaten
4. via wortelharen

Welk onderdeel van de plant eet je als je broccoli eet?

1. Zaad
2. Wortel
3. Bloem
4. Stengel

3.4 - Voedselkringlopen

Doelen van de paragraaf

Je weet wat ecosystemen, levensgemeenschappen en populaties zijn

Je kan benoemen in welke groepen we dieren indelen

Je kan uitleggen wat een voedselrelatie inhoudt

Je kan uitleggen wat een voedselketen en een voedselweb is

\

Ecosystemen

Ecosysteem: alle biotische en abiotische factoren

Levensgemeenschap: alle biotische factoren in een ecosysteem

Populatie: Alle dieren of planten van hetzelfde soort in een ecosysteem

Individu: een enkel dier of plant uit een populatie

Ecosystemen

Voorbeeld:

Ecosysteem: een bos

Levensgemeenschap: eekhoorns, vogels, bomen, planten, insecten

Populatie: alle eekhoorns

Individu: de grootste eekhoorn

Organismen kan je verdelen in 3 groepen

• Producenten (planten)
• Consumenten (dieren/mensen)
• Reducenten (schimmels en bacteriën 

Planten

Maken eigen voedingsstoffen

Fotosynthese

Water + Koolstofdioxide -zonlicht-> Zuurstof + glucose

Dit hebben dieren nodig

Producenten

Dieren

Kunnen niet hun eigen voeding maken

Ze eten planten of andere dieren

Drie soorten dieren:

Planteneters – eten alleen planten (koe, paard, rups)

Vleeseters – eten alleen dieren (leeuw, havik, haai)

Alleseters – eten zowel planten als dieren (mens, varken)

Dieren en planten hebben een voedselrelatie als ze elkaar eten/gegeten worden (dieren zijn consumenten)

Voedselrelatie

Noteer je altijd op dezelfde manier:

Plant -> planteneter -> vleeseter 1 -> vleeseter 2

Voorbeeld: Boomblad -> rups -> koolmees -> havik

Dit noem je een voedselketen

Elk onderdeel van de keten is een schakel

Meerdere voedselketens bij elkaar vormen een voedselweb

Voedselweb

Stappenplan

• Stap 1: Knip alle plaatjes los 
• Stap 2: Zet alle planten bij elkaar (producenten)
• stap 3: Verzamel alle dieren die planten eten bij elkaar (herbivoren)
• stap 4: Verzamel alle dieren die vlees eten bij elkaar (carnivoren)
• Steek je vinger op als jullie klaar zijn, ik kom even checken

Stappenplan

Stap 5: Maak eerst een voedselketen met door jullie groepje gekozen dieren. Let op pijltjes!

Voorbeeld voedselketen: Sla-->Slak-->Zanglijster

Nu mag je een voedselweb maken!

• Zoek een voorbeeld van een voedselweb in je boek
• Maak daarna met alle dieren die je hebt een voedselweb, gebruik alle planten en dieren in je voedselweb!
• Let weer goed op naar waar de pijlen toewijzen.

Voedselpiramide (aantallen)

Er zijn veel meer rupsen dan haviken, waarom?

Elk dier of plant bevat energie

Elk dier of plant heeft een bepaalde hoeveelheid energie nodig

Organismen die elkaar eten zetten we in een voedselpiramide

Dit is een piramide van aantallen

Er zijn veel meer blaadjes dan rupsen

Er zijn meer rupsen dan koolmezen

Er zijn meer koolmezen dan haviken

Voedselpiramide (biomassa)

Piramide van biomassa

Piramide van biomassa:

Een deel van de voedingsstof wordt gebruikt om te leven

Een deel is onverteerbaar

Totale biomassa van alle rupsen is kleiner dan het totale biomassa van alle bladeren die ze eten

Er verdwijnt energie: Energieverlies

Vragen?

Een Producent is een :

1. diereneter
2. bacterie eter
3. alleseter
4. een plant

Wie is de producent

1. Pissebed
2. Kat
3. Kastanjeboom
4. Egel

wat is een consument?

1. een organisme dat voedsel maakt
2. een organisme dat voedsel eet

wie is hier
geen
consument?

1. sla
2. slak
3. merel
4. poes

wat is een voedselweb

1. een web waar een spin voedsel verzameld
2. een volgorde van organisme die elkaar opeten maar in tegenstelling van het voedselketen loopt alles door elkaar. begint altijd bij een plant

Biomassa is het :

1. Gewicht van alle vloeibare stoffen in het lichaam
2. Gewicht van alle vaste stoffen in het lichaam, zonder water

Waarom heeft piramide van biomassa altijd een piramide vorm

1. Er zijn meer predatoren
2. Er zijn altijd meer producenten
3. Er gaat per schakel energie verloren

De 'piramide' hiernaast is een piramide van...

1. Aantallen
2. Biomassa / energie
3. Dat kan je niet zeggen
4. Zowel aantallen als biomassa

Aan het werk

Deze les:

Opdracht 1 tot en met 16 van 3.4

Samenvatten

Mindmap

Tijdens de volgende les:

3.5