4.3 Hormonale regeling

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H4: Voortplanting

4.3 Hormonale regeling

09.05u Start van de les

09.10u Uitleg hormonale regeling

09.35u Zelfstandig werken

09.55u Einde les

4.3 Hormonale regeling

Les 1 Hormonale regeling (vandaag)

Les 2 Zwanger en geboorte (morgen)

--> Er staat een link naar de oefentoets H3 in Its Learning

https://eindexamensite.nl/join_class?group_code=WJVUB

--> Oefentoets par 4.1 - 4.3 volgt nog

Wat weet je van ... hormonen?

Hormonen

Hypothalamus: hormoonklier in de hersenen

Hypofyse: centrale hormoonklier 

Vanaf de puberteit: hypothalamus produceert

GnRH (gonadotropine- releasing-hormone).

Via bloedvaten komt dit hormoon bij de hypofyse.

De hypofyse produceert daardoor FSH (follikel stimulerend hormoon) en LH (luteïniserend hormoon). (Latijn: luteus = geel)

Moet ik dit leren?

Hormoonklieren en de hormonen die ze maken, inclusief de werking van de hormonen staan in Tabel 89A.

Man

= LH

Negatieve terugkoppeling

Receptoreiwitten

Waarom reageren de interstitiële cellen in
de testes (cellen van Leydig) op de aanwezigheid van ICSH (LH)?

Ze hebben receptoren voor ICSH (LH).
 

Receptoreiwitten

Waarom reageren de cellen van Sertoli (voedstercellen) op de aanwezigheid van FSH?

Sertolicellen hebben receptoren voor FSH.
 

Vrouw

Vrouw

Dag 1: start menstruatie.

FSH stijgt en stimuleert de rijping van nieuwe follikels.

Rijpende follikels geven oestrogenen af.

Lage concentratie oestrogenen remmen de afgifte van GnRH (en dus LH en FSH)

Waarom?

Rijpende follikels geven oestrogenen af.

Boven een drempelwaarde stimuleren oestrogenen juist GnRH en dus LH en FSH (positieve terugkoppeling)

-> piek in LH en FSH

Door de piek in LH volgt de ovulatie (meiose I).

Gele lichaam (overgebleven, 'lege' follikelcellen) geven progesteron af.

Piek in FSH zorgt voor extra oestrogenen.

Oestrogenen stimuleren de groei van het baarmoederslijmvlies, progesteron zorgt voor goede doorbloeding.

Gele lichaam verschrompeld en geeft geen progesteron meer af:

GnRH, LH en FSH worden niet meer geremd.

Menstruatie (afstoten baarmoederslijmvlies).

Aan de slag met de leerdoelen

Huiswerk: Lezen par 4.3 Opdracht 37, 39 t/m 42

Goed passende leerstrategie: 

Beeld en woord 

Stap 1:  Maak zelf een schematisch overzicht van de hormonale regulatie van de menstruatie cyclus

Stap 2: Leg de hormonale regeling uit aan je buurman/vrouw a.d.h.v. je gemaakte schema.

4.3 Hormonale regeling

Reflectievragen:

1. Waarom reageren de cellen van Leydig op het hormoon ICSH?

2. Hoe wordt voorkomen dat er meerdere follikels gaan rijpen?

3. Wat is de reden dat het baarmoederslijmvlies (pas) aan het einde van de cyclus wordt afgestoten?

4. Waar wordt bij vrouwen het hormoon testosteron gemaakt,
in de ovaria of in de bijnieren? 

Zwangerschap

Welke 'problemen' moeten overwonnen worden?

1. Menstruatiecyclus onderdrukken

2. Baarmoederslijmvlies in stand houden

--> Gele lichaam (corpus luteum) in stand houden!!

Hormonen - HCG

Vanaf de innesteling geven de cellen van de trofoblast het hormoon HCG af. Dit hormoon voorkomt dat er een menstruatie start. 

HCG is in de urine van 

zwangere vrouwen aan te
tonen met behulp van een 

zwangerschapstest.

Zwangerschap

Trofoblast geeft HCG af. Dit hormoon zorgt er voor dat het gele lichaam niet verschrompelt.

Progesteron blijft aanwezig en GnRH, LH en FSH blijven geremd. --> Geen menstruatie en geen nieuwe follikelrijping.

Na drie maanden neemt de placenta de vorming van progesteron en oestrogenen over. 

=LH

Doel en begrippen 4.3

Je leert hoe hormonen de vruchtbaarheid van mannen en vrouwen regelen

hypofyse, hypothalamus, GnRH, FSH, LH, receptoreiwitten, negatieve terugkoppeling, oestrogenen, progesteron, positieve terugkoppeling, gele lichaam, prostaglandinen, ontsluitingsweeën, baarmoedermond, oxytocine, persweeën, nageboorte, prolactine, oxytocine, melkklieren

Hoe bereid ik mij voor op de toets?

Huiswerk

Lezen par 4.3, maken opdracht 43, 44, 46, 47, 48

Online oefentoetsen Nectar

Online oefentoetsen op Biologiepagina.nl

Oefentoetsen op Examensite via Its Learning