Checkles - tekstdoelen en open plekken

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Mooi Nederland(s)

Doelen van deze les

- Je kent de tekstdoelen en je kunt ze herkennen in een tekst

- Je kent de regel van derden en kunt die toepassen in een advertentie

- Je weet waar je een boek kunt vinden voor lezenvoordelijst

De schrijver schrijft een tekst 

omdat hij iets wil bereiken

Hij heeft één hoofddoel

De lezer informeren, overtuigen, laten nadenken, vermaken, in actie laten komen. 

Teksten hebben dus één hoofddoel, maar vaak meerdere subdoelen

- er zijn informerende alinea's

- er zijn beschouwende delen 

- er zijn betogende delen

- er zijn activerende delen

- soms amuserende delen

Maak de opdracht op de volgende pagina 

Op 21 december 2017 was een bitcoin $16.925 waard. Op 6 februari 2018 noteerde de bitcoin $ 6.332, een daling van meer dan zestig procent in een paar weken. Pas op 20 november van het afgelopen jaar passeerde bitcoin de piek van drie jaar eerder. Nu is er weer opwinding want drie weken geleden was er een nieuwe, nog veel hogere piek op 63 duizend dollar. Terwijl ik schrijf is de prijs tussen 54 en 55 duizend dollar per bitcoin.

Bitcoin werkt langzaam en kan per seconde maar een heel beperkt aantal transacties uitvoeren omdat de vereiste berekeningen zelfs voor supersnelle computers nog veel tijd vragen. Die berekeningen slurpen wel energie; een recente schatting is dat de vereiste elektriciteit voor alle computers die cryptocurrencies verwerken nu al is gestegen tot meer dan de totale energiebehoefte van een middelgroot land.

Onderstaand fragment komt uit een artikel over bitcoin. Kun jij bepalen welk subdoel alinea 1 en welke subdoel alinea 2 heeft? 

Vul je antwoord in op de volgende slide

Welk subdoel hebben de alinea's? Sleep het doel naar de alinea's

Op 21 december 2017 was een bitcoin $16.925 waard. Op 6 februari 2018 noteerde de bitcoin $ 6.332, een daling van meer dan zestig procent in een paar weken. Pas op 20 november van het afgelopen jaar passeerde bitcoin de piek van drie jaar eerder. Nu is er weer opwinding want drie weken geleden was er een nieuwe, nog veel hogere piek op 63 duizend dollar. Terwijl ik schrijf is de prijs tussen 54 en 55 duizend dollar per bitcoin.

Bitcoin werkt langzaam en kan per seconde maar een heel beperkt aantal transacties uitvoeren omdat de vereiste berekeningen zelfs voor supersnelle computers nog veel tijd vragen. Die berekeningen slurpen wel energie; een recente schatting is dat de vereiste elektriciteit voor alle computers die cryptocurrencies verwerken nu al is gestegen tot meer dan de totale energiebehoefte van een middelgroot land.

bedoeld om de lezer te informeren (informeren)

bedoeld om de lezer te overtuigen (betogen)

bedoeld om de lezer te laten nadenken (beschouwen)

bedoeld om de lezer te vermaken (amuseren)

bedoeld om de lezer in actie te laten komen (activeren)

Het doel dat de schrijver heeft, 

bepaalt vaak de inhoud

Zo vind je in een beschouwende tekst vaak ...

Zo vind je in een betogende  tekst vaak ...

- Veel informatie, objectief gebracht.

- Beschrijving van een probleem of verschijnsel.

- Beschrijving van oorzaken, oplossingen, gevolgen

- Meerdere invalshoeken

- Deskundigen die hun mening geven

- Veel informatie, selectief en subjectief gebracht.

- Beschrijving van een probleem of verschijnsel.

- Beschrijving van argumenten en tegenargumenten

- Eenzijdige invalshoek

- Een ironische of spottende houding

- Zelfingenomen houding (overtuigd van het eigen gelijk)

Zie voorbeelden volgende pagina uit het examen Nederlands van dit jaar

Beschouwend

Betogend

twee doelen: activeren, informeren, overtuigen?

Welke randvoorwaarden?
(bijvoorbeeld 'Op smartphone bekeken')

Voorwaarden

- Activeren (mensen moeten iets doen, 

- Prikkelen (overtuigen), want 1 seconde tijd

- Informeren (geef aan wat, hoe en waar)

- Digitaal op smartphone, dus vluchtig (1 sec?)

- Professionele uitstraling

De regel van derden.

Lezen voor de lijst

Mondeling in H5/V6

- Havo: 8 boeken / vwo: 13 boeken van Nederlandse schrijvers

- Iedere periode lees je een boek

- Deze periode een spannend verhaal (zie modulewijzer (gele pagina))

- Kies en verkrijg: mediatheek, bibliotheek, online, eigen boekenkast

- Leg altijd je keuze voor aan een docent

Doelen van deze les

- Je kent de tekstdoelen en je kunt ze herkennen in een tekst

- Je kent de regel van derden en kunt die toepassen in een advertentie

- Je weet waar je een boek kunt vinden voor lezenvoordelijst