Literatuurgeschiedenis 16e-19e eeuw

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H4 vandaag 

welkom! 

literatuurgeschiedenis: hoe en wat? 

lesdoelen en introductie 

het Wilhelmus (les 1) 

Literatuurgeschiedenis: hoe en wat? 

wat? 

periode: 16e t/m de 19e eeuw 

hoe? 

- LessonUp literatuurgeschiedenis 16e - 19e eeuw

- theorieboekje literatuurgeschiedenis 16e - 19e eeuw / aantekeningen

- Nieuw Nederlands literatuur 

Na deze les...

- heb je nagedacht over de rol van literatuur in de maatschappij. 

- weet je een aantal feiten over (het ontstaan van) ons volkslied. 

1. Via literatuur leer je iets over de tijd waarin het is geschreven.

eens

oneens

2. Literatuur laat je nadenken over (jouw rol in) de maatschappij.

eens

oneens

3. Literatuur verandert de maatschappij.

eens

oneens

eenvandaag.avrotros.nl

Historische context (16e eeuw) 

Tachtigjarige oorlog (1568 - 1648) 

• Spaanse koning Filips II volgt Karel V op 
• centralisatie: één rijk, één koning, één geloof (Rooms-Katholiek)

• in de Republiek: veel protestanten (door de Reformatie/Calvijn), godsdienstvrijheid hoog in het vaandel 

De Nederlandse Opstand

• 1566: Beeldenstorm -> Alva stelt daarna de Bloedraad in (strenge rechtbank voor protestanten)

• stadhouder Willem van Oranje brengt een leger bijeen om tegen de Spanjaarden te vechten 
  
• 1568: zoon van Willem gevangen, slag bij Heiligerlee, graaf Adolf sneuvelt

• 1572: inname Den Briel (bekendste wapenfeit) 

Het Wilhelmus (+/- 1568)

• datum af te leiden uit de beschreven gebeurtenissen:
  geuzenlied / protestlied / loflied op Willem van Oranje 

• acrostichon: de eerste letters vormen de naam Willem van Nassov (dichtvorm van de rederrijkers) 

• auteur: waarschijnlijk Petrus Datheen 

• contrafact: liedtekst gemaakt op een bestaande melodie (Frans soldatenliedje) 

Korte docu 

We kijken een korte documentaire over het ontstaan van het Wilhelmus. 

1. Maak aantekeningen tijdens het kijken. 

2. Vergelijk na afloop jouw aantekeningen met die van je buur / buuf en vul aan. 

howtowilhelmus.nl

Conclusies? Verwachtingen? 

1. Via literatuur leer je iets over de tijd waarin het is geschreven. 

2. Literatuur laat je nadenken over (jouw rol in) de maatschappij. 

3. Literatuur kan de maatschappij veranderen. 

H4 vandaag 

welkom! 

het Wilhelmus (les 2) 

uitleg groepsopdracht 

korte terugblik groepsopdracht

'Den Vaderland ghetrouwe...'

• Maak met je groepje opdracht A en B. 

• De antwoorden zet je in een Word-document, tenzij anders vermeld. 
  

• Lever de antwoorden aan het eind van de les in via de ELO (opdrachtnaam: het Wilhelmus). 

Eerste couplet

Wilhelmus van Nassouwe

ben ik, van Duitsen bloed,

den vaderland getrouwe

blijf ik tot in den dood.

Een Prinse van Oranje

ben ik, vrij, onverveerd,

den Koning van Hispanje

heb ik altijd geëerd.