7.3 Enkelvoudige ionaire verbindingen

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Hoe is een atoom opgebouwd?

Atoombouw; schillen

In de schillen zitten de elektronen.

De schillen om de kern hebben allemaal een andere naam:

K-schil, L-schil, M-schil, alfabetisch verder.

Iedere schil heeft zijn maximale vulling.

K-schil: maximaal 2 elektronen

L-schil: maximaal 8 elektronen

M-schil: maximaal 8 elektronen

e- = elektron

scheikunde

Soms neemt een atoom extra elektronen op of geeft het elektronen weg.

Alleen elektronen, want die zitten aan de buitenkant van een atoom.

Het deeltje dat ontstaat het een ion

Atomen hebben soms een elektrische lading

Atomen willen graag allemaal op een edelgas lijken: een even aantal electronen in de buitenste schil 

Dat kan alleen maar door iets aan het aantal elektronen te doen.

Waarom?

Ionen

Ionen zijn geladen deeltjes. 

Twee verschillende ionen kunnen samen een ionaire verbinding vormen. Dit wordt ook wel een zout genoemd.

Ionbinding

• Aantrekking tussen + en - ionen noem je de ionbinding.


• In zout zijn ionen gerangschikt in een ionrooster.
• Een positief ion en een negatief ion kunnen samen een ionaire verbinding (zout) vormen.
• Het positieve ion is een metaal
• Het negatieve ion een niet-metaal

Enkelvoudig negatief ion

Een atoom dat elektronen (e^-) opneemt bevat meer elektronen dan protonen (p⁺). 

De lading van dit ion is dan dus negatief.

Enkelvoudig positief ion

Als een atoom een elektron afstaat, dan heeft deze dus meer protonen (p⁺) dan elektronen (e^-). Dit atoom is dan positief geladen.

Ionen met hun lading en plek in Periodiek Systeem

metaalionen:

hebben altijd een positieve lading

Voor groep 3 t/m 12 is de ionlading niet uit PS af te leiden. Meestal is het 2+, maar niet altijd. Soms zijn er meer mogelijkheden, bv. Fe2+ en Fe3+ bestaan allebei.

Het natrium atoom heeft 11 elektronen, neon (een edelgas) heeft er 10. Natrium wil dus een elektron kwijt.

In de kern van het natriumatoom zitten nog steeds 11 protonen.

• 11 protonen: lading is    11+
  
• 10 elektronen: lading is 10-
  
• Nettolading 1+
  

Natrium ion: Na+

Het natrium atoom wordt een ion

Het chloor atoom heeft 17 elektronen, neon (een edelgas) heeft er 10. Natrium wil dus een elektron kwijt.

In de kern van het natriumatoom zitten nog steeds 17 protonen.

• 17 protonen: lading is    17+
  
• 18 elektronen: lading is 18-
  
• Nettolading 1-
  

Natrium ion: Cl-

Het chloor atoom wordt een ion

1. Atoom
2. Ion

1. Atoom
2. Ion

1. Atoom
2. Ion

Welke stoffen zijn NIET ontleedbaar?

1. Moleculaire stoffen
2. Metalen
3. Zouten

De lading van een positief geladen ion is afhankelijk van het aantal elektronen dat een atoom heeft afgestaan.

alle enkelvoudige positieve ionen zijn metaal-ionen

De lading van een negatief geladen ion is gelijk aan het aantal elektronen dat een atoom heeft opgenomen.

alle enkelvoudige negatieve ionen zijn niet-metaal ionen.

Belangrijk

Opstellen van een verhoudingsformule 

1. Noteer de naam van het zout (ionaire verbinding)
2. Zet de symbolen van de ionen achter elkaar (positieve ion voorop)
3. Lading schrijven als index 
4. Vereenvoudig de verhoudingsformule

Hoofdstuk 7 Stoffen en deeltjes

§7.3 Ontleedbare stoffen: enkelvoudige ionen

Opstellen van een verhoudingsformule 

1. Natriumchloride
2. Calciumbromide
3. Diwaterstofmonoxide
4. Natriumoxide
5. Calciumsulfide
6. Trifosforpentaoxide
7. IJzer(III)fluoride
8. Mangaan(IV)oxide

Hoofdstuk 7 Stoffen en deeltjes

§7.3 Ontleedbare stoffen: enkelvoudige ionen

Namen positieve ionen

• Gewoon 'ion' erachter: natriumion
• Uitzondering: ijzer (Fe) kan een lading van 2+ of 3+ hebben. 
• Die lading komt er als Romeins cijfer achter. 

• ijzer(II)-ion: spreek uit als ijzer 2 ion
• ijzer(III)-ion: spreek uit als ijzer 3 ion

Namen van positieve ionen

Namen negatieve enkelvoudige ionen

• Achter de atoomnaam komen de letters -ide.

• voorbeeld: Cl-: chloride ion 

Let op:

• S2- is sulfide
• O2- is oxide

Namen van negatieve enkelvoudige ionen

Het natriumatoom geeft een elektron aan het chlooratoom. Er ontstaat Na+ en Cl- 

Deze 2 ionen blijven nu bij elkaar (+ en - trekt elkaar aan). 

Zo ontstaat een zout: verbinding tussen een metaal en een niet-metaal door elektronen overdracht

Deze binding is sterk en heet: ionbinding of ionaire binding

Waar gaat dat elektron van natrium dan naartoe?

Magnesium staat 2 elektronen af. Wat wordt de lading van het magnesium-ion?

1. 1+
2. 2+
3. 3+
4. 2-

IJzer staat 3 elektronen af. Wat wordt de lading van het ijzer-ion?

1. 2+
2. 2-
3. 3+
4. 3-

Een jodide-ion heeft als lading -1. Hoeveel elektronen heeft een jood-atoom hiervoor moeten opnemen?

1. 1
2. 2
3. 3
4. Hij heeft een elektron moeten afstaan

Hoeveel elektronen heeft ijzer-atoom moeten afstaan om een ijzer(II)-ion te vormen?

1. 1
2. 2
3. 3

Naamgeving enkelvoudige ionen

Verhoudingsformule opstellen

1. Schrijf de naam van de stof op.
2. Vervang de namen van de ionen door de formule (tussen haakjes) 
3. Maak de ladingen gelijk, door middel van indexgetallen
4. Haal de haakjes en de lading weg. behalve bij samengestelde ionen, daar laat je de haakjes er omheen staan als er een index getal achter staat

Voorbeelden: natriumchloride, calciumfluoride, aluminiumoxide

Romeinse notatie

1 = I

2= II

3= III

4=IV

5=V

6= VI