*Begrijpend lezen H2, vwo 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

klas V2: Begrijpend lezen NN6 

Hoofdstuk 2

Tekstverbanden en signaalwoorden

Leerdoelen

Na de lessen kun je: 

- concluderende, redengevende, oorzakelijke en vergelijkende verbanden herkennen.

- de bijbehorende signaalwoorden herkennen.

1 = ?

Kies uit: bijvoorbeeld, daarna, daarom, dus, en, maar

Hoe de stenen in Death Valley kunnen wandelen

Iedereen weet: stenen horen niet te wandelen. 1 … de rotsen in Death Valley (VS) wandelen wél: in het zand bij de rotsen staat altijd een streep van soms honderden meters lang. Al sinds 1948 doen wetenschappers pogingen om dit te verklaren.

Op nummer 1 moet staan...

1. daarom
2. dus
3. en
4. maar

1 = ?

Kies uit: bijvoorbeeld, daarna, daarom, dus, en, maar

Hoe de stenen in Death Valley kunnen wandelen

Iedereen weet: stenen horen niet te wandelen. 1 MAAR de rotsen in Death Valley (VS) wandelen wél: in het zand bij de rotsen staat altijd een streep van soms honderden meters lang. Al sinds 1948 doen wetenschappers pogingen om dit te verklaren.

2 & 3 = ?

Kies uit: bijvoorbeeld, daarna, daarom, dus, en, maar

Er is 2 … een theorie dat zandhozen (ongevaarlijke wervelwinden) de oorzaak zijn. Wetenschappelijk bewijs hiervoor was er echter niet.  3 … bedachten twee wetenschappers een plan: ze installeerden camera’s in Death Valley.

Op nummer 2 & 3 moet staan...

1. daarom, dus
2. maar, en
3. bijvoorbeeld, daarom
4. daarna, daarom

2 & 3 = ?

Kies uit: bijvoorbeeld, daarna, daarom, dus, en, maar

Er is 2  BIJVOORBEELD een theorie dat zandhozen (ongevaarlijke wervelwinden) de oorzaak zijn. Wetenschappelijk bewijs hiervoor was er echter niet. Wetenschappelijk bewijs hiervoor was er echter niet. 3 DAAROM  bedachten twee wetenschappers een plan: ze installeerden camera’s in Death Valley.

4 = ?

Kies uit: bijvoorbeeld, daarna, daarom, dus, en, maar

Op sommige stenen plaatsten ze een gps-apparaatje, dat data verzamelde over twee zaken: de ‘loopsnelheid’ 4 … de plek van de stenen. Kort daarop was het raak: midden in de nacht zagen de onderzoekers de honderden kilo’s zware rotsen uit zichzelf bewegen! Deze wandeling is eenvoudig te verklaren. De temperatuur zakt ’s nachts tot onder nul. Als het heeft geregend, vormt zich in de nachtelijke uren een klein laagje ijs om de stenen.

Op nummer 4 moet staan...

1. daarom
2. en
3. bijvoorbeeld
4. daarna

4 = ?

Kies uit: bijvoorbeeld, daarna, daarom, dus, en, maar

Op sommige stenen plaatsten ze een gps-apparaatje, dat data verzamelde over twee zaken: de ‘loopsnelheid’ 4 EN de plek van de stenen. Kort daarop was het raak: midden in de nacht zagen de onderzoekers de honderden kilo’s zware rotsen uit zichzelf bewegen! Deze wandeling is eenvoudig te verklaren. De temperatuur zakt ’s nachts tot onder nul. Als het heeft geregend, vormt zich in de nachtelijke uren een klein laagje ijs om de stenen.

5 & 6 = ?

Kies uit: bijvoorbeeld, daarna, daarom, dus, en, maar

En dan gebeurt het: eerst breekt het ijs in stukken, 5 … worden met de harde woestijnwind kleinere stukjes ijs over een onderliggend laagje water geblazen en die nemen de stenen mee. Ze ‘zeilen’ 6 … met steen en al over de vlakte.

Op nummer 5 & 6 moet staan...

1. daarna, dus
2. maar, en
3. bijvoorbeeld, daarom
4. en, daarom

5 & 6 = ?

Kies uit: bijvoorbeeld, daarna, daarom, dus, en, maar

En dan gebeurt het: eerst breekt het ijs in stukken, 5 DAARNA  worden met de harde woestijnwind kleinere stukjes ijs over een onderliggend laagje water geblazen en die nemen de stenen mee. Ze ‘zeilen’ 6 DUS  met steen en al over de vlakte.

tegenstelling

toelichting

opsomming

chronologisch

maar

bijvoorbeeld

en

daarna

Welke tekstverbanden ken je nog uit klas 1?

Tekstverbanden

Naast een chronologisch, opsommend, tegenstellend en toelichtend tekstverband, hebben we ook nog de volgende tekstverbanden: 

- concluderend tekstverband

- redengevend tekstverband

- oorzakelijk tekstverband

- vergelijkend tekstverband

Wat zou een concluderend tekstverband inhouden?

concluderend tekstverband

Bij een concluderend tekstverband trekt de auteur een conclusie uit informatie die eerder in de tekst is gegeven. 

Bijbehorende signaalwoorden: 

dus, daarom, dat houdt in, kortom, concluderend, 

al met al, het blijkt dat, dan ook 

Wat zou een redengevend tekstverband inhouden?

Redengevend verband

Een redengevend verband geeft aan waarom iemand iets doet of vindt. Je hebt hier zelf een keuze. 

Bijbehorende signaalwoorden: 

omdat, daarom, dus, want, de reden hiervoor is, vanwege

Wat zou een oorzakelijk tekstverband inhouden?

Oorzakelijk verband

Een oorzakelijk verband laat zien waardoor iets gebeurt. Je hebt hier zelf geen invloed op. 

Bijbehorende signaalwoorden: 

doordat, daardoor, als gevolg van, dat komt door, het gevolg is, dus, dankzij, door te

Wat zou een vergelijkend tekstverband inhouden?

Vergelijkend verband

Met een vergelijkend verband maakt de auteur iets duidelijk door een verschil of een overeenkomst te noemen

Bijbehorende signaalwoorden: 

in vergelijking met, net als, als, evenals, zoals, meer/groter/beter dan, vergeleken met

Welk verband vind je in de volgende zin?

Er brak brand uit in het stadion, waardoor de wedstrijd niet kon doorgaan.

1. concluderend
2. redengevend
3. oorzakelijk
4. vergelijkend

Welk verband vind je in de volgende zin?

Voor het proefwerk geschiedenis had ik een slecht cijfer, omdat ik er te weinig voor geleerd had.

1. concluderend
2. redengevend
3. oorzakelijk
4. vergelijkend

Welk verband vind je in de volgende zin?

Vergeleken met vorig jaar zijn de temperaturen in de Alpen nu een stuk hoger.

1. concluderend
2. redengevend
3. oorzakelijk
4. vergelijkend

Welk verband vind je in de volgende zin?

Dit jaar wil ik op vakantie naar Turkije en dat kost nogal wat.

1. concluderend
2. redengevend
3. oorzakelijk
4. vergelijkend

Noteer het signaalwoord en het verband:

Omdat het klimaat snel verandert, gaat het waterschap de dijken in een hoog tempo ophogen.

Noteer het signaalwoord en het verband:

Het is dus belangrijk om regelmatig het huiswerk te controleren.

Noteer het signaalwoord en het verband:

Mijn oom kwam in een lange file terecht. Daardoor kwam hij te laat op de receptie.

Noteer het signaalwoord en het verband:

Net als in Amerika gaan ook in Europa steeds meer mensen naar fastfoodketens.