diabetes mellitus

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

De zorgvrager met diabetes mellitus

Devina Gudde

Instructie bij Diabetes Mellitus

Instructie helpt zorgvragers met diabetes mellitus bij het leren omgaan met hun aandoening, zoals het meten van bloedsuiker en het toedienen van insuline.

Wat is diabetes mellitus voor ziekte?

• Diabetes mellitus betekent: honingzoete doorloop
• Stofwisselingsziekte
  
• Chronische ziekte
  
• Suikerstofwisseling is gestoord
  
• Oorzaak: tekort aan hormoon insuline.

Glucose huishouding

• Glucose wordt via darmwand opgenomen in het bloed
  
• Insuline zorgt dat de cellen glucose kunnen opnemen en dat glucose wordt omgezet in glycogeen
  
• Glycogeen wordt opgeslagen in lever en skeletspieren
  
• Glucagon zorgt dat glycogeen wordt omgezet in glucose.

Wat is diabetes ?

• Diabetes, suikerziekte, is een ziekte waarbij het lichaam de bloedsuiker niet meer in evenwicht kan houden.
  
• Dat komt doordat het lichaam te weinig van het hormoon insuline heeft.
  
• Ook reageert het lichaam vaak niet meer goed op insuline.
  
• Of het maakt helemaal geen insuline meer. 
• (Insuline regelt de bloedsuikerspiegel)

Types

1. Type 1

• 1 op de 10 mensen heeft type 1
  
• Lichaam (alvleesklier) maakt helemaal zelf geen insuline meer aan.
  
• Afweersysteem vernielt cellen die insuline aanmaken.
  

1. Type 2

• Ouderdomsdiabetes in de volksmond 
• 9 op de 10 mensen
  
• Lichaam (alvleesklier) maakt gedeeltelijk geen insuline meer aan.
  
• Teveel suiker in het bloed.
  
• Meestal is alleen medicatie voldoende, soms insuline spuiten noodzakelijk.

Diabetes mellitis type I

• Insuline afhankelijke diabetes – altijd insuline spuiten
  
• Ontstaat vaak op jonge leeftijd <30 jaar
• Alvleesklier (Eilandjes van Langerhans) maakt geen insuline aan.

Diabetes mellitus type II

• Ontstaat meestal op latere leeftijd
  
• Overgewicht kan een rol spelen
  
• Vaak pas na 8 – 10 jaar ontdekt
  
• Insulineproductie neemt af en de cellen worden minder gevoelig voor insuline
  
• Welvaartsziekte, erfelijke component.

Behandeling diabetes mellitus type II

• Meer bewegen en afvallen
  
• Medicijnen tegen ↑bloeddruk en ↑cholesterol
  
• Amaryl: stimuleert alvleesklier → insuline ↑
  
• Metformine (Glucophage): maakt cellen gevoeliger voor insuline
  
• Actos, Avandia: verlaagt de bloedsuiker.

noteer in eigen woorden:

• Wat de oorzaak is van diabetes mellitus (DM)
• Wat het verschil is tussen DM type I en II
• Wat de behandeling is van DM
• Wat een hypo- en hyperglykemie is en wat je kunt doen
• Wat complicaties zijn van diabetes mellitus
  

Hoe krijg je diabetes?

• Ruim 800.000 mensen hebben diabetes!
  

• 9 op de 10 heeft type 2.
  

• Ongezonde leefstijl
  
• Verminderde lichaamsbeweging
  
• Overgewicht
  
• Erfelijkheid/ aanleg
  

Wie is een risicogroep? 

• Erfelijke aanleg 
• Ernstige overgewicht
  
• Te weinig beweging 
• Roken 
• Voeding 
• Schade tijdens een operatie 

Deze video is niet meer beschikbaar

Welke video was dit?

Complicaties 

• Hartinfarct, CVA, Etalegbenen
• Ogen 
• Nieren 
• Polyneuropathie 
• Alzeihemer

Hoge /lage bloedsuiker

Meten is weten!

Hyper = te hoog

Hypo = te laag

Hyperglykemie > 10 mmol/l

• Te weinig insuline gespoten
  
• Infectieziekten, koorts
  
• Meer gegeten en dezelfde
  hoeveelheid insuline gespoten
  
• Braken.

Wat doen bij een hyperglykemie?

• Extra water laten drinken
  
• Actie volgens zorgdossier
  
• Bloedsuikercontrole na 2 uur herhalen.

Hypoglykemie < 4 mmol/l 

• Te laat of te weinig eten en normale
  hoeveelheid insuline gespoten
  
• Te veel inspanning
  
• Te veel insuline gespoten
  
• Stress
  
• Alcohol.

Wat doen bij een hypoglykemie?

• Dextro of andere suikers geven
  
• Daarna een boterham
  
• Overleg arts bij bewustzijnsdaling
  
• Glucagon toedienen (alleen in opdracht).

Diabetische voet

• Slechte genezing van wondjes → gangreen
  
• Oorzaak: slechte doorbloeding en neuropathie
  
• Passende schoenen en sokken, controle voet
  
• Pedicure met aantekening
  diabetische voet.

Ulcus cruris

• 'Open been', chronisch recidiverende wond die zonder behandeling niet geneest
  
• Ambulante compressie therapie (ACT)
  
• Wondverzorging volgens afspraak
  
• Steunkousen na wondgenezing.

Behandeling en leefgewoonten

• Gezond eten 
• BMI 25 
• Voldoende lichaamsbeweging 
• Afvallen 
• Oppassen met suiker 

Wat voor gedragingen zou je bij deze patiënten kunnen zien?

noteer er minimaal 3 en beschrijf hoe je hier als verpleegkundige mee om zou gaan

Gedrag Bij DM

Plotselinge diagnose

Vasthouden aan het 'bekende'

Onzekerheid/angsten