Masterclass Marx en Engels V5 HGLVM ET 28 en 29

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5,6

Karl Marx & Friedrich Engels

Karl Marx

Eindterm 28

De kandidaten kunnen uitleggen, toepassen en beoordelen dat volgens Marx de ontwikkeling van de productieverhoudingen onvermijdelijk tot een sociale revolutie leidt en dat de sociaal-economische positie van mensen bepalend is voor hun bewustzijn.

Karl Marx & Friedrich Engels

Eindterm 29

De kandidaten kunnen de opvatting van Marx en Engels over de onvermijdelijke overwinning van het proletariaat op de bourgeoisie weergeven en evalueren. Daarbij kunnen zij uitleggen welke rol loonarbeid, kapitaal, productie- en verkeersmiddelen in de klassenstrijd spelen.

Productieverhoudingen

Kapitalisme -> vergroten van kapitaal. Van kapitaal meer kapitaal maken.

Wie heeft wat in handen?

Proletariaat vs. bourgeoisie

Sociale revolutie

Meer kapitaal? Minder kosten maken = meer winst.

Kosten besparen? Denk aan loonkosten!

Werk is schaars, lonen zijn laag en de omstandigheden zijn erbarmelijk

Bewustzijn

Bepaald door sociaal-economische positie

Juridisch is iedereen gelijk...

... sociaal en economisch niet.

Je sociaal-economische positie bepaalt je bewustzijn, niet andersom.

Friedrich Engels

... schreef samen met Karl Marx een manifest.

Het communistisch manifest is bedoeld om het proletariaat te verenigen, een opstand te veroorzaken en te overwinnen.

Onvermijdelijke overwinning van het proletariaat op de bourgeoisie...

Verschillende rollen

1. loonarbeid
2. kapitaal
3. productiemiddelen
4. verkeersmiddelen

1.

2.

3.

4.

Bourgeoisie

1. Heeft loonarbeid nodig om kunnen produceren

2. Heeft kapitaal en wil daarmee meer kapitaal verwerven

3. Heeft de productiemiddelen in handen

4. Heeft verkeersmiddelen nodig voor de afzet van goederen

Proletariaat

1. Heeft loonarbeid nodig om te kunnen leven

2. Heeft geen kapitaal 

3. Heeft geen eigenaarschap over de productiemiddelen

4. Kan verkeersmiddelen gebruiken voor vereniging van het proletariaat in het hele land

Op p.385 spreekt Marx over 'productieverhoudingen'. Wat bedoelt hij met deze term?

Wat bedoelt Marx met de stelling dat de sociaaleconomische positie van mensen bepalend is voor hun bewustzijn?

Hoe komt Marx erbij dat de ontwikkeling van de productieverhoudingen onvermijdelijk leidt tot een sociale revolutie?