§3.4 de opkomst van het fascisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

3.4: De opkomst van het fascisme

Deze les

1. Nakijken huiswerk (blz. 145, opdracht 6 t/m 12)

2. Uitleg paragraaf 4

Leerdoelen paragraaf 3.4

1: Je kunt uitleggen dat de crisis in de Verenigde stagen ook gevolgen had voor de mensen in Europa kent.

2: Je kunt vier kenmerken van het fascisme noemen.

3: Je kunt uitleggen waarom na 1929 de populariteit van het fascisme in Europa groeide.

Deze les

1. terugblik op 3.3

2. uitleg van 3.4

3. lezen en maken blz 149 t/m 151

Wapenstilstand

11-11-1918, 11 uur

De vrede met de Russen had er niet voor gezorgd dat de Duitsers

de oorlog het Westfront konden winnen.

Uiteindelijk zorgt de komst van de Amerikanen voor de doorslag:

na vier jaar is het voorbij voor Duitsland

Vredesonderhandelingen 

in Parijs

1919

Een wapenstilstand is nog geen vrede. Hierover werd 

tussen januari en juni 1919 onderhandeld in Versailles.

Verdrag van Versailles (1)

Uitgangspunt: Duitsland is de schuldige.

• Duitsland moet veel grondgebied afstaan (10%) 
• Duitsland mag geen leger aan de grens plaatsen.
• Duitsland moet het leger verkleinen tot 100.000 man
• Duitsland moet herstelbetalingen doen
  

Verdrag?! Dictaat!

In Duitsland is grote onvrede en spreekt men

liever van het Dictaat van Versailles.

Een dictaat is iets dat je MOET doen. Duitsland moest ondertekeken.

Gevolgen

Opkomst van Hitler: hij speelt in op de Duitse onvrede over het Verdrag van Versailles

Uiteindelijk ook de Tweede Wereldoolog, waarbij Hitler er alles aan zou doen om de gevolgen van het Verdrag van Versailles te vernietingen...en daarin ook slaagt. 

Armoede

De herstelbetalingen waren zo hoog, dat er een enorme armoede kwam

Crisis in de wereld 

vanaf 1929

Door overproductie van fabrieken, veel kopen op afbetaling en teveel vertrouwen in aandelenhandel, klapt de Amerikaanse economie in elkaar.

Landen die veel met de VS handelen, worden de crisis mee in gesleept... 

Crisis in Europa

De crisis was ook te merken in Europa

In Nederland werd 1/3 werkloos

In Duitsland was geld helemaal niks meer waard

Het werd gebruikt als behang, speelgoed of brandhout

Er is een verhaal van een Duitser die in een kruiwagen zijn loon kreeg. Voordat hij naar huis ging, ging hij naar de kroeg. De kruiwagen bleeg buiten staan. Toen hij weer buiten kwam, was de kruiwagen gestolen en het geld achtergelaten.

Na de Eerste Wereldoorlog verloren veel Duitse burgers het vertrouwen in hun regering. Kies de antwoorden die uitleggen hoe dat komt.

1. De regering had het voor Duitsland vernederende Verdrag van Versailles getekend. Veel Duitse burgers waren daar kwaad om.
2. De regering legde de bevolking erg strenge wetten op. Toen Duitsland nog een keizer had, had de bevolking veel meer vrijheid.
3. De regering had de Republiek van Weimar veroverd. Dat was volgens veel Duitsers onverstandig, omdat het waarschijnlijk tot wraak van de geallieerden zou leiden.
4. De regering nam weinig effectieve maatregelen tegen de economische crisis.

Je kunt uitleggen dat de crisis in de V.S. ook gevolgen had voor de mensen in Europa

• Nederlandse bedrijven handelden met Amerikaanse bedrijven. Die handel ging ook slecht.
• De V.S. hadden Duitsland veel geld geleend voor de opbouw en afbetaling van de schuld aan Fr. en G.B. Dat geld wilden de Amerikanen terug tijdens de crisis

Inleiding

In Europa kwamen in de jaren 20 en 30 nieuwe politieke stromingen op. Deze waren bepalend voor het verloop van de rest van de tijd van de Wereldoorlogen (1900-1950) 

Communisme, fascisme en nationaalsocialisme

Wat zijn de kenmerken van het fascisme? 

• Fascisme is een politieke stroming, 

Wordt ook wel extreem-rechts genoemd

De naam komt van het voorwerp dat je hier ziet: een fasces

Dit voorwerp, een bijl met takken, stond symbool voor de macht van bestuurders in het Romeinse Rijk.

Fascisme

Kenmerken fascisme:

• Eén leider principe
• Extreem-nationalistisch:.
  
• Het volk is een sterke eenheid. Voor andersdenkenden is geen plaats.
• Verheerlijking geweld (bv. knokploegen)

ook: 

• militaristisch
• Antidemocratisch

 Nationaal-Socialisme

• Met Nationaal-Socialisme wordt het Duits fascisme in de periode 1933-1945 bedoeld
  

• Ook wel: nazisme genoemd

• De aanhangers worden ook wel nazi's genoemd

• De Nederlandse NSB was ook nationaal-socialistisch

Duitsland na de Eerste Wereldoorlog 

(waarom kon het nationaal socialisme zo groot worden?

• Het vertrouwen in het nieuwe land (democratie) is laag.
  

• Verschillende groepen (extreemlinks/extreemrechts proberen de macht te grijpen 
  

Kenmerken van nationaal-socialisme

• Het Duitse ras moet raszuiver worden gehouden.
  

• Rassenleer en antisemitisme

• Het Duitse volk heeft Lebensraum (=levensruimte) nodig.

• Alle Duitsers in één groot rijk

https:

Welk land kreeg de schuld van de Eerste Wereldoorlog?

1. Frankrijk
2. Duitsland
3. Engeland
4. Sovjet-Unie

Wat was géén oorzaak van de Eerste Wereldoorlog?

1. Nationalisme
2. Bondgenootschappen
3. Religie
4. Wapenwedloop

1

2

3

4

5

6

Vrede van Versailles

De VS doet mee aan WOI

Duitse Keizerrijk wordt uitgeroepen in Versailles

Moordaanslag Franz Ferdinand

Wapenstilstand WOI

 Rusland trekt zich terug uit de oorlog

Waarom werd Duitsland extra zwaar getroffen door de wereldwijde economische crisis?

1. Het Dawesplan werd stopgezet.
2. Duitsland had geld uitgeleend aan andere landen om de economie weer op te bouwen.
3. Hitler had enorme schulden gemaakt om het leger weer op te bouwen.
4. De Amerikaanse president had opdracht gegeven om alle Duitse producten uit Amerikaanse winkels te halen.

Een vrouw laat haar kachel branden op papiergeld. Waar en wanneer is deze foto gemaakt?

1. in de Verenigde Staten, kort na de beurskrach van 1929
2. in Duitsland, tussen 1921 en 1924, toen de inflatie extreem hoog was
3. in Italië, kort nadat Mussolini aan de macht kwam.
4. in de Republiek van Weimar, direct nadat de keizer naar Nederland was gevlucht

WOI

WOII

Interbellum

Passen de uitspraken bij het communisme?

Hieronder lees je een aantal dingen die mensen zeggen over het communisme. Past het er wel of niet bij?

Wel communisme

Geen communisme

"Er is een groot verschil tussen arme en rijke mensen."

"Ik mag zelf bepalen wat er wordt gemaakt in mijn fabriek."

"Ik krijg als boer even veel betaald als een dokter."

" Elke vijf jaar word er besloten wat we moeten maken in de fabriek."

Kies de kenmerken van het fascisme

FASCISME

Democratie

Een sterke en machtige leider

Het toepassen van geweld

Gelijkheid

Persvrijheid

Censuur

Totalitair

Maak de juiste combinaties

Italië

Sovjet-Unie

Duitsland

nationaalsocialisme

communisme

fascisme

Volgende les.

Herhaling par 

Lezen blz 152 en 154.

Maken opdrachten 5 t/m 11