V3 bloedgroepen en lethale factoren

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

BS5 SPECIALE MANIEREN VAN OVERERVEN

Leerdoel

Je kunt kruisingsschema's maken van onafhankelijke overerving van multipele allelen, letale factoren en gekoppelde genen.

Multipele allelen

Drie allelen (I^A, I^B en i) combineren tot 4 bloedgroepen: 

Bloedgroep A:      I^AI^A of I^Ai 

Bloedgroep B:      I^BI^B of I^Bi 

Bloedgroep AB:   I^AI^B

Bloedgroep 0:      ii 

Een vrouw met bloedgroep 0 krijgt een kind met een man met bloedgroep AB. Hoe groot is de kans dat het kind bloedgroep A heeft?

Letale allelen

Een allel zorgt ervoor dat een organisme niet levensvatbaar is wanneer het homozygoot (twee maal) aanwezig is. 

Voorbeeld: q is een letaal allel bij muizen. Je kruist twee heterozygote muizen (Qq). 

25% van die nakomelingen heeft genotype qq: die zijn dus niet levensvatbaar. 

Van de overige muizen is 2/3 (66,7%) Qq en 1/3 (33,3%) QQ. 

p is een letaal allel bij cavia's. Je kruist cavia Pp met cavia Pp. Hoeveel % van de levend geboren jongen heeft genotype Pp?

ZELF aan de slag

1. Maak opdracht de opdrachten over bloedgroepen

Een man met bloedgroep AB krijgt kinderen met een vrouw met bloedgroep 0. Hoe groot is de kans op een kind met bloedgroep A? En de kans op een kind met bloedgroep 0?

1. A: 0%, O: 0%
2. A: 50%, O: 50%
3. A: 25%, O: 50%
4. A: 50%, O: 0%

Vraag 34
Een man met bloedgroep O verwekt een kind bij een vrouw met bloedgroep AB.
(5) Heeft iemand met bloedgroep AB een intermediair fenotype?

Is het mogelijk dat het met ‘?’ aangegeven kind bloedgroep O heeft?

1. Ja 25%
2. Ja 50%
3. Nee 0%
4. Ja 75%

Wat is het genotype van deze kanaries die een kuif hebben?

1. KK
2. kk
3. Kk

Bij kanaries is het allel voor een kuif (K) dominant over het ontbreken van een kuif (k). Het allel K bevat een letale factor. Twee kanaries met een kuif paren met elkaar.
Maak het kruisingsschema van deze paring.
In welke verhouding komen de fenotypen in de F1 voor?