Politiek

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Hoe wordt Nederland geregeerd?

Nederland is....

• een constitutionele monarchie 

• met een parlementaire democratie 

Constitutie

Monarchie

Parlement

Democratie

land waar het volk regeert

Land met een koning of keizer aan het hoofd

volksvertegenwoordiging

Grondwet

Nederland is....

• een constitutionele monarchie

=> een koninkrijk waarin ook de koning gebonden is aan de grondwet

• met een parlementaire democratie

=> in land waar de regering gekozen wordt door het volk

Deze vraag gaat over 'democratie in Nederland'. Het schema gaat over de staatsinrichting van Nederland vanaf 1848.  Sleep alle blauwe woorden naar de juiste plek in het schema:

Burgers

Eerste Kamer

Tweede Kamer

Ministers

Ministerraad

Premier

Minister-president

Koning

Staatshoofd

Regeringsleider

De grondwet

• vormt de basis van alle wetten in Nederland
• iedereen moet zich aan de grondwet houden
• Artikel 1:  Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. 

• belangrijkste grondwetswijziging werd in 1848 bedacht door Thorbecke: ministeriële verantwoordelijkheid

Het parlement

• Volksvertegenwoordiging
• controleert de regering
  
• wordt gekozen door het volk (verkiezingen
  
• doet wetsvoorstellen
  
• keurt wetten goed/ keurt wetten af
• In Nederland: de Staten-Generaal (ofwel: Eerste en Tweede Kamer)

Het kabinet

• bestaat uit alle ministers en staatssecretarissen *
• wordt gekozen door de Tweede Kamer
  
• doet wetsvoorstellen aan parlement
  
• vormt samen met de koning de Nederlandse Regering

* Elke minister staat aan het hoofd van een ministerie. Bijvoorbeeld het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap

Waar

Niet

waar

parlement is een ander woord voor volksvertegenwoordiging

In Nederland bestaat het parlement uit de Staten-Generaal en het kabinet

De ministers hebben zitting in de Tweede kamer

De koning is het hoofd van de Nederlandse Regering

Een van de taken van de Eerste en Tweede Kamer is het controleren van de regering

De Staten-Generaal is de officiële naam voor het Nederlandse parlement

Ministeriële verantwoordelijkheid en onschendbaarheid van de koning

•  Sinds 1848
• De ministers zijn verantwoordelijk voor:
• - het doen en laten van de koning
• - voor zijn werk en ministerie
  

• De verantwoording legt men af aan het parlement.
  

Hoeveel ministers
(die nu regeren)
ken jij?

Mark Rutte Minister-president, minister van Algemene Zaken

Hugo de Jonge Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, viceminister-president

Kajsa Ollongren Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, viceminister-president

Carola Schouten Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, viceminister-president

Stef Blok Minister van Buitenlandse Zaken

Ferdinand Grapperhaus Minister van Justitie en Veiligheid

Ingrid van Engelshoven Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Wopke Hoekstra Minister van Financiën 

Ank Bijleveld Minister van Defensie

Cora van Nieuwenhuizen Minister van Infrastructuur en Waterstaat

Eric Wiebes Minister van Economische Zaken en Klimaat

Wouter Koolmees Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Sigrid Kaag Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking

Sander Dekker Minister voor Rechtsbescherming

Arie Slob Minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media 

Tamara van Ark Minister voor Medische Zorg en Sport

rechten die in de grondwet staan

wet over het bestuur van een land en de belangrijkste rechten en plichten van burgers

land waarin iedereen zich aan de wet

moet houden

 land waarover een koning regeert

volksvertegenwoordiging

hoofd van de regering, bijvoorbeeld een minister-president

bestuurder van een land, regeringslid

Grondwet

Rechtstaat

Grondrechten

koninkrijk

ministers

regeringsleider

Parlement

Tweede Kamer

Eerste Kamer

Ministers

Provinciale Statenleden kiezen...

Wordt gekozen d.m.v. landelijke verkiezingen

Grootste onderdeel parlement

Hebben zitting in het kabinet

Kleinste onderdeel

parlement

Vormen met de koning de regering

Politiek links

• opkomen voor zwakkeren
• gelijkheid van inkomen, macht en onderwijs

• actieve overheid: meer regels maken
• extreme vorm: communisme 

Politiek rechts

• persoonlijke vrijheid 
• economische vrijheid

• passieve overheid: meer verantwoording bij burgers
• extreme vorm: fascisme / nazisme óf: anarchie

Politiek links

Politiek rechts

Extreme vorm: nazisme

Extreme vorm: communisme

Actieve overheid

Passieve overheid

Opkomen voor zwakkeren

Eigen verantwoording burgers

Links, rechts en... liberaal

Het onderscheid tussen links en rechts is soms lastig. Zo is er bijvoorbeeld discussie over de positie van liberalen. In Nederland horen die bij 'rechts' in de VS bij 'links'.  Daarom is dit schema duidelijker:

Conservatisme => nazisme
Socialisme =.>  communisme

Liberalisme => anarchie

Dictatuur

Nederland is een democratie. Het tegenovergestelde is een dictatuur: een land waar 1 persoon/partij alle macht heeft.

Bijvoorbeeld: Noord-Korea, Cuba, Iran

In een dictatuur is/zijn er geen

• grondwet

=> of deze geldt niet voor de leider/partij

• parlement

=> of dit mag de regering niet tegenspreken

• verkiezingen

=> of deze zijn niet eerlijk (er mogen geen andere partijen meedoen, of kiezers worden onder druk gezet

• onafhankelijke rechtsspraak

=> rechters oordelen niet naar de wet, maar naar wat de partij/leider wil

Kenmerken dictatuur

• Geen vrijheid van meningsuiting
• Censuur* van de media
• Bevolking wordt onderdrukt
• Er zijn geen eerlijke verkiezingen
• Er is geen onafhankelijke rechtsspraak

* censuur houdt in dat er geen vrijheid van meningsuiting is. De media mogen niet schrijven/laten wat zij willen. 

Democratie

Dictatuur

Vrije verkiezingen

Censuur

Vrije pers

1 partij toegestaan

Onderdrukking

Onafhankelijke rechtsspraak

Vrije verkiezingen

Rechters zijn niet onafhankelijk