Keuzedeel pabo WO - les 9 - geschiedenis - tijdvak 5 Ontdekkers en hervormers

• Geschiedenis
• MBO
• Studiejaar 2

Keuzedeel pabo - Geschiedenis

Overzicht van de tijdvakken -> zie bestanden team PABO geschiedenis

Keuzedeel pabo - GS - les 9

Tijdvak 5. Tijd van ontdekkers en hervormers

Over welke periode gaat dit tijdvak?

1. 1000 - 1500
2. 1500 - 1600
3. 1600 - 1700
4. 1700 - 1800

De witte tekening is:
Op de achtergrond zie je:

De witte tekening is: een schip

Op de achtergrond zie je: tekening van Leonardo Da Vinci (Mens van Vitruvius, Vitruviusman) symbool van het humanisme, mens als het middelpunt van het heelal.

Wat weet je al van de ontdekkers en hervormers? Waar denk je aan?

Programma les 9

• Theorie 5.1
• Opdrachten werkboek 5.1
• Theorie 5.2
• Fragment Het verhaal v. NL.
• Theorie 5.3
• Opdrachten werkboek 5.2
• Afronding

Doelen tijdvak 5: Nieuwe geschiedenis (ontdekkers en hervormers)

De aspirant-student kan: 

• redenen voor de ontdekkingsreizen uitleggen.
• denkbeelden en gevolgen van de Reformatie herkennen en beschrijven. 
• uitleggen hoe de Opstand in een onafhankelijke Nederlandse staat resulteerde.

https://www.canonvannederland.nl/nl/atlasmaior

Wat valt je op aan deze wereldkaart?

5.1 De ontdekkers (De ontdekking van Indië (Zuid-Azië)

• Wereldkaarten Europa 13de eeuw
• Invoer van zijde en specerijen in tijd van de romeinen
• Zijderoute (een stelselroute door woestijnen van Centraal-Azie)
• Marco Polo, Italiaanse koopman schreef boek over reis China
  (drukpers, papieren geld, kompas en buskruit)
• Ottomaanse rijk veel macht in de handel
• Vanaf 1419 Portugezen belangrijk in wereld verkennen
• Drie doelen (zie boek blz. 70)
• 1487 Bartholomeus Diaz (Kaap de goede hoop)
• 1498 Vasco da Gama (Indië)
  
• 1519 - 1522 Ferdinand Magelhaes

5.1 De ontdekkers (De ontdekking van Amerika)

• Columbus (Italiaanse ontdekkingsreiziger) betaald door Spaanse koning en koningin
• Dacht dat hij in Indië  was, bewoners indianen genoemd
• Werelddeel West-Indië en later Amerika genoemd naar Amerigo Vespucci
• Goud, zilver trokken veel aandacht
• Uitmoorden van bewoners en beschavingen (Inca's in Peru en Azteken in Mexico)
• Nieuwe onbekende gewassen en landbouwproducten voor wereldhandel

Opdrachten 5.1. werkboek

• Lees 5.1 (nog eens goed door)
• Maak de vragen 1, 3, 4 en 6 van 5.1 uit het werkboek
• klassikaal bespreken

5.2 In opstand tegen een groot rijk

• Groot deel van Europa onderdeel van het Habsburgse rijk o.l.v. Karel V (19 jaar)
• Nederland, Belgie, Oostenrijk, delen van Italie, Midden-Europa, Spanje en Amerika
• Keizer van het Duitse rijk
• Macht van adelen en zelfstandigen beperken, belastingen opleggen
• Geld voor huursoldaten, minder afhankelijk van de adel
• 1548 Nederlanden los van Duitse rijk en nu onderdeel van Habsburgse rijk
• Grote problemen in Christelijke kerk (verdeeldheid, afstromingen)
• Iedereen die niet Rooms-Katholiek was werd gestraft, verbrand op het marktplein
• 1555 Karel V afstand van troon, Filips II koning van Spanje (incl. Amerika) en heer van de Nederlanden, vervolgens zijn zus Margaretha

Moord op Willem van Oranje

https://www.canonvannederland.nl/nl/page/97690/moord-op-willem-van-oranje

Filmpje moord op Willem

https://schooltv.nl/video/de-moord-op-willem-van-oranje-in-1584-doodgeschoten-door-balthasar-gerards/

5.3 De hervormers

• Rooms-Katholieke kerk (geleid door de Paus vanuit Rome)
• Op nieuwe manier naar geloof gekeken, veel kritiek op huidige vorm
• 1517 Maarten Luther (Duitse monnik, 95 stellingen) leidde tot scheuring in het Christendom (hervormer)
• Middeleeuwen alles als de volmaakte schepping van God
• Humanisme (filosofische stroming) een mondige, verdraagzame en verstandige mens
• Humanist in NL Desiderus Erasmus (kritische blik op de bijbel, eigen taal, boekdrukkunst)
• Copernicus (wis- en sterrenkundige, planeten draaien om de zon), Galileo Galilei bewees deze theorie, Isaac Newton (zwaartekracht), Willem Harvey (bloedsomloop)
• Johannes Calvijn (afkeer heiligverering, predestinatieleer)
• één Rooms-Katholiek kerk en verschillende protestanten kerken

Info Maarten Luther

https://schooltv.nl/video/95-stellingen-maarten-luther-heeft-kritiek-op-de-kerk/

Opdrachten 5.2 werkboek

• Lees 5.2 (nog eens goed door)
• Maak de vragen 8, 10, 12, 15 en 16 van 5.2 uit het werkboek
• klassikaal bespreken

Afronding

Bekijk de bestanden over het examen PABO GS in het team

Maak een keuze voor een tijdvak en een vaardigheid en geef deze door

Volgende week

Tijdvak 6 

Tijd van regenten en vorsten