§3.4 Sovjet-Unie 1922-1939

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

§3.4 Sovjet-Unie 1922-1939

• Welke economische veranderingen werden onder Stalin doorgevoerd?
• Hoe maakte Stalin een totalitaire staat van de Sovjet-Unie?
• Hoe was de relatie tussen de Sovjet-Unie en het buitenland?

4.1 Stalin economische veranderingen

1924: Lenin sterft --> Stalin volgt hem op

• Hij benoemde bevriende communisten en werkte vijanden weg.
• Hij werd de machtigste persoon in de Communistische Partij
• Het communisme in SU werd stalinisme
• De SU moest snel sterke industrie opbouwen.
• - vanaf 1928: planeconomie --> met vijfjarenplannen
• - Ook landbouw moest gemoderniseerd worden --> dmv collectivisatie (zelfstandige boerderijen werden samengevoegd tot grote gezamenlijke  boerderijen --> kolchozen). Ook hier werd gewerkt volgens het vijfjarenplan.

Planeconomie

• Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een planeconomie.
• Dit betekende dat de staat besliste wat én hoe er moest worden geproduceerd.

• Hiermee wilde Stalin laten zien dat de Sovjet-Unie een machtiger land was dan de kapitalistische landen met hun vrije markt-economie.

Zo waren er vijfjarenplannen: hierin was vastgelegd wat er in de komende vijf jaar moest worden geproduceerd.

Dát het werd geproduceerd was meestal belangrijker dan hoe het was geproduceerd: de kwaliteit en de keuze was beperkt.

Examen oefenen 2023-1

maximumscore 2

• 2 (= collectivisatie) 1

• 3 (= planeconomie) 1 

examen 2021

maximumscore 2

Voorbeelden van juiste antwoorden zijn (twee van de volgende):

• strafkampen
• persoonsverheerlijking
• geheime politie
• vervolging van tegenstanders
• terreur

per juist kenmerk 

4.2 De Sovjet-Unie wordt een totalitaire staat

kenmerken totalitaire staat onder Stalin:

• Planeconomie
• dictatuur
• persoonsverheerlijking van Stalin
• indoctrinatie dmv propaganda en censuur

Totalitaire samenleving

• Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een totalitaire samenleving:
  
• Een samenleving waarin de overheid alle macht in handen heeft en grote invloed heeft op het leven van de burgers. 
  
• In een totalitaire samenleving is het individu onbelangrijk.
  

• Een ander voorbeeld van een totalitaire samenleving is: Nazi-Duitsland
  

Persoonsverheerlijking

• Om het volk te laten zien dat hij de beste leider voor het beste volk, in het beste land was, liet Stalin zich graag afbeelden als een geweldige leider: een vader voor het volk.
• Dit heet persoonsverheerlijking

4.2 De Sovjet-Unie wordt een totalitaire staat

kenmerken totalitaire staat onder Stalin:

Terreur, met als ergste periode Grote Terreur: 1934-1938 periode waarin Stalin een schrikbewind voerde.

• - miljoenen mensen werden vermoord of naar strafkampen verbannen
• - veel slachtoffers kregen een showproces ==> een rechtszaak waarbij de (negatieve) uitkomst van te voren al vaststond.
• - mbv geheime politie

1939: Stalin verklaard dat de grote zuivering was voltooid ==> einde grote Terreur

schooltv.nl

Showprocessen

• Tegenstanders worden (meestal) vals beschuldigd en worden in een oneerlijke rechtszaak tot zware straffen veroordeeld.

• Bij dit soort showprocessen stond de uitkomst al vast voordat de rechtszaak was begonnen: schuldig!

• ...en ze waren zeer effectief! De angst onder de bevolking was groot. 
• Zelfs zó groot dat mensen niet meer op een familiefoto met deze 'verraders' wilden worden vertoond.

schooltv.nl

4.3 De Sovjet-Unie en het buitenland

Wantrouwen Stalin tov Engeland en Frankrijk:

• Engeland en Frankrijk hadden in de burgeroorlog na Russische Revolutie tegenstanders van de communisten gesteund met wapens en geld.
• In 1938 werd Sovjet Unie niet uitgenodigd bij conferentie van München.

Op 29 september 1938 kwamen de grootmachten Duitsland, Groot-Brittannië, Frankrijk en Italië bij elkaar om de toekomst van Tsjecho-Slowakije te bespreken. De vier staten kwamen overeen dat het Derde Rijk van Hitler Sudetenland, een onderdeel van Tsjecho-Slowakije, mocht bezetten.  

Eerder hadden de Engelsen en de Fransen verklaard niet bereid te zijn Sudetenland op te geven. Hitler speelde het echter slim en wist dat geen van beide landen bereid waren om er een oorlog om te voeren. Het was Mussolini die het idee voor de conferentie bedacht.  

De conferentie ging de geschiedenis in als verraad aan een machteloze staat (Tsjecho-Slowakije) en een enorme blunder van de Britse politicus Chamberlain. Hij verwachtte door toe te geven aan de expansiedrang van Hitler, zijn land buiten de oorlog te kunnen houden. Zo werd het verdrag door de Engelsen dan ook ontvangen: Chamberlain had er verstandig aan gedaan toe te geven, want daarmee  zou hij de vrede hebben bewaard. Nog geen jaar later brak de Tweede Wereldoorlog uit. Groot-Brittannië raakte ook bij de strijd betrokken.

Hitler voelde zich door de conferentie gesterkt in zijn plannen om nog meer grondgebied in te nemen. Immers, de twee grootmachten Groot-Brittannië en Frankrijk zouden hem toch zijn gang laten gaan.

bron: http://thomasvanoostveen.webklik.nl/page/spot

In 1938 werd de Sovjet-Unie niet uitgenodigd voor de Conferentie van München en stonden Engeland en Frankrijk toe dat Duitsland Sudetenland inlijfde.

4.3 De Sovjet-Unie en het buitenland

De SU en Duitsland waren aardvijanden. Maar toch tekende ze op 29 augustus 1939 een niet-aanvalsverdrag

• Duitsland en de SU beloofden elkaar niet aan te vallen en elkaars tegenstanders niet te hulp te komen

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen