20 & 21: Historische achtergrond 1700-1800

De Verlichting (1700-1800)

  • Studiewijzer: zie ELO (bronnen --> studiewijzer Dautzenberg), huiswerkopdrachten staan in studiewijzer!
  • Meenemen naar les: (aantekeningen)schrift, boeken
1 / 30
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

In deze les zitten 30 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 2 videos.

Onderdelen in deze les

De Verlichting (1700-1800)

  • Studiewijzer: zie ELO (bronnen --> studiewijzer Dautzenberg), huiswerkopdrachten staan in studiewijzer!
  • Meenemen naar les: (aantekeningen)schrift, boeken

Slide 1 - Tekstslide

Komende lessen:

  • Veel info, we gaan snel door de hoofdstukken heen
  • Houd de studiewijzer bij (zie ELO), hier staan ook huiswerkopdrachten in
  • Schrijf tijdens de lessen mee in je aantekeningenschrift
  • De lessen komen uiteindelijk in Lessonup te staan, word lid van de klas! qvfop

Slide 2 - Tekstslide

Terugblik vorig jaar:
  • Middeleeuwen
  • Renaissance
  • Barok

Slide 3 - Tekstslide

Wat weet je nog van de middeleeuwen?

Slide 4 - Woordweb

Wat weet je nog van de renaissance?

Slide 5 - Woordweb

En wat weet je nog van de barok?

Slide 6 - Woordweb

Wat weet je al over de Verlichting?

Slide 7 - Woordweb

De verlichting
  • Cultuurstroming 16e en 17e eeuw: Renaissance
  • Geestelijke stroming 18e eeuw: de Verlichting
  • Enlightenment, Aufklärung, Siècle des Lumières

Door de inzichten die men op had gedaan in de Renaissance werd de wereld langzaam 'verlicht'.

1

Slide 8 - Tekstslide

Slide 9 - Video

Slide 10 - Video

Wetenschap
  • Empirisme
  • Rationalisme (> Tijdperk van de rede / Age of Reason)
  • Natuurwetenschappelijke ontwikkelingen (elektriciteit, periodiek systeem van elementen, astronomie)
2

Slide 11 - Tekstslide

Geloof
  • Deïsme (God schiep universum maar grijpt niet in, er is een 'Opperwezen' maar vereren is nutteloos)
  • Voltaire: tolerantie (gelijkheid van godsdiensten)
3

Slide 12 - Tekstslide

Politiek en economie


  •  Trias politica: (Montesquieu 1689-1755) scheiding uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht, argwaan naar de monarchie
  • Liberalisme: (Adam Smith 1723-1790) weinig overheidsbemoeienis met economie, marktmechanisme
  • Opvoeding: (Rousseau 1712-1778)belangrijk Verlichtingsthema 

4

Slide 13 - Tekstslide

Optimisme

Idee van de Verlichting: de mens is in wezen goed en verkeerd gedrag komt voort uit gebrek aan kennis van het goede.


Maakbare samenleving

--> Groot belang: onderwijs en opvoeding


--> Gevolg: moralistische en didactische geschriften

5

Slide 14 - Tekstslide

Literatuur
  •  In eerste instantie ook vaak didactisch: biedt lezers nieuwe rationele ideeën en opvattingen  
  •  Nieuwe genres:
  1. kinderliteratuur
  2. imaginair reisverhaal
  3. sentimentalisme

Slide 15 - Tekstslide

Dus: de eeuw van de rede
  • Reactie op het dogmatische autoriteitsgeloof (zoals blind geloven in de koning)
  • Modernisering van de samenleving: 
  • individualisering
  • emancipatie (feminisme)
  • secularisering 
  • globalisering
  • mensenrechten 
  • afschaffing slavernij (dit ging langzaam)

Slide 16 - Tekstslide

Invloed op het nu

--> Is groot!






Scheiding van kerk en staat / inperking van macht van de vorst d.m.v. wetten / afschaffing van slavernij en lijfstraffen, scheiding van de drie machten (!), Amerikaanse en Franse revolutie / etc.


6

Slide 17 - Tekstslide

De rest van de wereld:
  • Europa: absolute monarchieën 'pruikentijd'
  • Veel landen gekoloniseerd (boek mist kritische noot soms)
  • Nederland: geen monarchie!

Slide 18 - Tekstslide

Zelfstandig:
Lees paragraaf 20 en 21 en maak opdracht 21.2 uit je werkboek.
timer
1:00

Slide 19 - Tekstslide

De Verlichting was een cultureel-filosofische en intellectuele stroming in Europa die ruwweg samenviel met...
A
de 16e eeuw
B
de 15e eeuw
C
de 17e eeuw
D
de 18e eeuw

Slide 20 - Quizvraag

Waarom heet de Verlichting zo?

Slide 21 - Open vraag

De reformatie in de zestiende eeuw zorgde ervoor dat
A
men historische zaken minder ging waarderen
B
het individu belangrijker werd
C
meer mensen Rooms Katholiek werden
D
er meer beelden in de kerken kwamen

Slide 22 - Quizvraag

Welke van onderstaande termen horen alle drie bij de Verlichting?
A
theocentrisme, classicisme, modernisme
B
liberalisme, optimisme, tolerantie
C
existentialisme, empirisme, feodalisme
D
purisme, aforisme, antropocentrisme

Slide 23 - Quizvraag

Alle macht berust bij een vorst.
A
Absolutisme
B
Monarchie
C
Verlichting
D
Liberalisme

Slide 24 - Quizvraag

In deze eeuw beleefde men (in West-Europa) de grootste welvaart
A
17e
B
18e

Slide 25 - Quizvraag

Dit was in economisch opzicht de sterkste klasse in de 18e eeuw.
A
Adel
B
Boeren
C
Burgerij
D
Geestelijkheid

Slide 26 - Quizvraag

Van 1702 tot 1747 was er een 'stadhouderloos tijdperk'.
A
Waar
B
Niet waar

Slide 27 - Quizvraag

De ... streefden naar meer democratie.
A
Patriotten
B
Prinsgezinden

Slide 28 - Quizvraag

Het grondgebied van de ... monarchie besloeg o.a. Hongarije, Tsjechië, Slowakije, grote delen van Italië, Roemenië en België.

Slide 29 - Open vraag

Uitroepen Bataafse republiek
Franse Revolutie

Jaartal tijdens
stadhouderloos
tijdperk

Fransen vallen Republiek binnen
1795
1789
1745
1793

Slide 30 - Sleepvraag