2.1 Politiek en burgerschap

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Vooraf

Voor het einde van de timer, zorg je dat je klaar bent voor de les (dus niet pas als de timer voorbij is....)

Lessonup

• Gebruik je eigen naam (smiley/emoji mag)

• Gebruik elke keer dezelfde naam!

Afspraken

• De telefoon blijft in de kluis of thuis
• Je zit volgens de plattegrond
  
• We respecteren elkaar en elkaars spullen; we laten elkaar uitspreken en behandelen elkaar met respect.
• Je komt goed voorbereid naar de les; materiaal goed voor elkaar, ingelezen, huiswerk gemaakt.
• Eten, drinken of naar het toilet doen we na de les of in de pauze
• We gebruiken de laptop uitsluitend voor schooldoeleinden
  

Lessonup:

• Bij het einde van de timer start de les.
• Login met je eigen naam.

Zet de volgende uitspraken op goede volgorde:

A. Dorpen ontstaan

B. Jager-verzamelaars trekken voor het eerst door het Midden-Oosten

C. Het klimaat wordt kouder en droger

D. Mensen kunnen sedentair gaan leven.

E. In de natuur komen minder eetbare gewassen en dieren voor

F. Het klimaat in het Midden-Oosten verandert: het wordt warmer en natter.

G. De groepen jager-verzamelaars worden groter.

H. Jager-verzamelaars worden gedwongen om te gaan experimenteren met landbouw.

A

B

C

D

E

F

G

H

slaven

Handelaren

Soldaten

Farao

Ambtenaren

Schrijvers

Ambachtslieden

Arbeiders

Over het leven van de gewone Egyptenaar is weinig bekend, van de Farao's weten wij een heleboel. Waar vinden wij deze informatie vooral?

1. Papyrusrollen die bewaart zijn gebleven
2. Dit ontleden wij aan de hand van de standbeelden die we vinden
3. De graftombes geven hier een compleet beeld van
4. Kleitabletten die zijn overgebleven

De macht van de Farao was gebaseerd op vier pijlers. Wat is hier niet één van.

1. De ambtenarij en leger
2. Het belastingsysteem
3. Goddelijke afkomst en propaganda
4. Verkiezingen; gekozen positie

Het oude Griekenland

• Niet één land, maar 150 kleine landjes

• Stadstaat (polis); zelfstandige staten, met een eigen regering en leger.

• Landbouw stedelijke samenleving

• Centrum van de stadstaten is vaak een stad gebouwd op een Akropolis; een rotsheuvel / berg.
  

Welke definitie past het beste bij 'stadstaat'?

1. Stad met omliggende platteland dat tezamen als een geheel wordt bestuurd
2. Staat met duidelijke grenzen en een overheid die verantwoordelijk is voor bestuur en rechtspraak
3. Stad en omliggend gebied die onderdeel uit maken van een groter geheel (staat)
4. Een stad die op zichzelf als een staat bestuurd wordt, met gekozen vertegenwoordigers

Welke verschillen zijn er tussen een stadstaat en een staat?

1. Staat heeft duidelijk afgebakende grenzen
2. Stadstaat is groter in omvang dan een staat
3. Staat heeft een goed functionerende overheid die verantwoordelijk is voor bestuur en rechtspraak
4. Stadstaat heeft culturele eenheid, dat is niet het geval in een staat

'Monarchie, tirannie, aristocratie of democratie'

"De macht ligt bij één persoon"

1. Monarchie
2. Tirannie
3. Aristocratie
4. Democratie

'Monarchie, tirannie, aristocratie of democratie'

"leiders worden gekozen doormiddel van stemming"

1. Monarchie
2. Tirannie
3. Aristocratie
4. Democratie

'Monarchie, tirannie, aristocratie of democratie'

"Is vaak door geweld aan de macht gekomen"

1. Monarchie
2. Tirannie
3. Aristocratie
4. Democratie

'Monarchie, tirannie, aristocratie of democratie'

"Macht ligt bij een groep edelen"

1. Monarchie
2. Tirannie
3. Aristocratie
4. Democratie

'Monarchie, tirannie, aristocratie of democratie'

"positie is erfelijk"

1. Monarchie
2. Tirannie
3. Aristocratie
4. Democratie

Kolonies

• Slechts 20% vruchtbare grond.
• Wat gebeurt er als een stadstaat te groot wordt?
  

• Begin kolonisatie; de nieuwe stadstaat blijft trouw aan de 'moeder' stadstaat. (stuurt goederen en legers)

• Ontstaan van een rijk handelsnetwerk, waarbij men elkaars cultuur overnemen: schrijven (Feniciërs), geld (Lydiërs) 
  

Groepen vertrekken uit de originele stadstaat om elders een kolonie te stichten.

Sparta vs Athene

Paars: Sparta en bondgenoten     Oranje: Athene en bondgenoten

2) Samenleving;  Athene

1.  Groot grondbezitters
2. Stemrecht
3. Leiders van de stadstaat
   

1. Mogen geen grond bezitten

2. Werken in de nijverheid / ambachten

3. geen stemrecht

1. Mogen geen grond bezitten of huis bezitten

2. Geen stemrecht / of andere rechten

3. Zorgen voor kinderen en huishouden

1. Geen rechten

2. Werken in dienst voor de Grieken: mijnen, werkplaatsen, leraren, etc.

Welke van deze groepen heeft stemrecht bij de Atheense samenleving?

1. Vrije mannen
2. Alle mannen
3. De mannen en de migranten
4. De mannen en de vrouwen

03:21

Stelling de Atheense democratie is democratischer dan onze democratie

Eens

Oneens

03:21

De Atheense democratie is een 'directe' democratie. Leg uit hoe de democratie van Athene verschilt van onze huidige democratie.

2) Samenleving; Sparta

1. Zowel mannen als vrouwen stonden boven aan de sociale ladder.
2. Mannen hielden zich bezig met Militaire zaken
3. Vrouwen met muziek en poëzie
4. Alles in Sparta draait om oorlog
   

Heloten zijn de oorspronkelijke bewoners van het gebied. Zij werden onderworpen door de Spartanen.

1.  Waren een soort slaaf en produceerden voedsel en goederen voor de Spartanen
   

Perioiken zijn onderworpen volken die verder weg wonen.

1. Zij hadden een eigen bestuur, maar Sparta had wel de macht over ze.
2. Ze betaalden belasting en leverden soldaten aan Sparta
   

Waarom zou de hele Spartaanse samenleving op oorlog gericht zijn?

Uitspraak: 'wordt je als meisje geboren hoop je dat het in Sparta is, wordt je als jongetje geboren hoop je dat het in Athene is'

Verklaar deze uitspraak

• Het Perzische rijk
• De gemeenschappelijke vijand van Griekenland

• Sparta en Athene (+bondgenoten) komen samen om tegen Perzië te vechten.
  

• Slag bij Marathon
• Slag bij Thermopylae
• Slag bij Salamis
  

Uiteindelijk zijn zowel Sparta als Athene zo verzwakt dat ze worden overgenomen door Macedonië

Gebied van Macedonië

circa 100 jaar na de Peloponnesisch oorlog (336 v.chr)

Gebied van Macedonië (Alexander de Grote)

in het jaar 326 v.chr

Hoelang heeft Alexander de Grote erover gedaan om al dat gebied te veroveren?

1. 10 jaar
2. 25 jaar
3. 50 jaar
4. 75 jaar

Hellenisme

• Alexander de grote wilde de Perzische cultuur niet vervangen door de Griekse, maar samenvoegen.

• Liet Griekse agora's, tempels, theaters en gymnasia bouwen

Maar....

• Perzische gebruiken bleven.
• Zowel Griekse als Perzische bestuurders
• Trouwde zelf met een Perzische vrouw
• Moedigde zijn soldaten/generaals aan om zelf met Perzische vrouwen te trouwen
  

Waarom zou Alexander de Grote de Perzische cultuur intact willen houden?

1. Hij vond zowel de Griekse als de Perzische cultuur heel mooi en wilde ze beide behouden
2. Hij wilde de rust behouden tussen twee zeer verschillende volken
3. Een groot deel van zijn leger bestond uit Perzen die zouden anders opstandig worden
4. Zijn Perzische vrouw eiste dit van hem

Huiswerk

Lezen bladzijde:

maken opdracht:

1, 3 en 5