parodontologie

• parodontologie
• MBO
• Studiejaar 2

Periode 4 Lesweek 1 Tandvleesontsteking

Periode 4

Wat gaan we leren?

 Dentalect: Pak 41 module 2,  Pathologie  Hfdst 4 Tandvleesontstekingen.

Waaraan herken je tandvleesontsteking

1. licht roze tandvlees
2. stipjes op het tandvlees
3. bloeding bij poetsen
4. tandvlees ligt strak om tanden/ kiezen

wat zijn de kenmerken van ongezond tandvlees?

gingivitis

Tandplak

De tandplak bestaat voor 70% uit bacteriën. Zeer kort na het poetsen begint het zich al te vormen. De bacteriën zijn afkomstig uit het speeksel. Het laagje plak wordt steeds dikker en de samenstelling van de bacteriën verandert. Na ongeveer 24 uur begint de plak schadelijk te worden. Een voorkeurslocatie waar de plak zich ophoopt is langs de randen van de tanden en kiezen met de gingiva.

1. afbeelding 2 geeft gezond tandvlees aan
2. afbeelding 3 geeft vergevorderde parodontitis aan
3. afbeelding 1 geeft parodontitis aan
4. afbeelding 4 geeft parodontitis aan

Wat is het parodontium?

Een tand of kies staat niet los in de mond, maar wordt vastgehouden door omringend steunweefsel. Het totaal van steunweefsels wordt het parodontium genoemd.

De wortels van de kies bevinden zich in het kaakbot. Tussen de wortel, bekleed met het wortelcement, en het kaakbot zit een spleet. In deze ruimte bevind zich het parodontaal ligament. Het ligament bestaat uit vezels, welke de tand of kies vasthouden in de kaak. Dat dit geen starre verbinding is, kan je voelen door een tand heen en weer te bewegen. Als het goed is moet de tand licht beweeglijk zijn.

Daarnaast zijn er ook vezels die vanuit de wortel en het bot rondom de tand of kies door de gingiva (tandvlees) heenlopen. Door dit netwerk van vezels krijgt de gingiva zijn stevigheid en ligt het strak tegen de tand of kies aan. Je zou het kunnen vergelijken met hoe de col van een coltrui aansluit rondom een nek. Hoe strak dit ook aansluit, er zit toch een smalle spleet tussen de gingiva en de tanden en kiezen. Deze spleet wordt de pocket genoemd en is in een gezonde situatie ondiep (niet dieper dan 3mm).

Uit welke structuren bestaat het parodontium?

1. Glazuur, dentine en pulpa
2. Kroon, tandhals en wortel
3. Tandvlees, parodontale ligamenten, cement en kaakbeen
4. Gehele tand en omliggende weefsel

Situatie van gezond parodontium

De wortels van de kies bevinden zich in het kaakbot. Tussen de wortel, bekleed met het wortelcement, en het kaakbot zit een spleet. In deze ruimte bevind zich het parodontaal ligament. Het ligament bestaat uit vezels, welke de tand of kies vasthouden in de kaak. Dat dit geen starre verbinding is, kan je voelen door een tand heen en weer te bewegen. Als het goed is moet de tand licht beweeglijk zijn.

Daarnaast zijn er ook vezels die vanuit de wortel en het bot rondom de tand of kies door de gingiva (tandvlees) heenlopen. Door dit netwerk van vezels krijgt de gingiva zijn stevigheid en ligt het strak tegen de tand of kies aan. Je zou het kunnen vergelijken met hoe de col van een coltrui aansluit rondom een nek. Hoe strak dit ook aansluit, er zit toch een smalle spleet tussen de gingiva en de tanden en kiezen. Deze spleet wordt de sulcus/ pocket genoemd en is in een gezonde situatie ondiep (niet dieper dan 3mm).

1. 3 = tandvlees 4 = wortelvlies
2. 3 = wortel 4 = wortelvlies
3. 3 = tandvlees 4 = cement
4. 3 = tandvlees 4 = kaakbeen

Tandholte

Zenuw

Kaakbeen

Tandvlees

Cement

Bloedvat

Tandbeen

Glazuur

Wortelvlies

Etiologie van parodontale aandoeningen

(oorzaak)

Een parodontale aandoening is een aandoening van de steunweefsels van de gebitselementen.

Belangrijkste oorzaak: tandplaque 

aandoeningen: 

parodontale ontsteking

Parodontale afbraak

Lokale/ exogene oorzaken

Oorzaken vanuit buiten het lichaam

tandplaque

tandsteen

micro-organisme

gewoonten

overige factoren

oorzaken parodontale aandoeningen

Exogene oorzaken:

TANDPLAQUE

70-80% bacteriën

Alleen door mechanische reiniging verwijderd worden

Ontstaat na twee uur op de pellicle

Predeliciteplaatsen

oorzaak parodontale aandoeningen

Door plaque langs de gingiva rand raakt de gingiva ontstoken

Bacteriën uit de plaque vormen giftige stoffen = toxines

Toxine komen in de sulcus terecht

Er ontstaat een ontstekingsreactie en een afweerreactie; deze zorgen voor weefselafbraak

Wanneer plaque niet wordt verwijderd,wordt het hard : tandsteen

Plaque wordt tandsteen door mineralen, kalkzouten uit het speeksel.

1. supragingivaal of speeksel tandsteen

2. subgingivaal of serum tandsteen

Supragingivaal of speekseltandsteen

1. boven het tandvlees

2. wit/geel

3. redelijk zacht

4. de mineralen zijn afkomstig uit speeksel

5. predilectieplaatsen : buccaal bovenmolaren en linguaal onderfront (bij de uitgangen van speekselklieren)

Subgingivaal of serumtandsteen

1. onder het tandvlees

. donker, zwart

3. hard

4. de mineralen zijn afkomstig uit het sulcus/pocketvocht = bloed

5. predilectieplaatsen : op elk vlak mogelijk, maar altijd onder het tandvlees

exogene aandoeningen

Micro-organismen (mondflora)

Streptococcus sanguinis hecht aan pellicle en produceert polysachariden

Aa, Pg en Pi (soorten bacteriën) 

exogene oorzaken

Gewoonten:

1. Tandenknarsen, nagelbijten, beroepsgewoonten

2. roken

3. mondademhaling

welke beroepsgewoonte kan een parodontale aandoening veroorzaken?

1. Een zanger door met open mond te zingen
2. een bakker door teveel in een zoete omgeving door te brengen
3. een tandarts door besmetting
4. een naaister door het afbijten van draden met haar tanden

oorzaken parodontale aandoeningen

Overige factoren:

Overhangende restauraties

Slechte contactpunten

Verdiepte pockets

Cariës

Furcaties(wortelsplitsingen)

Endogene factoren: (in het lichaam)

Slechte algemene conditie

Ziekten zoals diabetes, leukemie, aids, hart- en vaatziekten

Psychische factoren zoals stress

Erfelijkheid

Voedingsfactoren

Medicijngebruik zoals diphantoïne

Huiswerk: studievragen, deze gaan we de volgende les bespreken. 

1. Waardoor ontstaan de meeste parodontale aandoeningen?

2. Wat is het verschil tussen exogene- en endogene factoren?

3. Noem drie predelictieplaaten van tandplaque.

4. Wat is pellicle?

5. Welke stoffen zijn verantwoordelijk voor de afbraag van het parodontale weefsel?

6. Wat is het verschil tussen supragingivaal- en subgingivaal tandsteen?

7. Waar vind de meeste afzetting van supragingivaal tandsteen plaats?

8. Wat is mondflora?

9. Noem drie verschillende gewoonten die chronische afwijkingen aan het parodontium kunnen veroorzaken?

10. Noem vier voorbeelden van endogene factoren die parodontale aandoeningen veroorzaken.

Lesdoel bereikt?
Korte reactie!