H5 Genetica B1&2 VWO3

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Planning

Leerdoelen

Uitleg H5 basisstof 1 + 2

Afsluitende vragen

Huiswerk

H5 Erfelijkheid en evolutie

we gaan door waar we gebleven waren.... wat komt er na bevruchting?

Leerdoelen

1. Je kan de kenmerken van chromosomen benoemen

2. Je kan omschrijven wat genotype, fenotype, gen, en eiwitten zijn.

Wat weet je over DNA?

Genotype en fenotype

Genotype

Fenotype

Basisstof 1: Genotype en fenotype

Van organisme naar DNA

Chromosomen vs. chromosomenparen

Genotype = Informatie voor erfelijke eigenschappen.

      - De informatie zitten in de chromosomen (celkern).

      - Op het moment van bevruchting staan je erfelijke eigenschappen vast.

De mens heeft 46 chromosomen (23 paren in een lichaamscel). Het laatste paar bepaald je geslacht.

 - XX

 - XY

Wat is een lichaamscel?

Aantal chromosomen(paren) per lichaamscel per organisme)

Alleen de mens hoef je te weten!

Gen en allel

 ✔Chromosomen bestaan uit DNA

✔ Een gen is een stukje van een chromosomen dat info geeft over een eigenschap.

✔ Varianten van een gen noem je allelen. Bijv. het gen oogkleur heeft variant (allel) 'blauw' en 'bruin'. 

Een allel is hetzelfde als een gen.

1. Ja, ze hebben beiden altijd dezelfde info.
2. Ja, ze liggen allebei op dezelfde plek en zijn dus gelijk.
3. Nee, ze liggen wel op dezelfde plek maar een gen is specifieker.
4. Nee, ze liggen wel op dezelfde plek maar een allel is specifieker.

lichaamscellen  /geslachtscellen

1. lichaamscellen hebben 23 paren chromosomen = 46 chromosomen
2. geslachtscellen hebben 23 chromosomen [enkelvoudig]

• van elk paar de helft

Bij bevruchting komen de enkelvoudige chromosomen bij elkaar en vormen weer paren. Hierbij ontstaat dus een nieuw genotype.

MITOSE, gewone celdeling

Genexpressie (aan of uit)

Genen kunnen aan of uit staan. Je hebt niet elk gen nodig in elke cel.

Gen voor oogkleur staat bijvoorbeeld uit in cellen van je lever.

Als een gen aan staat, dan komt de eigenschap tot uiting. Dit noem je ook wel genexpressie.

Is bij een muis de genexpressie in een levercel gelijk aan de genexpressie in een longcel?

1. Ja
2. Nee
3. Kan je niet weten

Nog even de afsluitende vragen

Basisstof 1 + 2

Gen

Celkern

DNA

Chromosomen

Allelen

Wanneer is het genotype bepaald?

Deze karyogram is
van een man.

1. Juist
2. Onjuist

Afsluiten

• Je kan de kenmerken van chromosomen benoemen
• Je kan omschrijven wat genotype, fenotype, gen, en eiwitten zijn.

 aan de slag met bs 1 en 2 

Volgende week woensdag: basisstof 1 en 2 af 

Fijne dag en succes met het huiswerk :)