Meer dan Lezen paragraaf 7 - oriënterend lezen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 1

Lezen

Doel:

• je kunt met de stappen van oriënterend lezen het onderwerp van een tekst bepalen
• je weet wat een alinea is
• je weet wat een deelonderwerp is

Weet je de vijf
tekstdoelen nog?

Informatie geven

Uitleg geven over "hoe" iets werkt of in elkaar zit

De lezer overtuigen van je mening

Overhalen om iets te doen of kopen

De lezer vermaken

Informeren

Instrueren

Overtuigen

Activeren

Amuseren

Tekstdoel

Wat is oriënterend lezen?

Je leest oriënterend als je:

• snel wilt weten welk tekstdoel een tekst heeft
• wilt weten over welk onderwerp een tekst gaat

Wanneer lees je oriënterend?

Doe je dat voor, tijdens of nadat je de tekst HELEMAAL gaat lezen?

• Je gaat oriënterend lezen VOORDAT je de tekst helemaal leest
  
  
• Na het oriënterend lezen bepaal je of je de tekst helemaal leest.
  
  
• Opdracht: geef een voorbeeld wanneer dit handig zou kunnen zijn voor jouw schoolwerk. Motiveer je antwoord. 

Waarom oriënterend lezen?

Waarom is het handig om oriënterend te lezen?

1. Je bespaart tijd: je weet gelijk of de tekst geschikt is. (Handig als je een werkstuk moet maken)
   
2. Je weet wat het onderwerp (en deelonderwerpen)  van de tekst is zonder de hele tekst te lezen.
3. Door oriënterend lezen krijg je al heel veel informatie over een tekst. Zo begrijp je de tekst ook beter als je het uiteindelijk helemaal gaat lezen. 

Stappen bij oriënterend lezen

1. Lees de titel
2. Lees de eerste zinnen van de tekst: zo krijg je een idee over het onderwerp
3. Lees de tussenkopjes
4. Lees de laatste zinnen = vaak herhaling van het onderwerp
5. Lees de anders gedrukte woorden = meestal belangrijk
6. Bekijk de afbeeldingen
7. Lees de bronvermelding

Na het oriënterend lezen

Je kan aangeven wat het onderwerp is.

Een onderwerp bestaat vaak uit verschillende deelonderwerpen.

Een stukje tekst over een deelonderwerp noemen we....

• ....een alinea. 
• Een deelonderwerp heeft meestal ook een tussenkopje. Dit kan je zien als de titel van een alinea over een deelonderwerp.

De zeven stappen

Bekijk:

1. Titel

2. Eerste zinnen

3. Tussenkopjes

4. Laatste zinnen

5. Anders gedrukte woorden

6. Illustratie

7. Bronvermelding

Het onderwerp bepalen

Na het (oriënterend) lezen kun je het onderwerp van de tekst bepalen. 

Het onderwerp is kort geformuleerd en is geen vraag of zin die begint met een vraagwoord.

Fout geformuleerd

Het onderwerp is

Hoe ontstaat een bijensteek?

Waarom haal je lage cijfers?

Goed geformuleerd

Het onderwerp is

Het ontstaan van een bijensteek

Redenen voor lage cijfers

Een deelonderwerp

is een onderwerp dat wordt besproken in een alinea

Bijvoorbeeld:

Onderwerp van de tekst = Opwarming van de aarde

Deelonderwerpen = 

1. Het ontstaan 

2. De toekomst

3. Maatregelen

Voorbeeld

Onderwerp: karnemelk

Deelonderwerpen

• Karnemelk maken
• Soorten karnemelk
• Verkoopplekken karnemelk
• Gezondheid & karnemelk

Wanneer pas je "oriënterend lezen" toe?

1. Voordat je de tekst hebt gekregen.
2. Als je de hele tekst aan het lezen bent.
3. Nadat je de hele tekst gelezen hebt.
4. Voordat je de hele tekst leest.

Wat hoort niet bij oriënterend lezen?

1. Lees heel de tekst
2. Bekijk de titel en tussenkopjes
3. Lees de eerste zinnen
4. Bekijk de foto's en plaatjes

Oriënterend lezen is handig..

1. omdat je zo goed kan beslissen of je de tekst wilt lezen
2. omdat je zo goed voorbereid bent op het lezen van de hele tekst
3. omdat je dan snel het onderwerp van de tekst kan bepalen
4. omdat je dan snel het tekstdoel kan bepalen.

Welke vraag stel je om het onderwerp van de tekst te vinden?

1. Moet je de tekst oriënterend lezen?
2. Moet je naar de titel kijken?
3. Welke tussenkopjes zijn er?
4. Waarover gaat de hele tekst?

Een onderwerp kan je verdelen in

1. Tussenkopjes
2. Deelonderwerpen

Tekst 'misselijk'

* Lees de tekst 'misselijk' oriënterend

* Maak vraag 1 t/m 4