3.3 - B - Tussen dwang en belofte

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

3.3 Tussen dwang en belofte

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat een planeconomie is en met behulp van het begrip vijfjarenplan uitleggen waarom dit plan werd ingevoerd.
  
  
• Je kunt uitleggen wat collectivisatie is. 
  
  
• Je kunt verklaren waarom het vijfjarenplan en de collectivisatie niet leidde tot een vooruitgang van de welvaart. 
  

Planning

• Stalin aan de macht
• Het arbeidersparadijs
• Het boerenleven
• Afsluiting 

Stalin aan de macht

• Stalin wordt partijsecretaris, vrienden kregen belangrijke functies in de partij. 
• Er ontstond strijd tussen Stalin en Trotski. 
• Toen Lenin stierf nam Stalin de macht over.
• Lenin ligt altijd nog opgebaard en is te bezichtigen in Moskou. 

Het arbeidersparadijs (1)

• 1928 Stalin schaft de NEP af en voert een planeconomie in: de regering bepaalt voortaan hoeveel en wat er geproduceerd moet worden. 
  
  
• In de vijfjarenplannen (Gosplan) staat hoeveel er in vijf jaar geproduceerd moet worden. 
  
  
• Doel: creëren van een industrie zonder buitenlandse leningen. 

Het arbeidersparadijs (2)

• Zware industrie kreeg voorrang omdat industrialisatie opgang moest komen. 
  
  
• Geen consumptiegoederen zoals kleding, schoenen of luxeproducten. 
  
  
• Lonen van arbeiders en prijzen van producten stonden vast.
  
  
• Sommige doelen van het plan werden gehaald. (maar lang niet alles!) 

Het boerenleven 

• Zelfstandige boerderijen moeten worden samengevoegd tot grote boerderijen: collectivisatie. (kolchozen)
  
  
• Grote boerderijen konden efficiënter werken en produceren volgens vijfjarenplan. 
  
  
• Doel: oogst moest worden verkocht aan buitenland zodat geld kon worden geïnvesteerd in machines en fabrieken. 

De vijfjarenplannen een succes?

• Industrialisatie Rusland nam enorm toe, maar alleen omdat ze vanuit het niets kwam. 
  
• Arbeiders hadden een zorgverzekering en loon, maar geen (economische) vrijheid. 
• Geen luxeproducten, geen welvaart. 
  
• Boeren wilden niet meedoen aan de collectivisatie, zij slachtten hun vee en verbranden het graan. Hierdoor ontstonden er hongersnoden. 

Maak je huiswerk

• Boek of digitaal.
  
  
• Opdracht: 3, 4, 5, 6, 7, 8a, 8c, 8d, 11 en 12. 

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat een planeconomie is en met behulp van het begrip vijfjarenplan uitleggen waarom dit plan werd ingevoerd.
  
  
• Je kunt uitleggen wat collectivisatie is. 
  
  
• Je kunt verklaren waarom het vijfjarenplan en de collectivisatie niet leidde tot een vooruitgang van de welvaart.