Wat is ethiek

• Ethiek
• MBO
• Studiejaar 2

WAT IS ETHIEK?

Programma

• Quiz
  
• Wat zijn waarden en normen 
• Hoe herken je ethische vragen
• Wat is een dilemma
• Hoe kun je keuzes maken
• Casus bespreken met stappenplan 

Lesdoelen

De student kan aan het einde:

• Aangeven wat ethiek is
  
• Ethische keuzes herkennen
  
• Dilemma's  uitleggen
  

Als je 100 filosofen vraagt wat ethiek is krijg je 100 verschillende antwoorden. 

Waarden

Waarden zijn idealen en motieven die men belangrijk en nastrevenswaardig vindt.

Collegialiteit kan bijvoorbeeld een waarde zijn voor sommige mensen.

Normen

Gedragsregels; opvattingen over hoe mensen zich in bepaalde situaties wel en niet dienen te gedragen.

De norm bij collegialiteit kan bijvoorbeeld zijn dat je iedere ochtend koffie haalt voor je collega's.

Hoe kun je keuzes maken?

Afhankelijk van ethische theorie:

• Plichtethiek (regels)
  
• Gevolgenethiek (het gevolg)
  
• Deugdenethiek (een goed mens willen zijn)
  
• Zorgethiek (zorg voor mensen)
  

Gegeven:
Twee pedagogisch medewerkers werken samen in een kinderdagverblijf. Plotseling krijgt één medewerker een vervelend telefoontje; zijn huis staat in brand en hij moet direct naar huis. Hij vraagt zijn collega dan ook of het goed is als hij naar zijn huis rijdt. De regel binnen de opvang is dat er ten alle tijden twee medewerkers aanwezig zijn.
Vraag:
Hoe zou je moeten handelen volgens de plichtethiek?

1. Je blijft op het kinderdagverblijf (Plichtethiek)
2. Je rijdt naar huis want misschien kun je mensen helpen (gevolg)
3. Zorgethiek
4. Deugdenethiek

Gegeven:
Je bent net begonnen aan een game toernooi en je broertje vraagt je om hem te helpen met zijn rekensommen. Je wilt eigenlijk niet helpen omdat je niets wilt missen van het toernooi, maar als je je broertje helpt kan hij waarschijnlijk een beter cijfer halen op zijn rekenexamen.

Vraag:
Hoe zou je moeten handelen volgens de gevolgenethiek?

1. Je gaat verder met het toernooi
2. Je helpt je broertje met zijn rekensommen

Ethisch dilemma

 Een ethisch dilemma ontstaat als er botsing is tussen verschillende waarden.

 Het kiezen voor de ene waarde gaat dan ten koste van de andere waarde. 

Bij een moreel dilemma moet je dus altijd een keuze maken tussen verschillende waarden.

Vanmorgen heb je de autobanden van je buurvrouw lek gestoken. Normaal gesproken begint je buurvrouw om 08:30 uur te werken. Doordat haar auto banden lek zijn gestoken heeft ze twee uur vertraging opgelopen. Door deze vertraging was ze niet aanwezig ten tijde van de brand die op haar werk is uitgebroken.

Stelling zorgethiek

Studenten kunnen kiezen 

In de landelijke omroep zijn er een aantal populaire programma’s. Na verloop van tijd komen er klachten en vervelende situaties naar boven. Achter de schermen zijn er blijkbaar mensen onheus bejegend, uitgescholden, achtergesteld of echt slecht behandeld. Er komt een onderzoek naar jaren van mismanagement! 

Stelling plichtethiek

Stel je voor.. je werkt voor een energiebedrijf dat contracten voor gas en stroom aanbiedt. 

Er zijn veel verschillende energieleveranciers die het liefst zoveel mogelijk klanten wil hebben, dus ook het energiebedrijf waar jij voor werkt. Daarom huurt het energiebedrijf jongeren zoals jou in om bij de deuren langs te gaan om klanten te werven voor het bedrijf. Per nieuwe klant krijg jij 10 euro, bovenop je uurloon. 

Je teamleider stelt voor om bij een gebouw naar binnen te gaan waar weel oude mensen wonen, die soms wat kwetsbaar zijn en niet helemaal door hebben waar het om gaat. In sommige gevallen zullen ze een stuk duurder uit zijn met het contract dat jij aanbiedt!. “Makkelijk scoren mensen!” zegt je teamleider.

Stelling deugdenethiek

Integer

Door de corona crisis is het restaurant van je ouders failliet gegaan. Je ouders hebben weinig geld en moeten gedwongen hun huis verlaten. Ze hebben geen onderdak en dreigen op straat te belanden. Jij als kassamedewerker bij een supermarkt kan snel ongezien geld uit de kassa halen. Met dat geld kunnen je ouders langer in hun huis blijven.

Mag dit volgens de theorie van de deugdethiek?

Ja, dat mag

Nee, dat mag niet

0

Casus energiebedrijf

Stel je voor.. je werkt voor een energiebedrijf dat contracten voor gas en stroom aanbiedt. 

Er zijn veel verschillende energieleveranciers die het liefst zoveel mogelijk klanten wil hebben, dus ook het energiebedrijf waar jij voor werkt. Daarom huurt het energiebedrijf jongeren zoals jou in om bij de deuren langs te gaan om klanten te werven voor het bedrijf. Per nieuwe klant krijg jij 10 euro, bovenop je uurloon. 

Je teamleider stelt voor om bij een gebouw naar binnen te gaan waar weel oude mensen wonen, die soms wat kwetsbaar zijn en niet helemaal door hebben waar het om gaat. In sommige gevallen zullen ze een stuk duurder uit zijn met het contract dat jij aanbiedt!. “Makkelijk scoren mensen!” zegt je teamleider.

Terugblik lesdoelen

• Leg in eigen woorden uit wat ethiek is
  
• Leg in eigen woorden uit wat dilemma's zijn

Bedankt voor jullie aandacht!