Toets erfelijkheid en evolutie mh3b

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Erfelijkheid en evolutie

Succes!

Serena laat voor haar 18e verjaardag een tatoeage zetten op haar bovenarm.
Wat verandert hierdoor?

1. alleen haar fenotype
2. alleen haar genotype
3. zowel haar fenotype als haar genotype

In tekening 1 van afbeelding 1 hiernaast is een jong van een Maleise tapir getekend. In tekening 2 is hetzelfde dier twee jaar later getekend.
Heeft het jonge dier hetzelfde genotype als het volwassen dier. En is het fenotype hetzelfde?

1. genotype is verschillend, fenotype is hetzelfde
2. genotype is hetzelfde, fenotype is verschillend
3. Genotype en fenotype zijn hetzelfde
4. Genotype en fenotype zijn verschillend

In de afbeelding zie je een spiercel en een eicel van een vrouw.
Welk geslachtschromosoom of welke geslachtschromosomen bevat de spiercel?

1. alleen X
2. alleen Y
3. X en X
4. X en Y

Een man en een vrouw hebben allebei een allel voor steil haar (A) en een allel voor krullend haar (a). Ze krijgen samen een kind.

Noteer de allelencombinaties die bij dit kind kunnen voorkomen.

Tussen mens en chimpansee komt het DNA voor meer dan 99% overeen.
Welke conclusie kun je daaruit trekken?

Hoeveel chromosomen bevat de eicel van een mens?

In de familie van Femke komt de ziekte van Huntington voor. Deze ziekte is erfelijk. Femke zelf is kerngezond.
Leg uit dat het toch verstandig is van Femke om genetisch advies te vragen als zij een zwangerschap overweegt.

Taaislijmvliesziekte wordt veroorzaakt door een recessief gen (a).
Wat is het genotype van nummer 7 in de stamboom?

Taaislijmziekte wordt veroorzaakt door een recessief gen (a).
Twee ouders zijn beide heterozygoot voor het gen dat taaislijmziekte veroorzaakt.
Ze krijgen samen een dochter.
Hoe groot is de kans dat deze dochter géén taaislijmziekte krijgt?

PAH is een aandoening waarbij de bloedvaten in de longen vernauwd zijn. PAH kan verschillende oorzaken hebben. Eén daarvan is een erfelijke afwijking, veroorzaakt door een dominant gen (A).
In de afbeelding zie je een stamboom van een familie waarin de erfelijke vorm van PAH voorkomt.
Wat is het genotype van persoon P?

PAH is een aandoening waarbij de bloedvaten in de longen vernauwd zijn. PAH kan verschillende oorzaken hebben. Eén daarvan is een erfelijke afwijking, veroorzaakt door een dominant gen (A).
In de afbeelding zie je een stamboom van een familie waarin de erfelijke vorm van PAH voorkomt.
Wat is het genotype van persoon Q?

Is de onderstaande bewering juist of onjuist:

Door geslachtelijke voortplanting ontstaan organismen met nieuwe genotypen.

1. Juist
2. Onjuist

Is de onderstaande bewering juist of onjuist:

Een mutatie in een cel van de baarmoeder van een zwangere vrouw, kan verandering van het genotype van het embryo tot gevolg hebben.

1. Juist
2. Onjuist

Hoeveel chromosomen komen voor in de kern van een cel in de wand van een eileider van een vrouw?

1. 23
2. 46
3. 92

In de afbeelding hiernaast zie je de vierling Tessa, Esmé, Lisa en Bo. Ze lijken als vier druppels water op elkaar.

Hoe is deze vierling ontstaan?

1. Uit één bevruchte eicel
2. Uit twee bevruchte eicellen
3. Uit vier bevruchte eicellen

Welke uitspraak is juist?

1. Geslachtscellen bevatten slechts één chromosoom
2. In een zaadcel kan een X-chromosoom voorkomen
3. Alle zaadcellen bevatten hetzelfde geslachtschromosoom
4. Een geslachtscel heeft altijd 24 chromosomen

Daphne is verwekt met zaad van een anonieme zaaddonor. 

Om te achterhalen wie haar vader is, heeft het ziekenhuis DNA van drie zaaddonoren (A, B en C) met dat van Daphne en haar moeder vergeleken. 

In de afbeelding  zie je het resultaat. Elk zwart streepje geeft een identiek allel weer.

Welke zaaddonor is Daphnes vader?

1. A
2. B
3. C

Wat is de beste methode om de invloed van het milieu op het fenotype te bepalen?

1. Werken met organismen met hetzelfde genotype in dezelfde milieuomstandigheden
2. Werken met organismen met hetzelfde genotype in verschillende milieuomstandigheden
3. Werken met organismen met verschillende genotype in dezelfde milieuomstandigheden
4. Werken met organismen met verschillende genotype in verschillende milieuomstandigheden

Katherina zegt: 

Marnix zegt: 

Wie heeft gelijk?

De eicel bepaalt het geslacht bij de bevruchting.

De chromosomen van de man bestaan uit 22 paar gelijke chromosomen en 1 paar ongelijke chromosomen.

1. Beide hebben gelijk
2. Alleen Katherina heeft gelijk
3. Alleen Marnix heeft gelijk
4. Beide hebben ongelijk

Het skelet van de mens zoals dat er nu uitziet, is volgens de evolutietheorie ontstaan uit het skelet van voorouders door veranderingen in het erfelijk materiaal.
Hoe wordt zo’n verandering in het erfelijk materiaal genoemd?

1. evolutie
2. rudimentair element
3. mutatie
4. genen

Wat is evolutie?

1. het veranderen van gedaante bij een organisme
2. ontwikkeling die een organisme tijdens zijn leven doormaakt
3. het ontstaan, veranderen en/of verdwijnen van soorten
4. het groter worden van een populatie

Wat wordt er met deze afbeelding bedoeld?
Kies de beste uitleg.

(Je kan op de afbeelding klikken dan wordt deze groter.)

1. Dat mensen van de apen afstammen
2. Dat mensen en apen gemeenschappelijke voorouders hebben.
3. Dat er door evolutie nieuwe soorten zijn ontstaan
4. Dat er veel apen zijn.

Soorten veranderen door natuurlijke selectie. Leg uit wat dit inhoudt.

Leg uit hoe de poolhaas aan zijn witte vacht is gekomen.

Gebruik de volgende termen:
natuurlijke selectie -mutatie -variatie binnen de soort

Wat is een fossiel?