2425 4Vecon periode 2

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

4V eco lessonup periode 2

H2 Consumentengedrag

betalingsbereidheid

Hoeveel ben jij bereid te betalen voor een zak M&M's?

week 45 les 1

huiswerk voor deze les:

meenemen Leeropgavenboek Economie Integraal

les:

2.1 betalingsbereidheid en vraaglijn

Uitleg vraaglijn

Leerdoel:

Je begrijpt wat het begrip betalingsbereidheid inhoudt

Je begrijpt hoe een prijs-vraaglijn tot stand komt

De prijsvraaglijn/curve

• alle combinaties van prijs en

bijbehorende gevraagde
hoeveelheid

• verband:
  qv = -900p + 1.800

De prijsvraaglijn/curve

• geeft de betalingsbereidheid

van de consumenten weer

• voor de ondernemingen:
  prijsafzetlijn / curve

de prijsafzetlijn heeft een (...1...) verloop en heeft een (...2...) richtingscoëfficient

1. 1 dalend 2 negatieve
2. 1 stijgend 2 negatieve
3. 1 dalend 2 positieve
4. 1 stijgend 2 positieve

Het tekenen van een prijsvraaglijn

neem bijgevoegde grafiek over
in je schrift en teken hierin
de volgende prijsvraaglijnen:
qv1 = -32p + 8.000

qv2 = -8p + 4.000

qv3 = 2.000

Het tekenen van een prijsvraaglijn

neem bijgevoegde grafiek over
in je schrift en teken hierin
de volgende prijsvraaglijnen:
qv1 = -32p + 8.000

qv2 = -8p + 4.000

qv3 = 2.000

week 45 les 2

huiswerk voor deze les:

geen

les:

bespreken PW periode 1

Reflecteren op werkwijze periode 1

Leerdoel:

Je kan je werkwijze op een manier aanpassen zodat je volgende keer een grotere kans op verbetering hebt

week 46 les 1

huiswerk voor deze les:

geen

les:

2.1 betalingsbereidheid en vraaglijn

Uitleg consumentensurplus

Opgave 2.5

Leerdoel:

Je begrijpt wat het begrip consumentensurplus inhoudt

Consumentensurplus

= verschil tussen de betalingsbereidheid en de prijs die betaald moet worden.

De prijsvraaglijn geeft de betalingsbereidheid voor een product / dienst weer.

is een maatstaf voor de welvaart van consumenten

Hoe groot is het totale consumentensurplus
bij een prijs van € 75?

Bereken het consumentensurplus bij een
prijs van € 0,20

Arceren van het CS 

Bij een prijs van
€ 0,80

verandering van het CS

CS = verschil tussen betalingsbereidheid en prijs

             kan dus veranderen als betalingsbereidheid verandert, of               als de prijs verandert.

Aanpak?   nieuwe situatie - oude situatie

voorbeeld verandering van het CS: betalingsbereidheid neemt toe

Bereken de verandering van het CS bij een prijs
van € 1,00

nu maken 2.5 (en 2.6)

week 46 les 2

huiswerk voor deze les:

geen

les:

2.1 betalingsbereidheid en vraaglijn

Uitleg consumentensurplus

Opgave 2.6

Leerdoel:

Je kan het consumentensurplus arceren en berekenen

week 47 les 1

huiswerk voor deze les:

geen

les:

2.2 vraagbepalende factoren

Uitleg 5 factoren

Opgave 2.8

Leerdoel:

Je kent de 5 belangrijkste vraagbepalende factoren

Je begrijpt hoe de vraagbepalende factoren van invloed zijn op de prijs-vraaglijn

2.2 vraagbepalende factoren

De betalingsbereidheid van consumenten kan worden beïnvloed door verschillende factoren. De 5 belangrijkste:

1. besteedbaar inkomen

2. voorkeuren

3. prijzen van andere producten

4. aantal consumenten

5. verwachtingen

Veranderingen in bovenstaande factoren zorgen voor een verandering in de betalingsbereidheid (en dus een verschuiving van de prijsvraaglijn)

wordt weergegeven door de prijsvraaglijn

M&M's

Beredeneer hoe deze factoren van invloed zijn op de prijsvraaglijn van de zak M&M's

sinas is een substitutiegoed

van cola.

Als sinas duurder wordt,
zullen consumenten eerder
kiezen om cola te kopen
(betalingsbereidheid 
voor cola neemt toe)

voor iedere mogelijke prijs
van cola zal er dus meer
cola gevraagd worden

--> verschuiving naar rechts

sla is een complementair goed
van sladressing

Deze goederen gebruik je in combinatie
met elkaar.

Als sla goedkoper wordt, zal de vraag naar
sla toenemen, en indirect dus ook de
betalingsbereidheid voor sladressing

Voor iedere mogelijke prijs voor sladressing
zal er dus meer sladressing gevraagd

worden

--> verschuiving naar rechts

  

1. voor iedere mogelijke prijs zal de vraag naar schoenen toenemen dus verschuiving naar rechts
2. vraag naar schoenen stijgt dus verschuiving naar rechts
3. voor iedere mogelijke prijs zal de vraag naar schoenen afnemen dus verschuiving naar links
4. vraag naar schoenen daalt dus verschuiving naar links

Wat gebeurt er?

1. prijsvraaglijn broccoli verschuift naar rechts
2. prijsvraaglijn broccoli verandert niet
3. prijsvraaglijn broccoli verschuift naar links

2 soorten invloed op prijsvraaglijn:

verplaatsing langs of verschuiving van

oorzaak: prijsstijging van dit  product

gevolg: bij deze hogere prijs is er minder vraag

oorzaak: externe verandering vraagbepalende factor

gevolg: voor iedere mogelijke prijs neemt de vraag toe / af

verandering 'binnen' het bestaande verband tussen prijs en vraag

verandering 'buiten' het bestaande verband tussen prijs en vraag

nu maken 2.8 en 2.13

week 47 les 2

huiswerk voor deze les:

geen

les:

2.2 vraagbepalende factoren

Uitleg verschuiving van en langs de vraaglijn

Opgave 2.13

Leerdoel:

Je begrijpt het verschil tussen een verschuiving van en verplaatsing langs de prijs-vraaglijn

week 49 les 1

huiswerk voor deze les:

geen

les:

2.3 Prijselasticiteit van de vraag

Uitleg Epv

Opgave 2.15

Leerdoel:

Je begrijpt wat de prijselasticiteit van de vraag inhoudt

Je kan eenvoudige berekeningen maken met de Epv

bekijk de video en denk na over de volgende situatie:

Wat is het effect van de marketingtruc op de vraag naar de combideal?

prijselasticiteit van de gevraagde hoeveelheid

geeft aan hoe sterk consumenten reageren op een prijsverandering 

(video: consumenten reageren niet sterk op de veel te hoge prijs van de combideal omdat de marketingtruc hun koopgedrag beïnvloedt.)

in de meeste gevallen zal de vraag naar een product ...(1)... als het product goedkoper wordt. We spreken hierbij van een ...(2)... verband tussen prijs en gevraagde hoeveelheid

1. (1) stijgen (2) positief
2. (1) dalen (2) negatief
3. (1) stijgen (2) negatief
4. (1) dalen (2) positief

Geef een voorbeeld van een product waarbij er meer vraag is bij een hogere prijs

1. benzine
2. groente
3. exclusieve merkkleding
4. bananen

Op welk van onderstaande producten zullen consumenten het sterkst reageren in geval van een prijsverandering?

1. brood
2. groente
3. zout
4. chocovlokken

2.3 prijselasticiteit van de gevraagde hoeveelheid

formule:

E_v = procentuele verandering van de vraag
         procentuele verandering van de prijs

Bij een prijs van € 1,50 verkoopt Coca Cola 800.000 flessen per dag. Bij een prijs van € 1,60 verkoopt Coca Cola 700.000 flessen per dag.
Bereken de prijselasticiteit van de vraag van Coca Cola

1. -1,9
2. -0,53
3. -1,9%
4. +0,53

De prijselasticiteit van de vraag naar brood is -0,78 bij een toename van de prijs van brood met 4%. Bereken met hoeveel procent de vraag naar brood gedaald of gestegen is.
(voorbeeld antwoord: -7,56% of +7,56%)

De prijselasticiteit van de vraag naar luxe auto’s is kleiner dan -1.
De prijs van luxe auto’s daalt met 10%.
Zal de vraag naar luxe auto’s meer of minder stijgen dan 10%?

1. meer
2. minder

Als gevolg van een prijsdaling van 12% zal de gevraagde hoeveelheid van smartphones stijgen met 25%.
Welke waarde zal Ev hebben?

1. -1 < Ev < 0
2. Ev < -1
3. Ev = 0
4. Ev > 1

Verschillende waarden van Ev

-1 < Ev < 0	-0,33	prijsinelastisch	vraag reageert relatief zwak op prijsverandering	primaire goederen (brood)
Ev < -1	-1,33	prijselastisch	vraag reageert relatief sterk op prijsverandering	luxe goederen (vakanties)
Ev = 0	0	volkomen prijsinelastisch	vraag reageert niet op prijsverandering	verplichte goederen (zorgverzekering)

Gegeven is een prijsvraaglijn qv = – 0,5p + 100
De prijs stijgt van 120 naar 150
Bereken de Ev
(voorbeeld antwoord -1,6)

week 49 les 2

huiswerk voor deze les:

geen

les:

2.3 Prijselasticiteit van de vraag

Uitleg Epv (2)

Stencil

Opgave 2.19

Leerdoel:

Je begrijpt de relatie tussen de Epv en de omzet

Je kan verschillende (indexcijfer) berekeningen in de relatie tussen Epv en omzet

Bereken de Ev van een pakje sigaretten in NL

% verandering P = (60 - 11,10) / 11,10 x 100 = 440,5%

% verandering Qv = -50%

Ev = -50 / + 440,5 = -0,11

relatie Ev en omzet

De omzet van een bedrijf bereken je door het aantal verkochte producten te vermenigvuldigen met de verkoopprijs

omzet = p x q

Als de prijs verandert, verandert de afzet (vaak) ook. Hierdoor zal ook de omzet veranderen.

Met de waarde van Ev is het mogelijk om te beredeneren (en te berekenen) wat het gevolg van een bepaalde prijswijziging is voor de omzet

relatie Ev en omzet

Voorbeeld: 

De Ev van gebak is -1,4. Er wordt een prijsdaling van 10% verwacht. Beredeneer of de omzet zal stijgen of dalen?

relatie Ev en omzet

Voorbeeld: 

De Ev van gebak is -1,4. Er wordt een prijsdaling van 10% verwacht. Beredeneer of de omzet zal stijgen of dalen?

De omzet zal stijgen.

Door de prijsdaling van 10% zal de vraag naar gebak toenemen met meer dan 10% (14%) waardoor de omzet per saldo zal toenemen

relatie Ev en omzet

De exacte verandering van de omzet kan je berekenen aan de hand van deze indexcijfer formule:

IC omzet = IC afzet x IC prijs
                                  100

De Ev van kruidenbouillon heeft een waarde van -0,75. Bereken met hoeveel procent de omzet zal veranderen als de prijs van kruidenbouillon met 4% wordt verhoogd?
(voorbeeld antwoord -4,3% of + 0,54%)

nu maken stencil elasticiteiten

Daarna: opgave 2.19

week 50 les 1

huiswerk voor deze les:

geen

les:

2.3 Prijselasticiteit van de vraag

werken aan stencil elasticiteiten

Uitleg Ekv

Leerdoel:

Je begrijpt wat de kruiselingse prijselasticiteit van de vraag inhoudt

Je kan eenvoudige berekeningen maken met de Ekv

prijselasticiteit van de vraag en omzet

tot nu toe:

- formule prijselasticiteit van de vraag

- waarden van Ev: 

Prijselastisch (relatief sterke reactie vraag op prijs)

Prijsinelastisch (relatief zwakke reactie vraag op prijs)

- formule procentuele verandering omzet

kruiselingse prijselasticiteit

formule:

E_k = procentuele verandering van de vraag goed A

         procentuele verandering van de prijs goed B

E_{k > 0        substitutiegoederen (prijs laptops stijgt, vraag tablets stijgt}

Ek < 0       complementaire goederen (prijs laptops stijgt, vraag muis daalt)

Deze vorm van elasticiteit geeft aan in hoeverre de vraag van het ene product verandert als gevolg van een prijswijziging van het andere product

Als gevolg van een prijsstijging van appelsap naar een prijs van € 1,50 per pak is de vraag naar perensap met 6,8% gestegen. De kruiselingse elasticiteit van de vraag naar perensap voor de prijs van appelsap is +0,85.
Bereken de oude prijs van een pak appelsap.
(antwoord op 2 decimalen nauwkeurig, zonder € teken. bijv. 1,67)

Als gevolg van een prijsstijging van appelsap naar een prijs van € 1,50 per pak is de vraag naar perensap met 6,8% gestegen. De kruiselingse elasticiteit van de vraag naar perensap voor de prijs van appelsap is +0,85.

Bereken de oude prijs van een pak appelsap.

prijs van appelsap is gestegen met  + 6,8 / + 0,85 = + 8%

nieuwe prijs is dus 108%

oude prijs is dan 1,50/1,08 = € 1,39

week 50 les 2

huiswerk voor deze les:

geen

les:

2.4 Inkomenselasticiteit

Uitleg Ey

Opgave 2.23

Leerdoel:

Je begrijpt wat de inkomenselasticiteit van de vraag inhoudt

Je kan eenvoudige berekeningen maken met de Eyv

2.4 Inkomenselasticiteit van de vraag

formule:

E_y = procentuele verandering van de vraag

         procentuele verandering van het inkomen

Als het inkomen stijgt, neemt over het algemeen de vraag naar goederen...

1. af
2. toe

Normale producten

Bij normale producten stijgt de vraag als het inkomen stijgt 

(positief verband).

Bijvoorbeeld: we gaan vaker naar de sauna 

als we meer gaan verdienen.

Normale producten

Normale producten splitsen we in twee soorten:

1   noodzakelijke producten

              hierbij reageert de vraag relatief zwak op een                                                                    inkomensverandering 

2   luxe producten

              hierbij reageert de vraag relatief sterk op een                                                                    inkomensverandering 

              Er is een drempelinkomen nodig om deze te kunnen kopen.

 

Inferieure producten

Als we minder van een product gaan kopen bij een stijging van het inkomen (negatief verband) dan noemen we het product inferieur.

Bijvoorbeeld: we kopen in plaats van 'gewone' 

fietsen meer elektrische fietsen als het inkomen 

stijgt. De gewone fiets is inferieur. 

(Dat zegt niet altijd iets over de kwaliteit!)

Het linker product wordt vervangen door het rechter product als het inkomen stijgt.

Welk product is inferieur

1. links
2. rechts
3. beide
4. geen van beide

Inkomensonafhankelijke goederen

Als het inkomen stijgt, heeft dit geen enkel effect op het aantal goederen dat mensen kopen.

Voorbeeld: Paspoort

Wij gaan pas op skivakantie bij een inkomen van € 3.000,- per maand

Het maakt niet hoeveel ik verdien, ik gebruik evenveel paracetamol

Wij gaan minder bruine bonen eten als ons inkomen met € 500,- stijgt

In verhouding ga ik niet veel meer koffie drinken als ik € 500,- meer ga verdienen

Inkomens-onafhankelijk

Luxe

Noodzakelijk

Inferieur

Inkomensvraagcurve

De invloed van een verandering van het inkomen op de gevraagde hoeveelheid. Inkomen ( Y ) op de horizontale as, hoeveelheid ( q ) op de verticale as.

 

En geeft antwoord over de aard van het product: 

1. Luxe (verre reizen, dure auto's)
2. Primair (brood, havermout)
3. Inferieur (2e hands kleding & vakantie in eigen land)

• Inferieur goed koop je minder van als je inkomen stijgt
• Primair goed koop je meer van als je inkomen stijgt, maar er is een verzadigingsinkomen
• Luxe goed koop je meer van als je inkomen stijgt, maar er is een drempelinkomen

Inkomenelasticiteit: grafieken

_________

drempel 

inkomen

Wat is een drempelinkomen? Het inkomen ....

1. tot waar men inferieure goederen koopt
2. dat men minstens nodig heeft om noodzakelijke goederen te kunnen kopen
3. vanaf waar men luxe goederen gaat kopen

De inkomensvraagcurve van een inkomensonafhankelijk goed is ....

1. een dalende lijn
2. een horizontale lijn
3. een stijgende lijn
4. een verticale lijn

Bij een inkomen van € 2.000,- geeft een gezin € 400,- uit aan voeding. Hoeveel zullen ze uitgeven aan voeding bij een inkomen van € 4.000,-?

1. € 400
2. € 600
3. € 800
4. € 1.000

verschil absoluut en relatief

Inkomen € 2.000,-          Voeding € 400,- ( 20% )

Inkomen € 4.000,-           Voeding € 600,- ( 15% )

Wet van Engel

Hoe hoger het inkomen, hoe lager het percentage dat aan basisbehoeften wordt uitgegeven

Oefenopgave 

Van een goed is de volgende vraagvergelijking gegeven: Qv = 0,002Y – 20
a) Hoeveel goederen koop ik bij een inkomen van € 5.000,-?
b) Bereken het drempelinkomen.
c) Hoe kan je aan de vergelijking zien dat het hier niet om een inferieur goed gaat?

Uitwerking

a) 0,002 x 5.000 - 20 = -10, dus ik koop nog geen goederen

Er is dus een drempelinkomen, het is een luxe goed
b) Qv = 0 --->  0,002Y – 20 = 0  

 0,002Y = 20  --->  Y = 20 / 0,002 = 10.000
c) Bij een inferieur goed zou de coëfficiënt voor de Y negatief zijn (zodat als het inkomen stijgt, de vraag naar het product afneemt).

nu maken opgave 2.27

week 51 les 1

huiswerk voor deze les:

geen

les:

uitdelen stencil met extra opgaven elasticiteiten

uitloop / verdieping / herhaling

Leerdoel:

Je kan de opgebouwde kennis over Ev, Ekv en Ey toepassen in uitdagende opgaven

week 52 les 2

huiswerk voor deze les:

geen

les:

uitloop / verdieping / herhaling

Leerdoel:

Je kan de opgebouwde kennis over Ev, Ekv en Ey toepassen in uitdagende opgaven

week 2 les 1

huiswerk voor deze les:

geen

les:

uitloop / verdieping / herhaling

Juist / Onjuist Quiz H2

Leerdoel:

Je kan de opgebouwde kennis over Ev, Ekv en Ey toepassen in uitdagende opgaven

15 = -0,55 < -0,5

week 2 les 2

huiswerk voor deze les:

geen

les:

uitloop / verdieping / herhaling

Leerdoel:

Je kan de opgebouwde kennis over Ev, Ekv en Ey toepassen in uitdagende opgaven