1.8 Soorten werkwoorden

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Werkwoorden 1.8

- Koppelwerkwoord bij het naamwoordelijk gezegde

- Hulpwerkwoord

- Zelfstandig werkwoord

Er bestaan twee soorten zinnen:

1. Het onderwerp doet iets of deed iets;

2. Het onderwerp is iets.

In zin 1 zit een werkwoordelijk gezegde

In zin 2 zit een naamwoordelijk gezegde. 

Actief of 'staat van zijn'

Het is of/of, niet en/en

Je moet kunnen aangeven of een werkwoord een 

koppelwerkwoord, hulpwerkwoord, of een zelfstandig werkwoord is. 

Soorten werkwoorden

Werkwoorden ...

• zijn woorden die aangeven welke handeling of toestand of welk   proces in de zin centraal staat. 

• geven aan in welke tijd de zin staat

• passen zich altijd aan aan het onderwerp van de zin

Zelfstandig werkwoord (ZWW)

De jongens zouden naar school fietsen

Maar ze zijn van hun fiets gevallen

Ze hebben daardoor verder moeten lopen 

Welke regel kun je uit deze voorbeelden leren?

Wat voor soort werkwoord?

Zelfstandig werkwoord is laatste ww in de zin!

Wat voor soort werkwoord?

Hulpwerkwoord (HWW)

• Helpt het zelfstandig werkwoord in de zin
  Ik heb vorige week mijn verjaardag gevierd. (heb is het hulpwerkwoord, gevierd is het hoofdwerkwoord)
  Zij wil later dokter worden. (wil is het hulpwerkwoord, worden is het hoofdwerkwoord)
  In een zin kunnen meerdere hulpwerkwoorden staan;
  één daarvan is de persoonsvorm van de zin.

Koppelwerkwoord  (KWW)- koppelt het onderwerp aan hetgeen wat erover gezegd wordt --> Hoort in naamwoordelijk gezegde

• Zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken  en voorkomen

• De bal is rond.                     
• De jongen wordt dokter.

Wat voor soort werkwoord?

Kunnen 'zijn' worden' en 'blijven' 

elkaar vervangen?

JA?

=

Koppelwerkwoord!

Wat zijn de werkwoorden?
Aan de deur komen vaak mensen collecteren

Aan de deur komen vaak mensen collecteren

1. naamwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde

Aan de deur komen vaak mensen collecteren
'collecteren' is hier:

1. zelfstandig werkwoord
2. koppelwerkwoord
3. hulpwerkwoord

Aan de deur komen vaak mensen collecteren
'komen' is hier:

1. ZWW
2. KWW
3. HWW

Naamwoordelijk gezegde

• Bij een naamwoordelijk gezegde koppelt het koppelwerkwoord het onderwerp aan het naamwoordelijk deel. 
• Het naamwoordelijk deel is dus een kenmerk of eigenschap van het onderwerp
• Meestal is het naamwoordelijk deel een bijvoeglijk naamwoord of een zelfstandig naamwoord.

Wat houdt het naamwoordelijk gezegde in?

1. koppelwerkwoord + naamwoordelijk deel
2. koppelwerkwoord
3. koppelwerkwoord + een kernmerk of eigenschap van het onderwerp
4. alle werkwoorden in de zin

Wat zijn de werkwoorden?
Jouw cijfer wordt een voldoende.

Jouw cijfer wordt een voldoende.

1. ng
2. wg

Jouw cijfer wordt een voldoende...
is = hier:

1. ZWW
2. KWW
3. HWW

Welke werkwoorden?
Het onverwachte ongeluk was goed afgelopen.

1. hww, zww
2. zww
3. hww, kww
4. kww

Wat voor soort werkwoord?
Achter de wolken schijnt de felle zon.

Werkwoord(en)?
Bijna vergat ik mijn leuke boek.

Wat voor soort werkwoord?

Is jouw oudste broer naar Zwitserland verhuisd?

De conciërge heeft ons verse koffie en thee gebracht.

De goochelaar bezorgde de kinderen een leuke middag.

De juf heeft mij een nieuw schrift gegeven.

Zonder die rode bal kunnen we niet voetballen.

We gaan op vakantie met onze nieuwe tent.

Mijn zusje | wil | schrijfster | worden.

persoonsvorm:        wil 

onderwerp:               mijn zusje

alle werkwoorden: wil worden

Is één van de werkwoorden misschien een koppelwerkwoord?                                         Ja, worden

Is er een zinsdeel met een naamwoord dat iets zegt over het onderwerp?           Ja, schrijfster mijn zusje=schrijfster  

De nieuwe leerling heette Bente

1. naamwoordelijk gezegde
2. werkwoordelijk gezegde

Het jongetje loopt naar school.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Een naamwoordelijk gezegde bevat altijd een koppelwerkwoord

1. juist
2. onjuist

Uit welke twee delen bestaat het naamwoordelijk gezegde?

1. Onderwerp en werkwoord
2. Persoonsvorm en naamwoordelijk deel
3. Koppelwerkwoord en naamwoordelijk deel
4. Werkwoordelijk en naamwoordelijk gezegde

Welk gezegde?
Zijn vriend was gisteren ineens ziek geworden.

1. Werkwoordelijk gezegde
2. Naamwoordelijk gezegde

Sacha wordt waarschijnlijk de nieuwe klassenvertegenwoordiger.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Kun jij me helpen met die lastige zinnen?

1. Werkwoordelijk gezegde
2. Naamwoordelijk gezegde