Impressionisme, naturalisme, Couperus en Van Eeden

Wat weet je nog over het
fin de siècle?
(begrippen, associaties, namen, titels, plaatjes van de PowerPoints...)
1 / 40
volgende
Slide 1: Woordweb
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

In deze les zitten 40 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 2 videos.

time-iconLesduur is: 30 min

Onderdelen in deze les

Wat weet je nog over het
fin de siècle?
(begrippen, associaties, namen, titels, plaatjes van de PowerPoints...)

Slide 1 - Woordweb

§41: Fin de siècle
  • Herhaling i.v.m. ME klas 6
  • Categorie: stromingsboek 

Slide 2 - Tekstslide

3. Jullie lezen een boek dat typerend is voor een bepaalde stroming.
Kies uit: Couperus, Emants, Van Eeden, Bordewijk, Nescio,
Van Schendel, Elsschot.
(Je mag allebei hetzelfde boek lezen; je mag ook allebei een ander boek kiezen dat wel behoort tot dezelfde stroming, bijv. twee boeken die passen bij het naturalisme.)

Slide 3 - Tekstslide

Wat is de betekenis van 'Fin de siecle'?
A
Een wetenschappelijke ontdekking
B
Een historische oorlogsperiode
C
Het einde van de eeuw
D
Een Franse kunstbeweging

Slide 4 - Quizvraag

In welke periode vond het Fin de siecle plaats?
A
20e eeuw
B
17e eeuw
C
Middeleeuwen
D
Eind 19e eeuw

Slide 5 - Quizvraag

Welke politieke stroming
ontstond o.a. door dit werk?
A
kapitalisme
B
liberalisme
C
confessionisme
D
socialisme

Slide 6 - Quizvraag

Het Fin de siècle wordt ook wel ... genoemd.

Slide 7 - Open vraag

Een andere benaming voor het estheticisme, de opvatting dat kunst iets moois dient te zijn en geen andere functie mag hebben dan kunst te zijn, is:

Slide 8 - Open vraag

Stroming #1

Slide 9 - Tekstslide

§42: Het impressionisme

Slide 10 - Tekstslide

De beeldende kunst
  • Verdere uitwerking van / reactie op het realisme
  • Zintuiglijke indrukken / sfeer  weergeven
  • Nauw verbonden met het estheticisme
  • Licht en kleur vastleggen
1

Slide 11 - Tekstslide

uit: Psyche (1898) door
Louis Couperus 

Wat valt je op aan de schrijfstijl? 
Meer weten over dit sprookje?
https://www.kb.nl/themas/nederlandse-literatuur-en-taal/psyche/het-verhaal-van-psyche

Slide 12 - Tekstslide

Impressionisme in de literatuur
  • Nauwkeurig uitbeelden van nuances, indrukken en gevoelens
  • Vooral poëziestroming, maar ook te vinden in proza
  • Bepaalde stijlmiddelen, zoals: neologismen- archaïsmen- talrijke bepalingen - alliteraties, enjambementen- beeldspraak - synesthesie

2

Slide 13 - Tekstslide

Impressionisme gaat dus over vorm en niet over inhoud.

Slide 14 - Tekstslide

47: Louis Couperus

Slide 15 - Tekstslide

Couperus
(1863 - 1923)

  • Schreef romans, verhalen, reisverslagen en sprookjes
  • Reisde graag: Den Haag, Nederlands-Indië, Frankrijk, Italië
  • Impressionist
  • Terugkerende onderwerpen: het noodlot, in zichzelf gekeerde personages

1
Louis Couperus bij DWDD!
https://www.bnnvara.nl/dewerelddraaitdoor/videos/252760

Slide 16 - Tekstslide

Oevre
  • Naturalistisch-realistische romans
    Eline Vere (1889), De stille kracht (1900)

  • Sprookjesachtige romans (richting van de neoromantiek)
    Psyche (1898), De stille kracht? (1900)

  • Historische romans (klassieke oudheid)
2
Meer weten over De stille kracht?
https://www.jeugdbibliotheek.nl/12-18-jaar/lezen-voor-de-lijst/15-18-jaar/niveau-5/de-stille-kracht.html

Slide 17 - Tekstslide

Stroming #2

Slide 18 - Tekstslide

§43: Het naturalisme

Slide 19 - Tekstslide

Het naturalisme
  • Verdere uitwerking van het realisme
  • Doel: verklaren van de mens 
  • Pessimistisch, somber
  • Fatalisme --> noodlot dat in de mens vastligt 
  • Vaak impressionistische schrijfstijl
  • Geen gunstig onthaal in die tijd
1

Slide 20 - Tekstslide

Het leven werd bepaald door drie factoren:
  1. Erfelijke aanleg
  2. Milieu
  3. Tijd
2

Slide 21 - Tekstslide

Slide 22 - Video

Deze stroming gaat dus over inhoud en niet over vorm.

Slide 23 - Tekstslide

Een belangrijke rol in het naturalisme speelde het fatalisme, de opvatting dat het leven geheel bepaald wordt door het ___ (het fatum) en dat vrije wil niet bestaat.

Slide 24 - Open vraag

Noodlot (1890)

Slide 25 - Tekstslide

Van oude menschen...

Slide 26 - Tekstslide

Frederik van Eeden
Willem Kloos
Herman Gorter
Lodewijk van Deyssel

Slide 27 - Sleepvraag

Hoe heette de groep schrijvers van de vorige slide? De ...

Slide 28 - Open vraag

Het tijdschrift dat de Tachtigers oprichtten in 1885 heette
A
Barbarber
B
De gids
C
De nieuwe gids
D
De Revisor

Slide 29 - Quizvraag

Wat hoort niet bij het impressionistische taalgebruik?
A
Archaïsmen
B
Beelspraak
C
Litotes
D
Neologismen

Slide 30 - Quizvraag

§45: Frederik van Eeden
'Tachtiger' #2

Slide 31 - Tekstslide

Frederik van Eeden (1860-1932)
  • Veelzijdige en productieve Tachtiger
  • Psychiater, medicus
  • Nam later afscheid van de l'art pour l'art beweging 
  • Maatschappijhervormer (Walden) - spiritueel socialisme


  • Bekendste werken: De kleine Johannes (1887) en Van de Koele meeren des doods (1900)
1

Slide 32 - Tekstslide

De kleine Johannes
  • Symbolisch sprookje
  • Ontwikkeling van een kind tot volwassene


  1. Windekind 
  2. Wistik 
  3. Robinetta 
  4. Pluizer en Cijfer 
  5. De ongenoemde


  • Satirische passages (Vredesmieren); blz. 110
2
Veel gelezen bij ME

Slide 33 - Tekstslide

Slide 34 - Video

Marcellus Emants

Slide 35 - Tekstslide

Marcellus Emants
Mening op Scholieren.com:
"Ik vind dit een heel merkwaardig verhaal, ik heb nog nooit een verhaal gelezen met zo’n labiele hoofdpersoon. Fanny is echt een typisch voorbeeld van een vrouw met een ‘nerveus’ gestel. Ik vind dat ze een heel opvliegend karakter heeft en het lijkt me moeilijk om met haar samen te leven. De gebeurtenissen in het boek spraken mij niet zo aan, omdat ik het maar een vreemde gewaarwording vond met die overgevoelige vrouw."
Marcellus Emants 

Slide 36 - Tekstslide

Zat er een boek tussen dat je aanspreekt voor het mondeling? (Couperus: Noodlot, Van oude mensen..., Eline Vere, Psyche;
Van Eeden: De kleine Johannes
Emants: Een nagelaten beketenis; Fanny)

Slide 37 - Open vraag

Aan de slag!

  • Zoek naar een roman die past bij naturalisme of impressionisme. Het is helemaal ideaal als je er een stukje uit kunt lezen (bijvoorbeeld in de mediatheek) of op de DBNL. Alvast een paar links:
  • Een nagelaten bekentenis (Emants)
  • Fanny (Emants)
  • Noodlot (Couperus)

Slide 38 - Tekstslide


Slide 39 - Open vraag

Slide 40 - Tekstslide