Foutief beknopte bijzin

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3,4

De tentamens werden gisteren teruggegeven, maar een tentamen nog achtergehouden.

1. Goed
2. Fout

In onze straat wordt een verkeersdrempel aangelegd en huizen gebouwd.

1. Goed
2. Fout

De clown trok zijn kleren uit en zich niets van van zijn publiek aan.

1. Goed
2. Fout

Samentrekking

Samentrekking komen voor op drie niveaus:

• woordniveau: zon- en feestdagen (streepje)
• woordgroepsniveau: dure auto's en huizen (geen streepje)
• zinsniveau: Iris volleybalt op zaterdag en Peter op zondag.

Goede of foutieve samentrekking? 

Samentrekking op zinsniveau: Iris volleybalt op zaterdag en Peter op zondag.

Samentrekken mag alleen als aan vier voorwaarden is voldaan:

• dezelfde grammaticale functie: zinsdeel, woordsoort
• dezelfde betekenis
• dezelfde vorm: enkelvoud, meervoud

de foutief beknopte bijzin

• Doelen:
• Ik ken de regels voor (foutief) beknopte bijzinnen
• Ik kan een foutief beknopte bijzin herkennen en verbeteren. 

Beknopte bijzin

In een beknopte bijzin staat geen onderwerp. Als je er een gewone bijzin van maakt, moet het onderwerp verwijzen naar dezelfde persoon/zaak als het onderwerp uit de hoofdzin.

Luid lachend schonk hij een borrel in.  > Terwijl hij luid lachte, schonk hij een borrel in. 

Foutieve beknopte bijzin

Er zijn drie soorten beknopte bijzinnen:

Met een voltooid deelwoord:

Bij het theater aangekomen was de voorstelling al begonnen.

Met een onvoltooid deelwoord:

Fietsend kwam ik erachter dat ik mijn gymtas was vergeten.

Met te + hele werkwoord:

Na drie uur overlegd te hebben ging de staking uiteindelijk niet door.

Foutief beknopte bijzin

Als het onderwerp uit de hoofdzin niet het onderwerp is dat je in de bijzin zou kunnen zetten, dan is er sprake van een foutief beknopte bijzin . 

• Wachtend op het perron, bleek de trein al vertrokken.
• Kijkend uit het raam, viel plotseling en dakpan naar beneden. 
• Vrolijke kampliedjes zingend, werden de aardappels geschild.

Waarom fout?

Hoe verbeter je een foutieve beknopte bijzin?

• Maak van de beknopte bijzin een gewone bijzin (met onderwerp en persoonsvorm).
• Zet in de hoofdzin een onderwerp dat overeenkomt met het 'denkbeeldige' onderwerp uit de beknopte bijzin. 

fout...goed

• Bij het station aangekomen bleek de trein (=o) net vertrokken. (=fout)
• Zoals het er nu staat, lijkt het alsof de trein bij het station is aangekomen.
• verbetering: Toen we bij het station aankwamen, bleek de trein net vertrokken. 
• Of: Bij het station aangekomen, zagen we dat de trein vertrokken was.

• Vrolijke kampliedjes zingend, werden de aardappels (= o) geschild. (=fout)
• Zoals het er nu staat, zingen de aardappelen de liedjes.
• verbetering: Terwijl de jongens vrolijke kampliedjes zongen, werden de aardappels geschild. 
• Of: Vrolijke kampliedjes zingend, schilden de jongens de aardappels.

Welke zin is correct?

1. Wachtend voor de kassa had Ernst genoeg tijd voor een praatje met zijn collega.
2. Wachtend voor de kassa duurt de tijd altijd langer dan normaal.

Welke zin is correct?

1. Nog half slapend maakte de koffie ons weer een beetje wakker.
2. Nog half slapend werden we door de koffie weer een beetje wakker.

Welke zin is correct?

1. Na de kozijnen geverfd te hebben begon het plotseling te regenen.
2. Na de kozijnen geverfd te hebben moest Jonathan ook de dakgoten nog doen.

Is deze zin goed of fout geformuleerd?

Vrolijke kampliedjes zingend werden de aardappels geschild.

1. Goed
2. Fout

Bij school aangekomen, bleken zijn boeken nog thuis te liggen.

1. Beknopte bijzin
2. Foutieve beknopte bijzin

Lekker in de hangmat liggend, dronk hij een koud biertje.

1. Beknopte bijzin
2. Foutieve beknopte bijzin

Op onze vakantiebestemming aangekomen, vielen de mussen van het dak.

1. Beknopte bijzin
2. Foutieve beknopte bijzin

Dromend van zijn vriendin liep hij tegen een lantaarnpaal.

1. foutieve beknopte bijzin
2. beknopte bijzin

Na te zijn overleden op 1 januari jongstleden, brachten wij onze opa naar zijn laatste rustplaats.

1. foutief beknopte bijzin
2. beknopte bijzin

Zijn vriendin uitzwaaiend, verdween de bus uit het zicht.

1. foutief beknopte bijzin
2. beknopte bijzin