A5 - Ethische optieken

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Menswaardig gedrag...

Betekent je met respect naar anderen gedragen.

Respect voor andere mensen, maar ook voor dieren en de natuur.

Ethiek gaat dus over menswaardig gedrag. 

Vraag: hoe bepaal je wat goed en wat slecht is?

https:

Hoe bepaal ik wat goed is?

• Wat zijn volgens Peter Singer de uitgangspunten van ethiek?
  
• Wat is de gulden regel waar Jane Goodall het over heeft?
  
• Wat is het kwaad volgens Stef Bos?
  
• Welke relaties zijn belangrijk volgens Anne Vandenhoeck?
  

Welke uitspraak spreekt jou het meeste aan?

In deze lessen over Ethiek...

Wat speelt er bij het maken van keuzes tussen goed en kwaad allemaal mee en is belangrijk?

Wat is menswaardig? Wat is juist en wat is fout? Waarden en normen!

Bekijken we verschillende manieren (theorieën) om te kunnen oordelen over wat goed en wat slecht is.

Dit is nodig om ethische keuzes te maken bij morele dilemma's. 

Morele dilemma's gaan over situaties waarbij je een moeilijke keuze moet maken. 

De keuze is moeilijk omdat belangrijke waarden met elkaar botsen.  

Omdat ethiek gaat over het dagelijkse leven, behandelen we enkele morele dilemma's waar jij ook mee te maken kan krijgen.

Ethische optieken

Optiek: hoe je naar een situatie of gebeurtenis kijkt (Engels: viewpoint). 

De volgende video Viewpoint laat zien dat je verschillend naar een gebeurtenis kunt kijken.

* Wie is de man met de revolver?

* Vanuit welke optieken kun je naar dit filmpje kijken?

https:

Ethische optieken

* Wie is de man met de revolver?

* Vanuit welke optieken kun je naar dit filmpje kijken?

https:

Wat vind je van de ethische keuze die de jongen maakt?

Een optiek...

Is hoe je naar een situatie of gebeurtenis kijkt. 

Een ander woord voor optiek is benadering. 

Een economische of financiële optiek gaat vaak over geld of winst, een juridische optiek gaat over (straf)recht, een medische optiek gaat over gezondheid, een technische optiek gaat over techniek, etc.

Bij een ethische optiek...

Kijk je naar de menswaardigheid van een bepaalde situatie of gebeurtenis.  

Het gaat er bij de ethische optiek om of het gedrag, het motief (de reden achter het gedrag) van wat er gebeurt menswaardig is. 

Je vraagt je af: is het moreel verantwoord? Is het goed of slecht? Is het menswaardig?

Jort Kelder: ‘Economie aan gort voor dikke 80-plussers’

 Jort Kelder vindt het ongelooflijk zonde dat de economie aan gort wordt geholpen om de levens van te dikke 80-plussers te redden. Dat heeft hij gezegd tegen Omroep Friesland. Nederland en de landen om ons heen zitten in een (gedeeltelijke) lockdown vanwege het coronavirus. Hierdoor staat ons straks een enorme economische crisis te wachten. “Hoeveel economische schade is het redden van mensen die anders twee jaar daarna doodgaan waard?“, vraagt Kelder zich af.

Kelder wijst erop dat het vooral obese bejaarden zijn die overlijden aan corona. “We zijn 80-plussers die te dik zijn en gerookt hebben nu aan het redden. Dat klinkt heel hard, maar het is statisch natuurlijk wel wat er gaande is. Op een gegeven moment moet er wel een belangenafweging komen.”

https:

De woorden goed, juist, fout en slecht worden vaak gebruikt om een ethisch oordeel te geven (ethisch oordeel = zeggen wat jij goed of fout vindt). 

De woorden goed en fout worden ook vaak gebruikt om iets te zeggen over gebeurtenissen of situaties die niets met ethiek te maken hebben. 

De woorden goed, juist, fout en slecht zijn pas ethisch als ze iets zeggen over hoe je met andere mensen (of met dieren, de natuur) omgaat. Is je gedrag, zijn je motieven, menswaardig? 

Als het gaat over de natuur of dieren kan je ook over ethiek spreken. Het gaat dan bijv. om respectvol en duurzaam gedrag. Een ethische uitspraak gaat vaak over 'hoe het zou moeten zijn'.

Bedenk een zin waarbij waarbij één van de volgende woorden (goed, fout, juist of slecht) niet ethisch bedoelt is.

Bedenk een zin waarbij één van de volgende woorden (goed, fout, juist of slecht) wel ethisch bedoelt is.

Aan de slag!

Maken opdrachten 1 t/m 5 

uit de reader Inleiding Ethiek & Mensbeelden.