Ethiek - les 1 - Introductie en optieken

• Godsdienst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

WELKOM 

Laatste periode: ethiek

Les 1: Introductie en optieken

Deze les

Uitleg programma ethiek, blik op de studiewijzer

Intro en paragraaf 1 'optieken' reader ethiek

Maken opdrachten reader

Neem voortaan elke les een schrift mee!

Lesdoelen

Je hebt overzicht over wat je moet doen deze lessenserie

Je weet globaal wat ethiek is

Je kunt verschillende ethische optieken benoemen

Je kunt een dilemma vanuit de verschillende optieken bekijken

Ethiek

SE en PO

SE: laatste toetsperiode begin juli, weging 3x

PO (2-tallen): deadline maandag 25 juni 2x

8/9 lessen

Opdrachten reader, uitwerken op papier

Opdrachten individueel

Waar denk je aan bij het woord ethiek?
Eerst zelf, daarna in groepjes

Wat is ethiek?

Ethiek is nadenken over goed handelen

De centrale vraag is: 'Wat is goed om te doen in concrete situaties?'

Ethiek is een onderdeel van filosofie.

Case: Superspits voetbalclub

Stel je voor, jij bent commercieel manager van een voetbalclub

Jullie hebben een superspits die gewild is door allerlei clubs

Politie doet onderzoek naar aanranding meisje

In vertrouwen heeft hij verteld dat hij daar bij was

1. Wat zou je doen? 

2. Hoe zal een jurist deze kwestie behandelen?

3. Welke ethische aspecten spelen een rol?

Aan de slag

Lees de introductie uit de reader (pagina 2 en 3) 

en maak opdracht 1 t/m 4

(10 minuten)

Bespreken opdrachten

Antwoorden opdracht 1 t/m 4

1. Discreet oplossen, je hebt de speler nodig!

2. De wet volgen, ongeacht de consequenties, dus de speler aangeven

3. De plicht om het recht te handhaven en de slachtoffers van misdaden te beschermen, tegenover de belangen van de speler en de club. 

Morele kwestie: vertrouwelijkheid vs. verzwijgen van informatie over een ernstig misdrijf.

4. Zeg het maar... 

Een video om de moeilijkheid hierover duidelijk te maken

Het ethisch dilemma

• Stel je de situatie voor van de video: je bent advocaat en je client vertelt je (in vertrouwen) dat hij/zij een bom heeft verstopt die binnenkort afgaat (met flink wat doden tot gevolg). Je bent als advocaat geheimhouder, maar je bent ook een burger met morele plichten naar zijn medemens.
• Waar kies je voor? Geheim houden? Of niet geheim houden (en naar de politie stappen)? Of toch iets anders? 
• Discussieer in tweetallen. Bedenk meerdere argumenten ter onderbouwing van je keuze. Schrijf deze op in je schrift! Drie minuten de tijd. 

1.2 Optieken

Maar wat is optiek?

1. een visie
2. een zienswijze
3. een invalshoek
4. een benadering

Optieken

De verschillende manieren om naar de werkelijkheid te kijken.

Op welke manieren kun je kijken naar water?

Optieken

De verschillende manieren om naar de werkelijkheid te kijken.

Verhaal reader over water (blz 4)

De professor/iedereen: drinken en wassen.

De brandweerman: blussen.

Een visser: vissen.

Chemicus: samenstelling H2O.

Overleg

Bedenk samen zoveel mogelijk optieken voor een ander voorbeeld

 (1 minuut)

Voorbeeld 2

Je staat op een bergtop en kijkt naar het landschap om je heen

Natuurliefhebber: schoonheid, bloemen, planten

Geoloog: rotsformaties en de bodemgesteldheid

Avonturier: waar kan ik een beklimming doen

Kunstenaar: bron van inspiratie voor schilderijen of foto's.

Etc.

Verschillende optieken

Juridische optiek: conform de wet

Economische optiek: kosten en baten

Persoonlijke, emotionele optiek: individueel

Medische optiek

Historische optiek

etc.

Ethische optiek

"Rood is de kleur van liefde, dus mooi voor bruidstaart." Dit is een uitspraak in .... optiek.

1. economische
2. juridische
3. technische
4. esthetische

Als dokter kies je ervoor de jonge vrouw te opereren i.p.v. de oudere vrouw. Dit is een uitspraak in .... optiek

1. economische
2. juridische
3. technische
4. medische

"Het is illegaal om iemand te vermoorden "
Dit is een uitspraak in .......optiek

1. economische
2. juridische
3. technische
4. medische

1.3 Ethische optiek

Deze optiek gaat dieper in op de morele principes en waarden die ten grondslag liggen aan ethische overwegingen. Het richt zich op het onderzoeken van de juistheid, rechtvaardigheid en moraliteit van acties, los van juridische of economische overwegingen.

Simpel gezegd: De ethische optiek is de benadering dat mensen goed behoren te handelen.

Drie delen

Ethiek houdt mensen voor goed te handelen, 'menswaardig'

Wij behoren menswaardig te handelen. Wij behoren het goede te doen. Ethiek is dus geen vrijblijvende zaak.

Ethiek gaat over ons handelen. Het gaat er niet om wat je denkt, maar om wat je doet!

Wat is menswaardig?

Ethiek houdt mensen voor goed te handelen, menswaardig

* Is het menswaardig om er vandoor te gaan met de vriend van je vriendin?

* Is het menswaardig als een vrouw van 63 via IVF nog een kind krijgt?

* Is het menswaardig om een geestelijk en lichamelijk gehandicapte vrouw vast te binden omdat ze anders een gevaar is voor haar omgeving?

* Is het menswaardig om bij verkoop een andere datum op de factuur te schrijven?

Behoren / moeten

Wij behoren menswaardig te handelen. Wij behoren het goede te doen. Ethiek is dus geen vrijblijvende zaak.

Hieronder ook meenemen? Dit komt uit de reader

Ethische uitspraken zijn MOET-UITSPRAKEN: uitspraken over hoe de werkelijkheid eruit zou behoren te zien, volgens degene die de betreffende uitspraak doet. In een ethische uitspraak ligt altijd een waardering opgesloten van de werkelijkheid zoals zij zich aan ons voordoet.

Aan de slag

Reader opdracht 5, 9, 11, 14, 15 

Opdracht 9: niet van elk individueel voorbeeld, maar noem er 4.