uiteenzetting, betoog en beschouwing

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Uiteenzetting, betoog en beschouwing

Noteer een ding wat je van de theorie onderbouw is bijgebleven.

Weet jij al wat het verschil is tussen:

Uiteenzetting

Betoog

Beschouwing?

Betoog

Beschouwing

Uiteenzetting

Stelling

Argumenten

Eenzijdig

Veelzijdig

Subjectief

Objectief

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• weet je hoe een uiteenzetting is opgebouwd en welke manieren je daarbij kan inzetten;
• weet je weer wat een uiteenzetting, betoog en beschouwing zijn en kun je onderscheid maken tussen deze drie;
• heb je geoefend met  een betogende tekst, een uiteenzetting en beschouwing
  

Uiteenzetting:

- doel: informeren

- tekst is objectief

- staan feiten, toelichting of voorbeelden

- hoofdgedachte is een constatering (vaststellen van een

   feit of een verschijnsel)

- motiverende titel (maakt lezer nieuwsgierig)

  Betoog

- doel: Overtuigen

- standpunt is hoofdgedachte van de tekst

- geeft argumenten, tegenargumenten
  en weerleggingen

Beschouwing

- doel: opiniëren (lezer zelf gaat nadenken)

- geeft voor- en nadelen / verschillende meningen van
   deskundigen / oorzaken en gevolgen / verschillende

   oplossingen

Uiteenzetting

• Informatief: je doel is informeren
• Objectief, dus je geeft niet je eigen mening 
• Geef de mening van anderen op een objectieve manier weer
• Vooral feiten die waar en controleerbaar zijn én uitleg met voorbeelden.
• Geef bij belangrijke gegevens de bronnen waaruit de informatie komt (APA)


• Hoofdgedachte is een constatering
• Diverse tekststructuren mogelijk
• In een zakelijke stijl geschreven
• Duidelijke (onder)titel waarin je het onderwerp benoemt of  stel er een feit in 

Inleiding

* Visitekaartje van je tekst

* De aandacht van de lezer trekken

* Introductie van het onderwerp

Middenstuk

* meerdere alinea's

* boodschap van de tekst wordt

duidelijk

* feitelijke informatie wordt

overgebracht

* uitleg van de informatie

staat centraal

* uitwerking van verschijnsel, vraag,

onderzoek of probleem

Slot

* mooie afsluiting van de tekst

* het is de uitsmijter

* Conclusie, samenvatting of oplossing

Mogelijke tekststructuren: 

- vraag/antwoordstructuur 

- voor- en nadelenstructuur 

- verklaringsstructuur 

- aspectenstructuur 

- verleden/heden/toekomststructuur 

Betoog

Een betoog heeft als tekstdoel:

1. Informeren
2. Amuseren
3. Overtuigen
4. Activeren

Wat doet een schrijver als hij als tekstdoel OVERTUIGEN heeft?

1. Hij legt uit en geeft vooral feiten
2. Hij probeert je een mening te geven met argumenten.
3. Hij probeert je te overtuigen iets te gaan doen.
4. Hij schrijft een tekst die je voor de gezelligheid kunt lezen.

Kenmerken betoog:

Het tekstdoel is overtuigen.

De schrijver geeft in de tekst zijn mening.

Je schrijft een betoog naar aanleiding van een stelling.

 De schrijver geeft argumenten voor zijn mening.

De schrijver geeft drie argumenten voor de stelling

De schrijver geeft een (of twee) tegenargument (en) en weerlegt dit (deze) bij een publiek dat het niet met je eens is

Tegenargument en weerlegging

• Tegenargument: je gaat in op het standpunt van de andere partij. Je ontkracht als het ware het standpunt.
• Weerlegging: je gaat in op het argument van de andere partij en je ontkracht het tegenargument. 

Wie probeert Lubach met dit filmpje te overtuigen?

1. Vegetariërs
2. Groenlinksstemmers
3. Vleeseters
4. De politiek

Hoe weerlegde Lubach het argument dat we geen vlees mogen eten, omdat dat zielig is voor de dieren?

Wat was Lubach zijn hoofdargument waarom we toch minder vlees moeten eten?

Beschouwing

Een beschouwing is een tekst die de lezer aan het denken wil zetten over een bepaalde kwestie. Het onderwerp van een beschouwing is een probleem of kwestie. In een beschouwing wordt het onderwerp van verschillende kanten belicht. In een beschouwing laat je het oordeel aan de lezer over. De hoofdgedachte van een beschouwing is meestal een opsomming van oplossingen, voor- en nadelen of verklaringen.

Beschouwing

Een beschouwing is een objectieve tekst waarin de schrijver een onderwerp van verschillende kanten belicht , bijvoorbeeld door het geven van oorzaken, oplossingen en voor- en nadelen. Door het aanbieden van verschillende standpunten  kan de lezer een goed beeld krijgen van het onderwerp en zich daar een oordeel over vormen. 

Het tekstdoel van een beschouwing is de lezer aan het denken zetten. Dit tekstdoel zit een tussen informeren (objectief informatie geven) en overtuigen (je eigen mening geven) in. We noemen het tekstdoel van de beschouwing opiniërend.

Beschouwing

Een tekst waarin je verschillende aspecten van één onderwerp belicht, noem je een beschouwing. 

Het doel van zo'n tekst is: de lezer eerlijk afgewogen informatie geven, zodat deze zichzelf een mening kan vormen = opiniëren.

Abortus, rechtvaardig of niet?

Het aantal abortussen in Nederland is sinds 1993 met bijna 50% gestegen. Jaarlijks worden in ons land zo’n 18000 zwangerschappen afgebroken door middel van een kunstmatig opgewekte abortus, wetenschappelijk ook wel abortus provocatus genoemd. De meningen over abortus verschillen sterk. Deze uiteenlopende meningen zijn vaak het gevolg van  verschillende ethische visies.                   

Welk tekstdoel heeft deze tekst?

1. Betogen (overtuigen)
2. Activeren (overhalen iets te doen)
3. Beschouwen (aan het denken zetten, van verschillende kanten laten zien)
4. Informeren (feiten)

Welke van de volgende teksten is geen beschouwing?

1. artikel over keuzes rondom dure geneesmiddelen
2. artikel waarin gepleit wordt voor vaccinatieplicht
3. artikel waarin verschillende soorten duurzame energie kritisch besproken worden
4. artikel waarin oplossingen voor wapenbezit onder jongeren worden gegeven

Wat is het doel van een beschouwing?

1. informeren
2. overtuigen
3. opiniëren
4. amuseren

Opbouw van de beschouwing

Inleiding

Middenstuk

Slot

Opbouw beschouwing (2)

Inleiding:       

- voorbeeld/anekdote

 - geschiedenis

 - actualiteit

Opbouw beschouwing (3)

Kern/Middenstuk:      

  

- voor- en nadelen structuur

- verleden/heden/toekomststructuur

- verklaringsstructuur

- probleem- oplossingenstructuur

Opbouw beschouwing (4)

Slot:      

  

- terugkomen op de hoofdvraag

- samenvatting of conclusie

- cirkel rond (terugkomen op de inleiding

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter? Wat ga je daarvoor doen?

Feedback
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders zien?