H4 Waar geef ik mijn geld aan uit?

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

LB H4 waar geef ik mijn geld aan uit?

Intro hoofstuk 4 

4.1 Hoe houd ik grip op mijn geld?

4.2 Wat bepaalt de prijs en de waarde?

4.3 Hoe duurzaam wil ik leven?

4.4 Welke rechten heeft de consument?

Wat doe ik met een miljoen?

1.Waar geef jij je geld aan uit?

4.1 Kan ik dat betalen?

Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 5 mbo'ers vaak of altijd geld tekort komt. Het advies is om te budgetteren. Dit is een overzicht van je inkomsten en uitgaven. 

Het doel van budgetteren is om zeker te weten dat je altijd genoeg geld hebt. Hierdoor weet je of je meer kunt uitgeven, moet besparen of bezuinigen. 

Wat ben jij kwijt per maand aan eten en drinken?

Tips voor het maken van een begroting 

Plannen	Maak jaarlijks een planning van je inkomsten en uitgaven
Sparen	Neem een kostenpost 'spaargeld' op. Ongeveer 10% van je inkomen sparen.
Checken	Controleer regelmatig je uitgaven
Bewaren	Bewaar je financiële gegevens, zodat je direct inzicht hebt in je maandelijkse inkomsten en uitgaven.

2.Welke uitgaven zijn noodzakelijk?

1. cadeautjes
2. reparatie van de fiets
3. concerten
4. hypotheek, gas, water

Vaste lasten Deze lasten zijn elke maand hetzelfde	Variabele lasten Deze kosten wisselen steeds (in de wintermaanden ben je meer kwijt aan energielasten bijvoorbeeld)
Huur	Energiekosten (afhankelijk van het weer)
Verzekeringen	Boodschappen

Kopen op afbetaling?

Gevolgen, risico's? 

4.2 Wat bepaalt de prijs?

• Een consument koopt een product en een bedrijf levert het product, dit is het principe van marktwerking. 
• In een vrije markt is er een voortdurende afstemming tussen de vraag van de consument en het aanbod van de producent. 
• Schaarst leidt tot vaak tot een hogere prijs voor een product of dienst, bijvoorbeeld de houtprijzen (https://gadero.nl/houtprijzen-2021/) 

Media

De markt van vraag en aanbod wordt naast het vraag en aanbod ook bepaald door de media. Zo kan in gesponsorde programma's voor het inrichten van huis of tuin de vraag naar bijvoorbeeld een lamp worden vergroot. In bepaalde vlogs kunnen mensen verleid worden tot de aankoop van het product. 

Reclame

• Beeldvorming in de media én reclame voegen waarde toe aan een product. 
• Reclame kan zo overtuigend zijn dat het iemand producten koopt die hij niet nodig heeft. 

www.npo3.nl

Met welk begrip heeft het filmpje/artikel te maken?

1. Framing
2. Halve waarheden
3. Profileren
4. Misleiden

4.3 Hoe duurzaam wil ik leven?

Duurzaamheid:  bewuster omgaan met energie, voedsel, grondstoffen. Minder schade voor mens en milieu.
Gescheiden afvalinzameling  --> producten recyclen, zodat je producten een tweede leven geeft.

Duurzaam ondernemen: aan de hand van de 3P's:

People	Sociaal verantwoord werken: - geen kinderarbeid - goede arbeidsomstandigheden - geen schending mensenrechten
Profit	Economisch verantwoord werken: - winst maken is goed, maar niet ten koste van anderen of het milieu
Planet	Milieu verantwoord werken: - recyclen - afval scheiden - geen chemische middelen gebruiken

Ik vind duurzaam consumeren belangrijk

1. Ja
2. Nee
3. Een beetje

Leef jij duurzaam? Waarom vind je dat?

Fair trade 

Fair trade of eerlijke handel is een aspect van duurzaam consumeren. 

+ producenten krijgen een eerlijke prijs

+ geen kinderarbeid

4.4 Welke rechten heeft de consument?

Een consument kan altijd beroep doen op de volgende rechten:

- bedenktijd na aankoop online (14 dagen)

- je hebt het recht een artikel te retourneren. Dit staat op de bon, 8, 10 of soms zelfs 30 dagen. Vaak wel met originele bon.

- als je je aankoopbewijs kwijt bent of je wil korting omdat het product is beschadigd, kun je dit overleggen met de verkoper. In redelijkheid kun je er dan samen uitkomen. 

- als je in je recht staat maar je krijgt geen gelijk, stuur dan een brief of mail naar de leverancier en stuur het betalingsbewijs mee en vraag naar een oplossing

Kun je je probleem niet oplossen dan kunnen de volgende sites helpen met adviezen en tips:

- Consumentenbond: voor vragen of klachten over alle producten of diensten (VB: vreemde                                                        namen op een bankafschrift)

- Consuwijzer: geeft overheidsadvies aan consumenten, je kunt vragen  

                                stellen of klachten melden (VB: de reisorganisatie van je                                                                                    geboekte vakantie is failliet gegaan)

- Het juridisch loket: voor vragen over je rechten als consument (VB: defect                                                                                         product via Marktplaats ontvangen en de verkoper legt  de schuld bij de                                                   bezorger) 

- Het Nibud: voor vragen over financiële producten (VB: wat doe je als je een schuld niet terug n                            kunt betalen)

Je hebt een artikel gekocht, maar bent niet tevreden en wil het artikel retourneren. Wat doe je als je gelijk hebt, maar het niet lukt om er met de verkoper in redelijkheid uit te komen.

Iets gekocht en niet tevreden?
Waarvoor kun je bij de consumentenbond terecht?

1. Voor vragen of klachten over alle producten of diensten
2. Voor vragen over je rechten als consument
3. Voor vragen over financiële problemen

Bij welke instantie past de volgende beschrijving: 'ik heb een reis geboekt maar mijn organisator is failliet gegaan'

1. Consumentenbond
2. Consuwijzer
3. Het juridisch loket
4. Het Nibud

Bij welke instantie past de volgende beschrijving: 'ik kan door de hoge gasprijzen mijn rekeningen niet meer betalen'

1. Consumentenbond
2. Consuwijzer
3. Het juridisch loket
4. Het Nibud