parlementaire democratie: §1.2 kiezen we voor meer vrijheid of meer gelijkheid? (2023)

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

§1.2 Kiezen we voor meer vrijheid of meer gelijkheid?

leerdoelen

     Je kunt uitleggen wat een ideologie is en welke waarden belangrijk zijn binnen verschillende ideologische tradities.

    Je kunt uitleggen waarom de termen ‘links’ en ‘rechts’ niet eenduidig zijn.

    Je kunt politieke standpunten indelen met behulp van je kennis over politieke stromingen en de dimensies van links en rechts.

partijen hangen een ideologie aan

oftewel:

Hoe wil je dat de onderlinge verhoudingen in de samenleving eruit zien en hoeveel macht wil je dat de overheid heeft?

Een samenhangend geheel van voorstellingen en beginselen, waarmee een persoon of groepering zijn positie en zijn beleid bepaalt en rechtvaardigt.

3 traditionele ideologieën:

    Socialisme

Tekst

confessionalisme

Tekst

Liberalisme

vrijheid

eigen

verantwoordelijkheid

klassiek liberalisme

sociaalliberalisme

vvd, d66

geloof

naastenliefde

gedeelde verantwoordelijkheid

christendemocratie

cu, cda, sgp

gelijkheid

solidariteit

opkomen voor zwakkeren

sociaaldemocratie

pvda, sp, groenlinks

In de TK zitten partijen van links naar rechts ingedeeld op basis van ideologie

vind vrijheid en individuele rechten belangrijk

1. socialisme
2. liberalisme
3. confessionalisme

gaat uit van harmonie en samenwerking

1. socialisme
2. liberalisme
3. confessionalisme

socialisme

confessionalisme

liberalisme

er blijft er eentje over want links rechts is niet meer van deze tijd.

er zijn partijen die niet zo makkelijk in te delen zijn in links rechts gebaseerd op sociaal economische basis

houdt van een sterk sturende overheid

1. socialisme
2. liberalisme
3. confessionalisme

links

rechts

sterke overheid

extra geld voor zorg

strenge straffen

eigen verantwoordelijkheid

nationalisme

minder europa

links

Midden

rechts

communisme

socialisme

liberalisme

conservatisme

fascisme

In Nederland

links

midden

rechts

socialisme/ sociaal democratie

liberalisme

confessionalisme/ christendemocraten

In Nederland hebben we geen grote groep conservatieven. We noemen liberalen dan ook vaak rechts. Wel hebben we in Nederland een grote groep confessionalisten. Zij gaan uit van het geloof. Maar dat doet niet iedereen op dezelfde manier vandaar dat we spreken van een brede ideologie

3 dimensies

gebieden waarop linkse en rechtse standpunten ingedeeld kunnen worden

- sociaaleconomische dimensie:

links:

gelijkmatige inkomensverdeling

hoge belastingen accepteerbaar

overheid heeft een herverdelende taak

rechts

hoogte inkomensverschillen vanuit het idee dat hierdoor prestaties worden beloond.

rol overheid is beperkt

dimensie progressief-conservatief

gaat het vaak over morele vraagstukken, waarbij een sterke overtuiging over ‘goed’ en ‘fout’ een rol speelt.

progressief:

persoonlijke vrijheid om zelf te bepalen hoe je het leven invult

tradities mogen niet beperkend werken

overheid mag geen beperkende maatregelingen opleggen

conservatief:

traditionele waarden en normen

overheid mag ingrijpen in persoonlijk leven

nieuwe samenlevingsvormen gevaar voor waarden en normen

kosmopolitisch-nationalistische dimensie.

Wat betekent het om Nederlander te zijn en hoe verhouden wij ons tot de rest van de wereld?

Kosmopolitisch:

verbonden met de wereld

pluriforme samenleving positief

samen met andere landen internationale problemen oplossen

Nationalistisch:

Nederland beter af zonder internationale invloeden

pluriforme samenleving is een gevaar

aan de hand van de vorige dia's denk ik dat mijn standpunten het meeste overeen komen met:

linkse partijen

rechtse partijen

OPDRACHT

1. WE VERDELEN DE KLAS IN 2EN

2. VOEL JIJ JE LINKS DAN GA JE AAN DE LINKERKANT ZITTEN

VOEL JIJ JE RECHTS DAN GA JE AAN DE RECHTERKANT ZITTEN

3. ER VOLGEN NU EEN AANTAL STANDPUNTEN

GA STAAN ALS JE HET EENS BENT/ ZITTEN IS ONEENS

STANDPUNT 1

Een circulaire economie.

De voorraad grondstoffen die de aarde kan leveren, is eindig. Het lineaire model van steeds weer nieuwe materialen gebruiken en oude materialen als afval afdanken is niet houdbaar. We willen toewerken naar een circulaire economie, waarin minder materiaal wordt gebruikt en producten en materialen na gebruik door hergebruik en recycling een hoogwaardige toepassing krijgen.

mee eens is staan

mee oneens is zitten

staat op de site van:

standpunt 2

Voor Nederlanders moeten er snel méér woningen worden bijgebouwd: méér sociale huurwoningen, méér middenhuur-woningen en méér koopwoningen – voor starters, gezinnen en ouderen. Gemeenten moeten meer én sneller nieuwe bouwgrond beschikbaar stellen en bouwvergunningen verstrekken – niet alleen in de stad, maar

ook daarbuiten.

mee eens is staan
mee oneens is zitten

standpunt 3

In zes jaar tijd zijn sociale huurwoningen bijna dertig procent duurder geworden, waardoor meer dan een half miljoen mensen moeite heeft om de huur te betalen. Huurders krijgen daarom een huurverlaging. We streven naar meer gemengde wijken, daarom moeten ook middeninkomens (tot anderhalf keer modaal) in aanmerking komen voor een betaalbare huurwoning.

mee eens is staan

mee oneens is zitten

standpunt 4

Wij willen dat een sterke overheid

 optreedt tegen uitwassen. Zo beschermen we de grote meerderheid van goedwillende bedrijven tegen oneerlijke concurrentie. In een gezond ondernemingsklimaat zorgen grote en kleine bedrijven samen met hardwerkende mensen voor de economische groei die we zo hard nodig hebben.

mee eens is staan
mee oneens is zitten

standpunt 5

Daarnaast kiezen we ook voor een economie die standhoudt in de 21e eeuw. Nederland wordt het dataknooppunt van Europa. Voor iedereen en overal is betaalbaar, snel en veilig 5G en glasvezel beschikbaar. Zodat bedrijven niet worden belemmerd door trage verbinding. We begrijpen dat start-ups en scale-ups flexibiliteit nodig hebben. Dat bieden we hen, want creatieve ondernemers moeten we helpen.

mee eens is staan
mee oneens is zitten

standpunt 6

Niet iedereen met dezelfde talenten, heeft dezelfde kansen. De kansenongelijkheid is toegenomen. Het opleidingsniveau of de portemonnee van je ouders mogen niet bepalend zijn voor jouw kansen in het onderwijs. Doorstromen in het onderwijs moet mogelijk zijn. We geven kansen aan laatbloeiers en maken het onderwijsstelsel weer kansrijk. Ieder kind heeft recht op een brede brugklas zodat er voldoende tijd is om een goede schoolrichting te kiezen. Scholen krijgen hiervoor extra bekostiging. Ook schrappen we drempels die het stapelen van diploma’s onmogelijk maken. Daarnaast komt er een doorstroomrecht, zodat leerlingen met een VMBO diploma altijd kunnen doorstromen naar de HAVO.

mee eens is staan
mee oneens is zitten

partijen verschuiven op de lijn