BS6: Sociaal gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Basisstof 6:Sociaal gedrag

cdn.jwplayer.com

Leerdoelen

1. Je kunt de functie van verschillende vormen sociaal gedrag beschrijven en het verband aangeven met overlevingskansen. (evolutie)

Sociaal gedrag

Sociaal gedrag is gedrag van soortgenoten naar elkaar. 
Mensen en dieren hebben sociaal gedrag.

Een prikkel of handeling bij sociaal gedrag heet een signaal.

• NEE, het betreft geen soortgenoot of

• JA, de chimpansee ziet de onderzoeker als een soortgenoot

Communiceren

Communiceren is het gebruik maken van signalen of informatie over te brengen.

Dit kan door:

• Kleuren
• Geuren
• Gebaren
• (Lichaams-)Houdingen
• Taal

Sociaal overleven

Sociaal gedrag kan de overlevingskans van een individu (en de groep) vergroten, bijv. door:

• Bescherming predatoren
• Makkelijker voedsel vinden

www.nationalgeographic.nl

www.sportvisserijnederland.nl

Voortplantingsgedrag

Gedrag: om voort te planten

* Wordt veroorzaakt door hormonen

Balts: voortplantingsgedrag bij vogels en vissen

Bronst: voortplantingsgedrag bij zoogdieren

Vormen van geritualiseerd gedrag = overdreven voortplantingsgedrag

Territoriumgedrag

• Zekere hoeveelheid voedsel of ruimte veiliggesteld
• Vermindert conflicten tussen soortgenoten
• Mannetjes én vrouwtjes vertonen territoriumgedrag
• Dreiggedrag op de grens

Dreiggedrag

Dreiggedrag is gedrag bedoeld om indringers te verjagen

Overspronggedrag

Niet logisch gedrag, dat een dier laat zien als hij twee soorten gedrag tegelijk wil laten zien.

Voorbeeld: een hond weet niet of hij moet vechten of vluchten. 

Daarom gaat hij gapen. 

Gapen is in dit geval overspronggedrag

conflictgedrag

Motivatie in dier kan groot zijn voor 2 gedragssystemen tegelijk, dan treedt er conflictgedrag op              (systemen strijden beiden om voorrang) 

• ambivalent gedrag
  
• omgericht gedrag
  
• oversprong gedrag
  

Rangorde en pikorde

In sociale groepen bestaan rangorden (zoogdieren) en pikorden  (vogels). Het hebben van rangorde zorgt ervoor dat een groep kan overleven. 

De rangorde kan door dominatie of leeftijd bepaalde worden. 

Imponeergedrag

Imponeergedrag is gedrag waarbij een dier zich indrukwekkend voordoet.

Belangrijk om vechten (en schade) te voorkomen.

Statenvormende insecten

Sommige soorten (sociale) insecten leven in staten. 

In staten is er een duidelijke taakverdeling. 

Voorbeeld Bijen:

Bijen leven in staten van duizenden bijen. De meeste bijen zijn werkbijen. Zij beschermen de populatie, verzamelen voedsel en zorgen voor de larven.

Aan de slag

Leerdoelen

1. Je kunt de functie van verschillende vormen sociaal gedrag beschrijven en het verband aangeven met overlevingskansen. 

Ik beheers de leerdoelen van deze les

😒🙁😐🙂😃

Waar zou je meer over willen leren?

Wat vind je lastig/moeilijk?