Schizofrenie

• Maatschappelijke zorg
• MBO
• Studiejaar 1

Schizofrenie

Waar denk jij aan bij het woord schizofrenie?

Wist je dat...

• Bijna één op de honderd mensen lijdt aan schizofrenie.
  
• Schizofrenie is een chronische ziekte
  
• Medicatie is van groot belang.
  
• 20% van de cliënten heeft na een eerste ziekeperiode geen noemenswaardige behoefte aan zorg meer en kan een zelfstandig bestaan opbouwen.
  
• 10% van de cliënten pleegt zelfmoord binnen de eerste tien jaar van hun ziekte en ruim het dubbele ervan doet pogingen daartoe.
  
• 10-20% van de cliënten brengt zich zelf ernstig, blijvend letsel toe.
  
• Geschat wordt dat ongeveer zo’n 40% van de cliënten niet of niet op tijd adequate hulp krijgt.
  

Mensen met schizofrenie hebben meerdere persoonlijkheden

1. Ja
2. Nee

Mensen met schizofrenie hebben geen meerdere persoonlijkheden. Het woord schizofrenie komt uit het Grieks en betekent 'gespleten geest'. Hierdoor verwarren mensen het wel eens met MPS (meervoudige persoonlijkheidsstoornis, tegenwoordig ook wel dissociatieve stoornis genoemd).

Wat is schizofrenie of psychosegevoeligheid?

• Om te beginnen: niet iedereen die psychotisch is (geweest) heeft schizofrenie. 
• Pas als een psychose lang duurt of iemand meerdere psychosen heeft doorgemaakt en hij in de tussenliggende tijd niet goed functioneert kan de diagnose schizofrenie gesteld worden.
  

Wat is schizofrenie of psychosegevoeligheid? 

• Van het woord schizofrenie schrikken veel mensen. 
• Zij hebben het beeld van een ernstige psychiatrische ziekte die nooit meer overgaat.
• Tegenwoordig zeggen we liever ‘psychosegevoeligheid’. De diagnose schizofrenie wordt steeds minder gesteld. 
• De meeste mensen met schizofrenie herstellen voor een groot deel en leren leven met hun gevoeligheid. 

Verschillende soorten Schizofrenie

aranoïde schizofrenie: je hebt vooral last van wanen en hallucinaties. 

• Die wanen kunnen over allerlei dingen gaan. 
• Bijvoorbeeld dat je achtervolgd wordt, of dat er iets mis is met je lichaam.

Gedesorganiseerde schizofrenie: je hebt vooral problemen met denken en voelen. 

• Het lukt niet om dingen te plannen bijvoorbeeld. 
• Ook praat je soms onduidelijk, anderen begrijpen je dan niet goed.

Verschillende soorten Schizofrenie 2

Katatone schizofrenie: je hebt vooral problemen met bewegen. 

• Soms zit je bijvoorbeeld heel lang stil in dezelfde houding. 
• Of je beweegt juist heel veel, terwijl dat helemaal niet nodig is.  

Openbaring / verschijnselen

• Bij mannen meestal tussen het 15e en 25e levensjaar, bij vrouwen gemiddeld 5 jaar later
  
  In de kinder- en pubertijd signalen aanwezig als: 
• Achteruitgang in schoolse achteruitgang 
• Verandering in sociaal gedrag (terugtrekken, agressie, vijandigheid)
• Bizarre eetgewoontes
• Slechte hygiëne
  

  

Verschijnselen: Psychotische ‘positieve symptomen’ 

Tussen de psychotische perioden zijn de ‘negatieve symptomen’ aanwezig.

Behandeling

• Altijd een combinatie van onderstaande samenstelling:
  
• Medicatie
• Antipsychotica (structurele inname noodzakelijk)
• Therapie
• Gesprekstherapie
• Lotgenotencontact
• Sociale vaardigheidstraining
• Arbeidsrehabilitatie
• Gunstige omgeving
• Psycho educatie voor de omgeving
• Weinig druk en ongunstige factoren (soms kan opname in GGZ instelling noodzakelijk zijn. 

www.npostart.nl

Welke vormen van Schizofrenie zijn er?

1. Katatone Schizofrenie
2. Aranoïde Schizofrenie
3. Arachnoïdea Schizofrenie
4. Gedesorganiseerde Schizofrenie

Symptomen van schizofrenie

De persoon kan last hebben van verschijnselen die horen bij een psychose. 

• Niet iedereen heeft dezelfde symptomen of ervaart dezelfde problemen. 
• Bij schizofrenie horen positieve en negatieve symptomen

Symptomen van schizofrenie 2

Positieve symptomen	Negatieve symptomen
zijn verschijnselen die bij mensen zonder schizofrenie niet voorkomen, zoals hallucinaties (stemmen horen), wanen en verward denken	heten zo, omdat er iets ontbreekt wat er eerst wél was. Hij heeft bijvoorbeeld last van vlakke gevoelens, een gebrek aan energie, hij neemt weinig initiatief, trek zich terug uit sociale contacten en kan zich niet goed concentreren.

Misverstanden over schizofrenie

• Mensen met schizofrenie hebben niet meerdere persoonlijkheden. Het woord schizofrenie komt uit het Grieks en betekent 'gespleten geest'. Hierdoor verwarren mensen het soms met een dissociatieve stoornis.
  
• Ook werd vroeger wel gedacht dat schizofrenie werd veroorzaakt door een verkeerde opvoeding. Inmiddels weten we dat dat niet klopt. 

Behandeling van schizofrenie

• De behandeling van schizofrenie bestaat meestal uit een combinatie van praten (therapie) en pillen (medicijnen).  
• Er wordt na de diagnose, altijd gewerkt met een behandelplan.

Medicijnen

• Medicijnen die werken tegen psychoses, antipsychotica. 

Tijdens een psychose gaan er teveel en verkeerde berichten heen en weer tussen je hersencellen. De medicijnen onderdrukken dit. 

• Er zijn verschillende soorten antipsychotica, die verschillende bijwerkingen hebben. 
• Van sommige middelen kun je dik worden, van andere kun je wat houterig gaan bewegen.

Therapie

• Leren om te gaan met de schizofrenie. 
• Hoe gedrag  kan aangepast worden om te voorkomen dat er weer een psychose ontstaat. Bijvoorbeeld door situaties te herkennen waarin  eerder een psychose is voorgekomen.
• Daarnaast is het belangrijk  de draad weer op te pakken. 
• Tijdens de behandeling word daarom ook geholpen om weer naar werk, school of studie te gaan.

Prognose

10%-15% van de mensen met schizofrenie herstelt volledig wat betreft symptomen en functioneren.

16% houdt chronische klachten met beperkingen in het functioneren. 

Patiënten met schizofrenie zijn gevaarlijk

1. Waar
2. Niet waar

Wat is een kenmerk van schizofrenie

1. hallucinaties en wanen
2. overdreven vrolijk/euforisch
3. depressief
4. behoefte aan sociaal contact

Is schizofrenie te behandelen en te genezen denk je?

1. Ja
2. Nee
3. Wel te behandelen, niet te genezen
4. Niet te behandelen, wel te genezen

Bij schizofrenie is er volgens de DSM sprake van hallucinaties?

1. Feit
2. Fabel

Schizofrenie is een symptoom

1. juist
2. onjuist

Schizofrenie kan alleen bij volwassenen voorkomen?

1. Feit
2. Fabel

Bij schizofrenie heb je....

1. Leuke stemmen in je hoofd
2. geen behandeling nodig
3. last van auditieve hallucinaties
4. Een gestructureerde geest

Wat zou jij wel of juist niet doen tijdens het begeleiden van een cliënt met Schizofrenie?

Aandachtspunten in de begeleiding

• Belangrijk om te realiseren: Cliënt heeft weinig/ geen ziektebesef dus weinig/ geen acceptatie.
  
  

Doen in de begeleiding: 

• Stimuleer de cliënt medicatie in te nemen
• Vraag naar gedachten en gevoelens (tweezijdig effect)
• Benadruk de realiteit en wees duidelijk
• Wees duidelijk en gebruik geen dubbelzinnige woordspelingen
• Help de cliënt de dagelijkse structuur op te pakken/ aan te houden
• Help en ondersteun de cliënt op álle levensgebieden door een laag EE klimaat
  

Aanraders

- Film met hoofdrolspeler die psychosen ervaart

Shutter Island 

- Documentaire over Bas  

Hij maakt deze documentaire over zichzelf. Over de psychose die hij doormaakt tijdens zijn studie aan de Nederlandse Filmacademie. https://www.psychosenet.nl/video/dit-is-geen-psychose/