2.1 Ongeslachtelijke voortplanting

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 2 Voortplanting

2.1 Ongeslachtelijke voortplanting

Leerdoelen

• Je kunt de gebeurtenissen tijdens de celcyclus beschrijven en toepassen.
• Je weet dat door ongeslachtelijke voortplanting nakomelingen ontstaan die identiek zijn aan de ouder.
• Je kunt standpunten over klonen van organismen toelichten met ethische en biologische argumenten.

Celdeling

Het voortplanten (reproduceren) van cellen: uit één moedercel ontstaan twee identieke dochtercellen (genetisch hetzelfde)

• Voortplanting
• Groei
• Herstel/vervangen oude of beschadigde cellen

Ongeslachtelijke voortplanting

Celdeling waarbij nakomelingen (klonen) ontstaan die genetisch identiek zijn aan de ouder -> bacteriën, schimmels, planten en sommige dieren

• Op natuurlijke wijze
• Op kunstmatige wijze

Natuurlijke ongeslachtelijke voortplanting

Kunstmatige ongeslachtelijke voortplanting

Natuurlijke ongeslachtelijke voortplanting

Kunstmatige ongeslachtelijke voortplanting

Wanneer kan kunstmatige klonering gunstig zijn? En wanneer kan dit juist een gevaar opleveren?

Celcyclus

De erfelijke eigenschappen van een organisme liggen vast in het DNA.

Karyogram: binas tabel 70B

Iedere dochtercel moet het DNA 'krijgen' van de moedercel -> hiervoor wordt het DNA in de chromosomen gekopieerd

Binas tabel 70A

Celdeling bij planten, dieren en schimmels

Celcyclus

1. Mitose: celkern deling en celdeling
2. Interfase: periode tussen twee celdelingen

• G1-fase: stofwisseling en celgroei
• S-fase: DNA-replicatie/synthese = kopiëren DNA molecuul
• G2-fase: stofwisseling en celgroei, synthese van membranen en andere organellen

• G0-fase: cel is in rust er treden geen delingen op

Celcyclus

Controlepunten

• G1-fase: gunstige omgeving?
• G2-fase: DNA goed verdubbeld en nog steeds gunstige omgeving?
  
• M-fase: alle chromosomen bevestigd aan kernspoel?

Binas tabel 76A

Belangrijke termen: chromatide en centromeer

De mitose ...

... bestaat zelf ook uit een aantal 'fasen'

Belangrijke begrippen: centrosoom (spoellichaampje), centriolen, trekdraden, spoelfiguur/kernspoel

Nog een keer ... nu met de binas erbij (76B1)

• Interfase: verdubbeling van chromosomen wordt afgemaakt
• Profase: centrosoom verdubbelt + gespiraliseerde chromosomen worden zichtbaar
• (Prometafase: kernmembraan verdwijnt en centrosomen verplaatsen + trekdraden vormen = spoelfiguur)
• Metafase: chromosomen rangschikken in midden + trekdraden binden aan centromeren
• Anafase: trekdraden worden korter en chromatiden worden uit elkaar getrokken
• Telofase en cytokinese: nieuwe kernmembranen vormen
• Inferfase: insnoering en je hebt twee cellen

biologiepagina.nl

Leerdoelen behaald???

• Je kunt de gebeurtenissen tijdens de celcyclus beschrijven en toepassen.
• Je weet dat door ongeslachtelijke voortplanting nakomelingen ontstaan die identiek zijn aan de ouder.
• Je kunt standpunten over klonen van organismen toelichten met ethische en biologische argumenten.

Het huiswerk

Bestudeer blz. 74 t/m 80.

Maak + nakijken opdr. 1 t/m 9.