Tekstverbanden 2 Havo

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Opsommend tekstverband

Noemt twee of meer tekstdelen in volgorde.

De leerlingen werken hard voor het vak Nederlands. Ten eerste zijn ze allemaal stil, bovendien schrijven ze allemaal mee en ten slotte hebben ze allemaal hun huiswerk gemaakt.

Tegenstellend tekstverband

Geeft aan welke tekstdelen een tegenstelling vormen.

Tekstverbanden zijn erg moeilijk, daarentegen wordt het makkelijker als je erg je best doet.

Ik heb donkere haren, maar mijn broertje heeft blond haar.
Welk tekstverband geeft 'maar' aan:

1. Voorbeeld
2. Opsomming
3. Tegenstelling
4. Conclusie

Wie goed wil badmintonnen, moet bijvoorbeeld snel kunnen lopen, verschillende slagen kunnen spelen en de shuttle goed kunnen plaatsen.

1. Chronologisch verband
2. Opsommend verband
3. Tegenstellend verband
4. Toelichtend verband

Hoe maak je zandkoekjes? Eerst doe je alle ingrediënten in een kom. Daarna kneed je ze tot een samenhangend deeg. Vervolgens maak je er koekjes van, die je ten slotte afbakt in de oven.

1. Chronologisch verband
2. Opsommend verband
3. Tegenstellend verband
4. Toelichtend verband

Er zijn heel veel dingen die ik leuk vind, maar ik heb niet overal tijd voor. Als ik op maandag wil hardlopen, staat daar tegenover dat ik mijn badmintontraining moet overslaan. Hoewel ik dus heel veel wil, kan ik niet alles doen wat ik graag zou willen.

1. Chronologisch verband
2. Opsommend verband
3. Tegenstellend verband
4. Toelichtend verband

Chronologisch

1. Door een hevige sneeuwbui was de helft van de weg ingestort.
2. Het is goed dat de Europese landen een verbod op zeehondenbont hebben ingevoerd, omdat de zeehondenjacht in Canada maar blijft doorgaan.
3. Mijn vrije tijd gebruik ik voor leuke dingen. In de eerste plaats sport ik graag. Verder houd ik van televisiekijken. Ook vind ik het heerlijk om een spannend boek te lezen.
4. We begonnen met een handjevol mensen. Daarna meldden zich een aantal vrijwilligers. Nu is ons gebouw al te klein.

Oorzakelijk

1. Mijn oom kwam in een lange file terecht. Daardoor kwam hij te laat op zijn werk en miste hij een belangrijke afspraak.
2. Het lijkt me niet verstandig die cd nieuw te kopen.Je zou bijvoorbeeld eens op Marktplaats kunnen kijken, waar ontzettend veel cd’s voor heel lage prijzen worden aangeboden.
3. Evert is een ontzettend avontuurlijke vent. Zijn vriend daarentegen is een enorme huismus die er geen behoefte aan heeft bijzondere dingen te beleven.
4. Jeremy wilde niet naar de dierentuin, Jorrit wilde niet naar het bos en Anke wilde niet naar het strand. Kortom, we konden het niet eens worden over wat we gingen doen.

Hoe herken je de verbanden tussen alinea's en zinnen?

Toelichtend

1. Voor een voetbalwedstrijd heb je goede conditie nodig, daarom train ik iedere week twee keer.
2. De recensent van Kidsweek vindt dit een prachtig boek. Maar in de Jeugdboekengids lees ik een heel negatieve bespreking. De meningen zijn dus nogal verdeeld.
3. De jongens in mijn klas leggen de lat niet al te hoog. Neem bijvoorbeeld Lex. Hij gaat altijd voor een 5,5.
4. Het heeft de afgelopen winter nauwelijks gevroren. Hierdoor zijn er dit voorjaar erg veel insecten.

Voorwaardelijk

1. Steeds meer mensen uit Barendrecht gaan tijdens de ochtendspits niet meer met de auto Rotterdam in. Dit komt doordat de nieuwe sneltram je in een kwartiertje probleemloos naar het centrum van de stad brengt.
2. Als jij alles voor mij inpakt, koop ik iets lekkers voor onderweg.
3. Het heeft de afgelopen winter nauwelijks gevroren. Hierdoor zijn er dit voorjaar erg veel insecten.
4. In Nederland zijn de snelwegen overvol. Hetzelfde zie je in alle landen van West-Europa.

Redengevend

1. Als je in de zomer weer met je vrienden op vakantie wilt gaan, heb je veel geld nodig. Je moet dus gaan werken.
2. Als je nu eerst je huiswerk afmaakt, gaan we straks naar de film.
3. Omdat het klimaat snel verandert, gaat het waterschap de dijken in een hoog tempo ophogen.
4. De jongens in mijn klas leggen de lat niet al te hoog. Neem bijvoorbeeld Lex. Hij gaat altijd voor een 5,5.

Concluderend

1. Het is dus belangrijk om regelmatig het huiswerk te controleren.
2. Op mijn school zijn de regels dit jaar een stuk strenger geworden. Hetzelfde is gebeurd op de school van mijn zus.
3. Kortom, al is er heel wat aan te merken op de geloofwaardigheid van het verhaal, de manier waarop de personages zijn neergezet en de speciale effecten, toch zullen veel kijkers van deze bijzondere film kunnen genieten.
4. We hebben Jan de Ried aangenomen vanwege zijn kennis van de markt. Daarnaast heeft hij ruime ervaring als leidinggevende.

Ik heb niet geleerd, maar ik heb er vertrouwen in dat ik een goed cijfer haal. "Maar"
Welk tekstverband geeft 'maar' aan:

1. Voorbeeld
2. Opsomming
3. Tegenstelling
4. Conclusie

Welk verband staat in deze zin?
In de winkel haal ik, omdat ik het nodig heb, brood en melk.

1. Opsomming
2. Tegenstelling
3. Voorbeeld
4. Reden

Ik moet vandaag nog een hoop werk doen. Ten eerste moet ik mijn kamer opruimen. Ten tweede moet ik het gras maaien. Daarna moet ik boodschappen gaan doen voor het weekend.
Welk tekstverband geven de signaalwoorden: 'ten eerste, ten tweede, daarna' aan:

1. Tegenstelling
2. Conclusie
3. Reden
4. Opsomming

Welke zin is een tegenstelling?

1. Ik houd erg van fruit, zoals appels en peren.
2. Ik heb me verslapen en bovendien had ik een lekke band.
3. Ook al had ik goed geleerd, toch had ik een slecht cijfer.
4. Ik lust fruit, snoep, kaas en erwtensoep.

Welk verband staat in deze zin?
In de winkel haal ik brood en melk.

1. Opsomming
2. Tegenstelling
3. Middel-doel
4. Voorwaarde

Wat heb jij geleerd?

• Je weet dat de alinea's met elkaar verbonden zijn.
  
• Je kent een aantal tekstverbanden en je weet dat je ze kan herkennen aan de signaalwoorden.
  

Tip: 

Gebruik het stencil met de begrippen voor het leren.