Genotype fenotype en (on)geslachtelijke voortplanting

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting

Leerdoelen

Wat is genotype en wat is fenotype.

Wat is geslachtelijke voortplanting en wat zijn de toepassingen.

Wat is ongeslachtelijke voortplanting en wat zijn de toepassingen

veredeling

Erfelijk materiaal

In iedere cel zit het volledige erfelijk materiaal.

In de vorm van chromosomen (bij de mens 2 x 23)

Chromosomen bestaan uit genen.

Een gen is een stuk chromosoom bestaande uit DNA

wat voor één erfelijke eigenschap staat.

Alle genen van een organisme wordt het genoom genoemd.

Genotype

Een gen is een stuk chromosoom bestaande uit DNA

wat voor één erfelijke eigenschap staat.

Je krijgt erfelijke informatie van de vader en van de moeder. Dit kan dezelfde informatie zijn maar dat hoeft niet.

Het genotype van een bepaalde erfelijke eigenschap wordt dus bepaald door wat je krijgt van je vader en van je moeder.

Genotype

Krijg je van je vader en moeder dezelfde erfelijke eigenschappen dan wordt het gen: homozygoot genoemd

Krijg je niet dezelfde erfelijke eigenschappen dan heet het: heterozygoot.

Genotype

Nu zijn er erfelijke eigenschappen overheersend (dominant). Denk aan de donkere huidskleur bij de mens.

Er zijn ook erfelijke eigenschappen die onderdrukt worden deze worden recessief genoemd.

Het genotype kan dus het volgende zijn: 

homozygoot dominant, heterozygoot dominant en 

homozygoot recessief

Fenotype

De uiterlijke eigenschappen van een individu.

De uiterlijke kenmerken van een erfelijke eigenschap wordt bepaald door je genotype (erfelijkheid) en door de invloeden vanuit de omgeving (milieu)

Fenotype

De uiterlijke eigenschappen van een individu.

Wanneer je van je vader een dominante eigenschap krijgt en van je moeder een recessieve eigenschap dan wordt het fenotype de dominante eigenschap maar let op invloeden vanuit het milieu hebben invloed hierop. Hierna een paar voorbeelden.

Fenotype voorbeelden

1) Is genetisch gezien je huid een lichte kleur maar woon je een lange tijd in Zuid-Afrika dan is de huidskleur donkerder.

2) Is genetisch gezien je haar blond maar je verft je haar bruin dan wordt het fenotype bruin.

3) Word je genetisch gezien lang maar ben je in de puberteit een lange tijd ziek of heb je weinig te eten dan word je toch korter dan je genetisch verwacht.

Geslachtelijke voortplanting

willekeurige zaadcel smelt samen met eicel. 

Meiosedelingen

Je krijgt genetische variatie

telkens nakomelingen met verschillend genotype

Ongeslachtelijke voortplanting

STEKKEN

enten

KNOLLEN

Weefselkweek

Ongeslachtelijke voortplanting

Door  gewone celdeling = mitose

Alle cellen hebben dezelfde erfelijke informatie (genoom)

Ongeslachtelijke voortplanting

Alle cellen hebben dezelfde erfelijke informatie => Genotype

Maar de nakomelingen kunnen er wel een beetje anders uitzien door invloeden van uit het milieu. => Fenotype

Ongeslachtelijke voortplanting

Toepassen bij bijvoorbeeld:

Enten van fruitbomen

Pitloze druiven

Bloementeelt

genetische gemanipuleerde bacteriën en schimmels

Of je gaat aan de slag met

Opdracht 48 t/m 56

Of je gaat meekijken met het bespreken van wat opdrachten.

Opdrachten

15, 17

36, 37, 39

41, 42

Geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting

Leerdoelen

geslachtelijke voortplanting

ongeslachtelijke voortplanting

veredeling