Renaissance

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Renaissance 

Renaissance

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van de les: 

- waardoor de denkbeelden uit de middeleeuwen over God en de mens veranderde;

- wat het humanisme, de renaissance en de reformatie op hoofdlijnen inhouden;

- welke vier literaire genres er in de renaissance en de Tachtigjarige Oorlog ontstonden. 

Renaissance (1500-1700)

a. veranderingen op het gebied van de wetenschap en de         filosofie = humanisme -> vrijheid, verantwoordelijkheid en rechtvaardigheid staan centraal

b. veranderingen op godsdienstig gebied = reformatie

c. veranderingen op cultureel gebied = renaissance

Humanisme

- 'een levensbeschouwing die mensen voorop stelt en uitgaat van de waarde van mensen. Het humanisme streeft naar het goede doen, rechtvaardigheid en het gebruik van je verstand.'

- Gevolg: zelf nadenken, lezen en ontdekken 

- Macht van geestelijkheid neemt af, want men kan zelf de Bijbel lezen.

Reformatie

- Opstand tegen de katholieke kerk

- Begon bij Maarten Luther, later ook anderen (Calvijn)

- mede-oorzaak Tachtigjarige Oorlog (Willem van Oranje tegen Filip II)

 1568–1648

Verschillen middeleeuwen - renaissance

Renaissance (kunst en cultuur)

- Renaissance = wedergeboorte van de mens (uit de donkere middeleeuwen) en van de Griekse en Romeinse kunst (ideeën opnieuw populair)

- in beeldende kunst: symmetrie, levensecht, perspectief

- In de literatuur: verwijzingen naar klassieke oudheid (mythologie) en geschiedenis (vooral oorlogen); spelen met taal door woordgrapjes en beeldspraak; 

Ontwikkeling nieuwe genres

• reformatie -> Tachtigjarige oorlog -> geuzenliederen
• humanisme -> ander mensbeeld -> andere kunst -> tragedie, komedie en sonnet

Genres: tragedie en komedie

• Serieus toneel, in navolging van de klassieke oudheid: vaak vertaling van Grieks of Romeins werk met wat aanpassingen om het zich in Nederland te laten afspelen 
• Verschil -> tragedie loopt slecht af met hoofdpersoon; komedie is grappig: menselijke zwakheden worden bespot. Vaak zat er een wijze les in. 

Genres: sonnet

• gedicht
• 14 regels, verdeeld over vier strofen (4-4-3-3 regels)
• regelmatig rijmschema: ABBA ABBA CDE CDE (laatste zes kunnen afwijken)
• halverwege een wending
• Bedacht door de Italiaan Petrarca. Hij schreef over zijn geliefde Laura
• Onderwerp was daardoor in de renaissance vaak de (onmogelijke) liefde van een man voor een vrouw. Tegenwoordig ook andere onderwerpen.

Waardoor veranderde het theocentrische, middeleeuwse denken in het antropocentrisch denken van de renaissance?

1. Door het humanisme
2. Door de wedergeboorte
3. Door de reformatie
4. Door de Tachtigjarige Oorlog

Wat is het humanisme?

1. levensbeschouwing waarbij van de mens wordt uitgegaan.
2. wedergeboorte (van de klassieke oudheid)
3. De opstand tegen de katholieke kerk
4. gedragsregels over hoe je je als ridder goed en beschaafd gedraagt

Wat is de reformatie?

1. levensbeschouwing waarbij van de mens wordt uitgegaan.
2. wedergeboorte (van de klassieke oudheid)
3. De opstand tegen de katholieke kerk
4. gedragsregels over hoe je je als ridder goed en beschaafd gedraagt

Wat betekent 'renaissance'?

1. levensbeschouwing waarbij van de mens wordt uitgegaan.
2. wedergeboorte (van de klassieke oudheid)
3. De opstand tegen de katholieke kerk
4. gedragsregels over hoe je je als ridder goed en beschaafd gedraagt