KAAS -HOOFDSTUK 9 -EINDE

• Nederlands
• Secondary Education

ANALYSE HOOFDSTUK 9-24

Welke TUSSENSTAPPEN zet Laarmans (naar succes/mislukking)?

Waar ligt het vertelperspectief?

1. ik-verteller
2. personele hij-verteller
3. auctoriële verteller
4. wisselend vertelperspectief

Welke uitspraak klopt

1. Alle personages zijn "round characters"
2. Geen van de personages zijn "round characters"
3. Er is maar één "round character"

Over welke eigenschappen beschikt Laarmans? Hoeveel scoort hij op 10?

Stel dat Laarmans zelf zou solliciteren voor de job waarvoor hij een advertentie plaatst, zou hij daarvoor in aanmerking komen? Leg o.a. uit a.d.h.v. deze fragmenten!

„In ieder geval heb ik mij met de eigenlijke verkoop nog niet kunnen bezighouden. Ik heb nog niet eens een bureau-ministre gevonden en ook geen schrijfmachine. “ (p. 70)

„Tegen die kleine moeite zie ik niet op, maar ik durf geen winkel verlaten zonder iets gekocht te hebben, en geen café zonder iets te hebben gedronken. “ (p. 77

Komt Laarmans zelf tot inzicht dat het Kaasavontuur niet voor hem is weggelegd?

1. Ja. Het wordt hem uiteindelijk zelf duidelijk
2. Nee. Zijn vrouw wijst hem hierop
3. Nee. Zijn kinderen wijzen hem hierop
4. Nee. Hij komt nooit tot inzicht, maar voelt zich verplicht terug te keren naar zijn oude job

Welke andere personages duiken in dit deel op?

Hoe gaan zijn vrouw en kinderen om met zijn kaasavontuur? 

 „Vooruit nu, Frans, ´t Is uit met al je kantoorgelul. Je moet er zelf op los, met geen andere helpers dan je tong en de kwaliteit van je volvette. “ (p. 99)

„Thuis wordt nooit meer over kaas gesproken. Zelfs Jan heeft geen woord meer gerept oer de kist die hij zo schitterend verkocht had en Ida is stom als een vis. Misschien wordt de sukkel op ´t gymnasium nog steeds kaasboerin genoemd. “ (p. 124)

Hoe lees jij het einde?
„Brave, beste kinderen. Lieve, lieve vrouw.“
Wat is de boodschap?

En zijn broer? 

 „Die heeft van in ´t begin geweten hoe ´t lopen zou. Waarom heeft hij dan niet geweigerd mij dat certificaat te geven? Dat was verstandiger geweest dan alle dagen monsters van medicamenten mede te brengen die niemand nodig heeft. Die lamstraal. “ (p. 112)

En zijn oude collega´s?

„´t Is vreemd, in al die jaren heb ik niet geweten dat het op kantoor zo gezellig kan zijn. In die kaas moest ik stikken, terwijl ik hier, tussen twee briefjes in, even kan luisteren naar innerlijke stemmen. “ (p. 118)

Wat lijkt jou het belangrijkste thema?

“Het tragische thema van de levensmislukking ten gevolge van de steeds in het leven weer oprijzende tegenstelling tussen droom en werkelijkheid, waarbij de mens zich door zijn illusies leiden laat tot hij vóór de noodlottige instorting staat en hij zijn eigen zwakheid en beperktheid moet erkennen.” (F. Smits, 1976, p. 79) 

Elsschot heeft zelf gezegd 

wat hij in Kaas heeft willen uitbeelden, namelijk ‘de pijnlijke gemoedstoestand, de tragiek van een man die door de omstandigheden gedwongen wordt een vak uit te oefenen dat helemaal in strijd is met zijn karakter, zijn aanleg, zijn temperament’. (Geciteerd in Van Delden, 1983, p. 19.) 

Zie je linken met deze strofe uit Elsschots overbekende gedicht HET HUWELIJK

 „Maar doodslaan deed hij niet, want tussen droom en daad

staan wetten in de weg en praktische bezwaren,

en ook weemoedigheid, die niemand kan verklaren

en die des avonds komt, wanneer men slapen gaat.“

Gedraagt Laarmans zich in deze hoofdstukken overmoedig?

Absoluut! Hij overschat zichzelf continu

Ja, hij neemt daardoor te grote risico´s

ik weet het niet. het ontbreekt hem vooral aan zelfkennis

Nee, hij is net erg onzeker

Absoluut niet. Precies zijn gebrek aan overmoed leidt tot zijn val

LEUGENS EN BEDROG

„Daar komt nog bij dat ik nooit helemaal gerust door de stad loopt. Hamer heeft mijn certificaaat wel, maar iemand die ernstig ziek is zit thuis en loopt de winkels niet af. Ik vrees altijd mensen van de General Marine te ontmoeten, want ik weet niet hoe en echte zenuwlijder doet. Als ik me laat neervallen dan gaan ze mij water in ´t gezicht gieten, doen mij vliegende geest opsnuiven of brengen mij binnen bij een dokter of bij een apotheker die verklaart dat ik komedie speel. Neen, daar bedank ik voor.“ (p. 78)

Is Laarmans een bedrieger of gewoon naïef? Heeft hij bewust zijn oude werk verlaten, of is hij erin geluisd?

hij is een echte bedrieger

hij bedriegt wel maar alleen omdat hij zo naïef is

hij wordt vooral zelf bedrogen

De verwijzingen naar de dood van de moeder vormen een soort leidmotief in het verhaal. Op verschillende plaatsen verzucht Laarmans dat hij het jammer vindt, dat zijn moeder dit niet kan meemaken, maar op het einde van het boek klinkt het anders: 

“Ik kan gerust zijn. Die hier liggen hebben van mijn kaasgeschiedenis niets gehoord, anders was moeder trouwens naar de Gafpa gekomen om mij te troosten en bij te staan.”

Waarom brengt Laarmans op het einde van de roman een bezoek aan het graf van zijn moeder?

„Ik heb vandaag een bezoek gebracht aan ´t graf van mijn moeder, of beter gezegd van mijn ouders. Ieder jaar ga ik, maar nu heb ik mijn bezoek vervroegd om het helen van mijn kaaswond te bevorderen. “ (p. 121)

Hoeveel bedraagt de vertelde tijd?

Hoe wordt het verhaal verteld?

1. chronologisch, maar het begint met een flashback
2. chronologisch met tal van flashbacks
3. fragmentarisch met afwisselend stukken uit heden en verleden
4. strikt chronologisch

Hoe omschrijf je Elsschots schrijfstijl?

GEEF EEN VOORBEELD VAN EEN TYPISCHE ELSSCHOT-VORM VAN BEELDSPRAAK:
Als een echte dokter steekt hij telkens weer het mes in de wond’ (p.): over zijn broer die voortdurend vraagt hoe het nu met de verkoop staat.

Deze novelle dateert uit de jaren 30. Is het taalgebruik in Kaas archaïsch? Geef hier voorbeelden van.

Waarom kan je deze novelle tot de literaire stroming van de Nieuwe Zakelijkheid rekenen?

Welke score geef je KAAS ?

1

2

3

4

5

Wat blijft het meest bij?

de humor

de tragiek van Laarmans

de maatschappij-kritiek

de stijl van Elsschot

iets anders

Hoe kan je KAAS in één kernzin samenvatten?