les 2 hoofdstuk 3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 3

les 2

Organisatie tijd

Boek en pen op tafel

Lees/werk moment

1. Maak de vragen bij les 1 af

2. Lees blz. 71 (let op de begrippen!)

3. Klaar? Begin met de vragen bij les 2

Lestijd 15 min.

hoe zat het ook alweer?

In welk jaar wordt de Sovjet-Unie opgericht?

1. 1914
2. 1917
3. 1918
4. 1922

Onder Lenin verandert de naam Rusland naar Sovjet-Unie

1. Waar
2. Niet waar

1. Stalin
2. Lenin
3. Tsaar Nicolaas II
4. Marx

Wat betekent persoonsverheerlijking?

1. een persoon is heerlijk
2. een persoon wordt als geweldig afgeschilderd
3. een persoon wordt als superheld afgeschilderd
4. een persoon is een leider

Leerdoel

Aan het einde van deze les kun je beschrijven hoe het leven in de Sovjet Unie onder Stalin was.

            Totalitaire samenleving

Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een extreemlinkse totalitaire samenleving:

Een samenleving waarin de overheid alle macht in handen heeft en grote invloed heeft op het leven van de burgers. 

In een totalitaire samenleving is het individu onbelangrijk.

Kenmerken

1.  Geen vrijheid van meningsuiting
2. Terreur
3.  Propaganda
4.  Persoonsverheerlijking
5. Censuur
6.  Indoctrinatie
7. Gelijkschakeling

 Terreur!

• Stalin zag overal tegenstanders, vooral in mensen die een belangrijke rol in het bestuur of leger hadden.
• Tussen 1934 en 1938 laat Stalin rond de 1 miljoen 'tegenstanders' oppakken en veroordelen.
• De Sovjet-Unie wordt zo 'gezuiverd'.

Stalin gebruikte alles om zijn macht in het land te vergroten en te behouden. 

Stalin bepaalde wat er in de kranten én de geschiedenisboeken kwam te staan: vroegere medestanders werden 'er uit geschreven'

Hoe noemen we dit?

Showprocessen

• Tegenstanders werden (meestal) vals beschuldigd en werden in een oneerlijke rechtszaak tot zware straffen veroordeeld.
  

• Bij dit soort showprocessen stond de uitkomst al vast voordat de rechtszaak was begonnen ofwel men was schuldig.

Goelag

• Miljoenen 'tegenstanders' kwamen terecht in een goelag, een strafkamp.
• In deze 'opvoedingskampen' moesten de gevangenen, onder zeer zware omstandigheden, dwangarbeid verrichten.
• Sommige van deze kampen hadden niet eens hekken, omdat ontsnappen zinloos was: de kou en de wolven zouden je uiteindelijk wel doden.
• Er zijn naar schatting 12 -20  miljoen mensen omgekomen in deze kampen.
  

Ooggetuige 

(directe bron)

En tegenwoordig?

Terug naar het leven onder Stalin

 Stalins economische veranderingen

Planeconomie

Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een planeconomie.

Dit betekende dat de staat besliste wat én hoe er moest worden geproduceerd.

Hiermee wilde Stalin laten zien dat de Sovjet-Unie een machtiger land 

was dan de kapitalistische landen met hun vrije markt-economie.

Vijfjarenplannen: hierin was vastgelegd wat er in de komende vijf jaar moest worden geproduceerd.

Dát het werd geproduceerd was meestal belangrijker dan hoe het was geproduceerd: de kwaliteit en de keuze was beperkt.

Verheerlijking van

arbeiders en boeren

De Sovjet-Unie is een land van arbeiders en boeren,

dit zijn de helden van het land!

Verheerlijking van

arbeiders en boeren

De Sovjet-Unie is een land van arbeiders en boeren,

dit zijn de helden van het land!

Overigens leek dit in propaganda veel mooier dan de realiteit was...

Collectivisatie

De landbouw moest veranderen door ook te gaan werken via 5-jaren plannen, 
Meer produceren: overschot verkopen aan het buitenland
De opbrengst wordt geinvesteerd in machines en fabrieken.

Tientallen kleine zelfstandige boerderijen werden samengevoegd (collectivisatie) tot één groot boerenbedrijf, een kolchoz.

De boerengezinnen werkten en woonden daar met elkaar. 

De grond, het vee, de gereedschappen, de oogst: alles was van iedereen. 

Kolchos

• eigen boerderijen mochten niet meer: er kwamen collectieve landbouw boerderijen. Veel families op 1 boerderij 
  
• Wilde je dit niet? Dan ging je naar de Goelag (strafkamp).

Geen succes:

1. Boer werd arbeider
2. Alle opbrengst naar de staat
3. Vee wordt afgeslacht in plaats van afgestaan
4. Boeren moeten uit eigen dorp weg om op een staatsboerderij te werken
   

Pauzemomentje

Werktijd max. 20 min.

1. Maak de vragen bij les 2 af.

2. Klaar? Lees de tekst over Pavlik Morozov en maak de vragen bij de tekst (antwoorden op blz. 5 schrijven)

3. Klaar? Begin alvast met de atlas opdracht van les 3, blz. 7.

of invulsamenvatting 2.1

Afsluiting

Schrijf drie kenmerken op van het leven in de SU onder Stalin