1.5 Machtige staten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

De vruchtbare halve maan

landbouw revolutie 

Op welke manier was Egypte de staat georganiseerd? 

Theorie 1.5 bespreken blz 19, 20 en 21

Controle vragen 

Maak de opdrachten van 1.5 in het werkboek 

Samenvatting

Wat heb je geleerd? 

Wat was de landbouwrevolutie?

De rivier de Nijl

• Rond 5000 v.Chr. trekken veel mensen naar de Nijl

• In de zomer overstroomt de Nijl, Na de overstroming blijft er slib liggen

• Boeren graven kanalen en dammen, zodat er water bij de akkers komt --> Irrigatielandbouw

Het ontstaan van steden

De irrigatielandbouw had drie gevolgen voor de samenleving: 

1. Boeren die leiders 

worden

2. Dorpen groeien uit tot steden 

3. Overproductie van voedsel zorgde voor meer beroepen

Het ontstaan van een staat 

• Rond 3000 v.Chr. Egypte een staat 
  

• Farao had de leiding 

• Farao werd geholpen door Ambtenaren

 

• Om regels en wetten te onthouden moesten ze worden opgeschreven 

• Hiërogliefen schrift 

• Geschreven in kleitabletten of op papyrus 

Hiërogliefen

Egypte was een:

1. Industriële samenleving
2. Jagers en verzamelaars samenleving
3. Landbouwsamenleving
4. Stedelijke samenleving

Wat is geen gevolg van irrigatielandbouw?

1. Het ontstaan vaste woonplaatsen
2. Het ontstaan van het schrift
3. specialiseren in verschillende beroepen
4. Er ontstaan van sociale lagen

Begrippen van deze les: 

• Irrigatielandbouw 
• Staat 
• Farao 
• Ambtenaren 
• Hiërogliefenschrift  
  

Vruchtbare Halve Maan: langs de Eufraat en de Tigris ontstonden de eerste landbouwdorpen…. Maar waarom op deze plek?

Het belang van de Nijl 

Door het warmere klimaat veranderden grote delen van Afrika in woestijn. Mensen trokken rond 5000 v.Chr. naar de oevers van de Nijl.

• Zorgde voor vruchtbare grond (slib)
  
• Was de enige waterbron
  
• Zorgde voor voedsel (vis)
  

Toezicht op de Nijl was dus van groot belang

1.5 Machtige staten

Op welke manier was in Egypte de staat georganiseerd?

De Griekse schrijver Herodotus kwam tijdens één van zijn
vele reizen in Egypte. Hij beschreef het land en zijn bewoners uitgebreid in zijn boeken.
Daarin sprak hij over Egypte als: het geschenk van de Nijl.
Maar wat zou hij daarmee bedoeld hebben?

Lees blz 19 

Van de zwarte periode...

...naar de groene periode

En van de groene periode...

...naar de gele periode.

Zwarte periode

• september-december
  

• Tijd van de overstroming van de Nijl

• Op het land kan niet worden gewerkt

• Meehelpen aan de bouw van bijvoorbeeld de piramides en de tempels (belasting betalen)

Groene periode

• januari-april

• Tijd van het zaaien en bewerken van het land

• Hierbij wordt gebruik gemaakt van irrigatie

• Irrigatie betekent dat het water met hulpmiddelen wordt gebruikt om het land te bevloeien

Gele periode

• mei-augustus

• Tijd van het oogsten (graan)

• De opbrengst van de oogst wordt bijhgehouden en opgeschreven.

• Voorraden worden aangelegd

Overstromingsperiode

• september-december
  

• Tijd van de overstroming van de Nijl

• Op het land kan niet worden gewerkt

• Meehelpen aan de bouw van bijvoorbeeld de piramides en de tempels

De Nijl was van levensbelang: als de Nijl niet hoog genoeg kwam, ontstonden hongersnoden...

...maar als hij te hoog kwam, een overstroming!

Hoe gingen de oude Egyptenaren daarmee om?

• De Nijl moet goed in de gaten worden gehouden (nilometer)

• Er moet verstandig worden omgegaan met de hoeveelheid water: irrigatielandbouw

• Er worden voorraden aangelegd voor mindere oogstjaren. Alle oogsten worden nauwkeurig bijgehouden

Irrigatielandbouw

Lees blz 20

En vooral: samenwerken!

• Hiervoor heb je een leider nodig
  

• Elke stam heeft een leider (dorpshoofd)

• Die dorpshoofden krijgen ruzie met elkaar

• Uiteindelijk blijft er één leider over: de farao ('Groot Huis')

0

Hoe heet de vruchtbare grond
die achterblijft door de overstroming van de Nijl?

1. Modder
2. Vruchtbare grond
3. Slib
4. Mest

Welke zin past het best bij
de gebeurtenissen in de afbeelding?

1. De Nijl is overstroomd.
2. Het water van de Nijl is een paar dagen geleden weer gezakt; op het land ligt een laagje vruchtbare modder.
3. Het water van de Nijl is een paar maanden geleden weer gezakt.

Wat is een shadoef?

1. Een waterschep om het water naar de slootjes te brengen.
2. Een emmer om water naar de slootjes te dragen.
3. Een systeem om het water te zuiveren.
4. Het irrigatiesysteem wordt zo genoemd.

Egypte als staat

Rond 3100 v.Chr. zijn er nog twee grote gebieden over:

• Beneden-Egypte (noorden)
  
• Boven-Egypte (zuiden)
  

Samenvoeging onder koning Menes (= farao)

Staat = Begrensd gebied dat onder één bestuur valt. 

De farao had nu de leiding in heel Egypte, maar bestuurde hij het land in zijn eentje?

Egypte werd bestuurd door de farao en zijn ambtenaren! = bestuursapparaat

Kenmerken bevolkingspiramide:

• Bepaald door geboorte 
• Verschillend in aanzien, bezit en macht
  
• Veranderen van laag
  
• Ongelijkheid 

Bestuur

• De farao is koning, legeraanvoerder én god

• Meeste taken worden uitgevoerd door:

1. ambtenaren: bestuur
2. priesters: godsdienst
3. officieren: leger

• Omdat het een groot land is, zijn er geschreven wetten

Een goed georganiseerde staat

Lees Hiërogliefen 

blz 21 

Hiërogliefen

• Egyptische schrift, dat bestaat uit pictogrammen

• De naam hiërogliefen is Grieks en betekent: 'heilige groeven'. 

• De Egyptenaren noemen ze zelf: Medu Netjer ('Goddelijke Woorden')

• Hiërogliefen werden gebeiteld in rots of geschreven op papyrus

Met de Steen van Rosetta kon uiteindelijk, na lang puzzelen, het hiërogliefenschrift worden ontcijferd.

Video

De Ode Egyptenaren

Video

Days that shook the World: Deciphering the Rosetta Stone

0

Video

Leven onder de farao's

Deel 3: De Egyptenaren

0

Video

Histoclips: De Oude Egyptenaren

0

Aan de slag

• Maak opdracht: 48, 49, 50, 51, 52, 53 en 54

• Maak opdracht: 55, 56, 57, 58, 59, 60 en 61

Begrippen uit deze les

• cultuur
• ambachtslieden
• ambtenaren
• hiërogliefen
• papyrus

Leg in je eigen woorden uit wat de 'cultuur' betekent

Leg in je eigen woorden uit wat de 'ambachtslieden' zijn

Leg in je eigen woorden uit wat de 'ambtenaren' zijn

Leg in je eigen woorden uit wat de 'hiërogliefen' zijn

Leg in je eigen woorden uit wat de 'papyrus' is

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd